Ποιες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έπληξε το Ισραήλ-Πόση ζημιά τους προκάλεσε

Για πρώτη φορά στην ιστορία της μακράς τους αντιπαράθεσης το Ισραήλ έπληξε άμεσα πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν με στόχο την εξάλειψη της απειλής του πυρηνικού του προγράμματος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Το Ισραήλ στοχοθέτησε τρεις ζωτικής σημασίας πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν σε Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό και πολλούς κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες και η έκταση της ζημιάς που προκάλεσαν οι βομβαρδισμοί του μόλις τώρα αρχίζει να αποκαλύπτεται από δορυφορικές φωτογραφίες και αναλύσεις ειδικών.

Αλλά πολλά παραμένουν άγνωστα δεδομένου ότι οι πιο κρίσιμες πυρηνικές υποδομές του Ιράν είναι κρυμμένες βαθιά στο υπέδαφος, αλλά και επειδή οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δίνουν εκ διαμέτρου αντίθετες εκτιμήσεις. Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος είπε το Σάββατο ότι τα πλήγματα σε Νατάνζ και Ισφαχάν προκάλεσαν «σημαντική ζημιά», ενώ το Ιράν έκανε λόγο για «περιορισμένη».

Το Ιράν διαθέτει τεχνογνωσία και υλικά για την κατασκευή πυρηνικού όπλου

Όπως δήλωσε χθες Κυριακή στο CNN ο διευθυντής του Ιρανικού Προγράμματος στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, Αλί Βάεζ, «ολόκληρη η (πυρηνική) αλυσίδα εφοδιασμού έχει διαταραχθεί».

Και υπογράμμισε τη σημασία κάθε στοχευμένης πυρηνικής εγκατάστασης, η οποία εμπλέκεται στην περίπλοκη ακολουθία βημάτων, που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός πυρηνικού όπλου. «Αυτή η αλυσίδα έχει πλέον σπάσει, αλλά θα μπορούσε να αποκατασταθεί σε λίγους μήνες, επειδή το Ιράν διαθέτει τόσο την τεχνογνωσία όσο και το υλικό που απαιτείται γι' αυτήν», προειδοποίησε. «Αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα που θα εξαφανιστεί απλώς με αεροπορικές επιδρομές».

Εγκατάσταση εμπλουτισμού της Νατάνζ

Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις τα ισραηλινά πλήγματα στην πυρηνική εγκατάσταση της Νατάνζ, που βρίσκεται περίπου 220 χλμ. νοτιοανατολικά της Τεχεράνης και είναι ο κύριος χώρος εμπλουτισμού του Ιράν, ήταν λίαν αποτελεσματικά, πέραν της επιφανειακής ζημιάς σε επίγειες δομές και την διακοπή της ηλεκτροδότησης σε κρυμμένα στο υπέδαφος επίπεδα, όπου βρίσκονται οι συστοιχίες συσκευών φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Τα ισραηλινά πλήγματα κατέστρεψαν το υπέργειο τμήμα του Πιλοτικού Εργοστασίου Εμπλουτισμού Καυσίμων της Νατάνζ, μιας εκτεταμένης εγκατάστασης που λειτουργεί από το 2003 και όπου το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότητα έως και 60%, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ). Το ουράνιο οπλικής ποιότητας εμπλουτίζεται έως και 90%.

Η ηλεκτρική υποδομή στο Νατάνζ - συμπεριλαμβανομένου του κύριου κτιρίου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και των γεννητριών έκτακτης ανάγκης και εφεδρικών γεννητριών - καταστράφηκε επίσης, ανέφερε ο ΔΟΑΕ, μια εκτίμηση που συμμερίζονται δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι που μίλησαν στο CNN. Όπως είπαν η ηλεκτροδότηση διακόπηκε στα χαμηλότερα επίπεδα, όπου αποθηκεύονται οι συσκευές φυγοκέντρησης.

Αυτή η πτυχή της επιχείρησης είναι κρίσιμη, επειδή μεγάλο μέρος της εγκατάστασης της Νατάνζ είναι βαριά οχυρωμένο και υπόγειο, επομένως η διακοπή της ηλεκτροδότησης σε αυτά τα μέρη της εγκατάστασης είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επηρεαστεί ο υπόγειος εξοπλισμός και τα μηχανήματα. Σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ το Ισραήλ δεν φαίνεται να προκάλεσε άμεση ζημιά σε αυτά τα υπόγεια μέρη του εργοστασίου, αλλά η απώλεια ρεύματος στην υπόγεια αίθουσα καταρράκτη «μπορεί να έχει προκαλέσει ζημιά στις συσκευές φυγοκέντρησης εκεί». «Πρόκειται για συσκευές που περιστρέφονται με την ταχύτητα του φωτός και, αν απενεργοποιηθούν ξαφνικά, μερικές από αυτές μπορεί να εκραγούν ή να υποστούν ανεπανόρθωτες ζημιές», δήλωσε ο Βάεζ στο CNN.

Η Νατάνζ διαθέτει έξι υπέργεια κτίρια και τρία υπόγεια κτίρια, δύο εκ των οποίων μπορούν να χωρέσουν 50.000 συσκευές φυγοκέντρησης, σύμφωνα με την μη κερδοσκοπική Πρωτοβουλία για την Πυρηνική Απειλή (NTI). Δεν υπάρχει, πάντως, ευρύτερη ραδιολογική επίπτωση από τα μέχρι στιγμής ισραηλινά πλήγματα «Το επίπεδο ραδιενέργειας εκτός των εγκαταστάσεων της Νατάνζ παρέμεινε αμετάβλητο και σε κανονικά επίπεδα», δήλωσε ο ΔΟΑΕ. «Ωστόσο, λόγω των επιπτώσεων, υπάρχει ραδιολογική και χημική μόλυνση εντός των εγκαταστάσεων στη Νατάνζ», πρόσθεσε - αν και τα επίπεδα είναι διαχειρίσιμα.

Υπάρχει επίσης ένα απόθεμα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού στη Νατάνζ, σε ένα από τα κτίρια που το Ισραήλ θα μπορούσε να χτυπήσει, αλλά δεν το έχει κάνει», είπε ο Βαέζ. «Ο κίνδυνος έκρηξης θα μπορούσε ουσιαστικά να μετατρέψει αυτό το απόθεμα σε μια βρώμικη πυρηνική βόμβα που θα δημιουργούσε ραδιενεργό μόλυνση με καταστροφικές περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές επιπτώσεις».

Κέντρο Πυρηνικής Τεχνολογίας στην Ισφαχάν

Πιο δύσκολο είναι να εκτιμηθεί η έκταση των ζημιών στον πυρηνικό σταθμό του Ισφαχάν στο κεντρικό Ιράν με αντικρουόμενους ισχυρισμούς των Ιρανών και των Ισραηλινών σχετικά με τις επιπτώσεις της επίθεσης. Ωστόσο, ο ΔΟΑΕ δήλωσε το Σάββατο ότι τέσσερα κρίσιμα κτίρια στον χώρο υπέστησαν ζημιές. Η εκτίμηση αυτή φάνηκε να έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενους ισχυρισμούς του Μπεχρούζ Καμαλβάντι, εκπροσώπου του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, ο οποίος δήλωσε το Σάββατο ότι οι ζημιές στον χώρο - το μεγαλύτερο πυρηνικό ερευνητικό συγκρότημα του Ιράν - ήταν περιορισμένες. Ένα υπόστεγο στις εγκαταστάσεις έπιασε φωτιά, είπε.

Στο Ισραήλ, ωστόσο, αξιωματούχος του στρατού δήλωσε το Σάββατο ότι η τοποθεσία υπέστη σημαντικές ζημιές. Δορυφορικές εικόνες της τοποθεσίας το Σάββατο έδειξαν σαφείς ζημιές σε τρεις κατασκευές στο εκτεταμένο συγκρότημα. Η τέταρτη που ανέφερε ο ΔΟΑΕ δεν ήταν άμεσα ορατή στις εικόνες. Ωστόσο, είναι λιγότερο προφανές το ποιος ήταν ο υλικός αντίκτυπος της ζημιάς.

Ο Καμαλβάντι είπε ότι ο εξοπλισμός σε δύο εγκαταστάσεις - Νατάνζ και Ισφαχάν - είχε μετακινηθεί εν αναμονή των επιθέσεων. Η εγκατάσταση κατασκευάστηκε με την υποστήριξη της Κίνας και άνοιξε το 1984, όπως αναφέρει το NTI. Σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό, 3.000 επιστήμονες απασχολούνται στο Ισφαχάν και η τοποθεσία «υπάρχει η υποψία ότι είναι το κέντρο» του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. «Λειτουργεί τρεις μικρούς ερευνητικούς αντιδραστήρες», καθώς και μια «εγκατάσταση μετατροπής, ένα εργοστάσιο παραγωγής καυσίμων, ένα εργοστάσιο επένδυσης ζιρκονίου και άλλες εγκαταστάσεις και εργαστήρια», αναφέρει το NTI.

Αξιωματούχος των IDF είπε το Σάββατο ότι το Ισραήλ είχε «συγκεκριμένες πληροφορίες» ότι το Ιράν «προχωρούσε στην κατασκευή πυρηνικής βόμβας» στις εγκαταστάσεις του Ισφαχάν. Παρά το γεγονός ότι προώθησε σημαντικά τον εμπλουτισμό ουρανίου, το Ιράν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα έχει ειρηνικούς σκοπούς και αρνείται ότι αναπτύσσει ατομική βόμβα.

Εγκατάσταση εμπλουτισμού της Φορντό

Το εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων στη Φορντό είναι πολύ πιο δύσκολο να πληγεί καθώς είναι θαμμένο βαθιά στα βουνά κοντά στην Κομ, στο βόρειο Ιράν, και στεγάζει προηγμένες συσκευές φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό ουρανίου σε υψηλούς βαθμούς καθαρότητας.

Οι ισραηλινές δυνάμεις στοχοθέτησαν το εργοστάσιο αυτό στις επιθέσεις του την Παρασκευή, αλλά ο ΔΟΑΕ δήλωσε ότι δεν επηρεάστηκε η λειτουργία του. Η ιρανική αεράμυνα κατέρριψε ένα ισραηλινό drone κοντά στο εργοστάσιο, ανέφερε το ιρανικό κρατικό μέσο ενημέρωσης Press TV το βράδυ της Παρασκευής.

«Αναμενόταν πάντα ότι το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να φτάσει στη Φορντό, επειδή θα χρειαζόταν το είδος των τεράστιων διατρητικών βομβών που μόνον οι ΗΠΑ διαθέτουν», δήλωσε ο Βάεζ.

Οι δορυφορικές φωτογραφίες φαίνεται να υποστηρίζουν αυτή την εκτίμηση καθώς είναι ορατές μικρές μόνον ζημιές.

Η μοίρα του εργοστασίου στη Φορντό θα μπορούσε να είναι καθοριστική για τη συνολική επιτυχία των επιθέσεων του Ισραήλ. Προ διετίας ο ΔΟΑΕ επιβεβαίωσε ότι σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε καθαρότητα 83,7% - που είναι κοντά στα επίπεδα εμπλουτισμού 90% που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας - είχαν βρεθεί στο εργοστάσιο της Φορντό.

«Εάν η Φορντό παραμείνει λειτουργική, οι επιθέσεις του Ισραήλ μπορεί να επιβραδύνουν ελάχιστα την πορεία του Ιράν προς την κατασκευή της βόμβας», σχολίασε την Παρασκευή ο Τζέιμς Μ. Άκτον, συνδιευθυντής του Προγράμματος Πυρηνικής Πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace. Ο ίδιος σημείωσε ότι το Ισραήλ μπορεί να είναι σε θέση να καταστρέψει την είσοδο της εγκατάστασης, αλλά η καταστροφή πολύ μεγαλύτερου μέρους της εγκατάστασης στη Φορντό θα ήταν πολύ πιο δύσκολη.

Αντιδραστήρας βαρέος ύδατος στο Αράκ

Η πυρηνική εγκατάσταση στο Αράκ στο κεντρικό Ιράν, κάπου 250 χλμ. νοτιοδυτικά της Τεχεράνης, φαίνεται ότι βγήκε αλώβητη από το πρώτο κύμα των ισραηλινών επιθέσεων αλώβητη.

Η εγκατάσταση αυτή στεγάζει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα βαρέος ύδατος, κάτι που έχει ανησυχήσει τη Δύση, επειδή το βαρύ ύδωρ (ή οξείδιο του δευτερίου) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πλουτωνίου - μια εναλλακτική οδός για μια πιθανή κατασκευή πυρηνικής βόμβας.

Πηγή: Iefimerida

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Κρυμμένος σε υπόγειο καταφύγιο ο Χαμενεΐ και η οικογένειά του-Η αποκάλυψη για σχέδιο δολοφονίας και ο ρόλος του Τραμπ
• Νεκρός και ο αρχηγός μυστικών υπηρεσιών Φρουρών της Επανάστασης