Τριπλό μήνυμα πίσω από το πλήγμα του Ισραήλ στο Ιράν-Οι επόμενες μέρες και το πυρηνικό πρόγραμμα

Ισχυρότερο από ποτέ ήταν το πλήγμα που εξαπέλυσε το Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, σε σύγκριση με την προηγούμενη επιχείρηση του περασμένου έτους, η οποία είχε περιορισμένη διάρκεια. Παρότι η Τεχεράνη απάντησε εκτοξεύοντας πάνω από 100 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ο Ισραηλινός Πρόεδρος ξεκαθάρισε πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί και θα συνεχιστούν τις επόμενες ημέρες.

Το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί το Ισραήλ επέλεξε αυτή τη στιγμή για να εξαπολύσει μια τόσο μεγάλης κλίμακας επίθεση. Ο διεθνολόγος, Πέτρος Ζαρούνας, αναλύει τους τρεις βασικούς λόγους πίσω από αυτή την απόφαση, ενώ απαντά και στο ερώτημα κατά πόσο η κίνηση αυτή του Νετανιάχου μπορεί να θεωρηθεί μια ύστατη πράξη πολιτικής επιβίωσης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΛΕΠΤΟ ΠΡΟΣ ΛΕΠΤΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Μιλώντας στον REPORTER, ανέφερε πως πρώτον, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν βρισκόταν σε αρκετά προχωρημένη φάση και έπρεπε να ανακοπεί. Δεύτερον, όπως σημείωσε, «οι διεξαγόμενες διαπραγματεύσεις ήταν σε αδιέξοδο, αφού πραγματοποιήθηκαν συνολικά πέντε γύροι χωρίς να υπάρξει κατάληξη, ούτε καν στη συμβιβαστική φόρμουλα που πρότειναν οι ΗΠΑ για τη διατήρηση ειρηνικού πυρηνικού προγράμματος με την αγορά εμπλουτισμένου ουρανίου σε ποσοστό 3,67%, δηλαδή για καύσιμα πυρηνικών αντιδραστήρων. Ωστόσο, το Ιράν επέμενε να διατηρήσει τη δυνατότητα δικού του εμπλουτισμού».

Ο κ. Ζαρούνας επεσήμανε ως τρίτο λόγο ότι «το Ισραήλ θεώρησε πως πρόκειται για κατάλληλη συγκυρία, διότι ευνοείται από την κυβέρνηση Τραμπ, ενώ λόγω των εξελίξεων των τελευταίων δύο ετών, το Ιράν έχει χάσει σημαντικά στηρίγματα και συμμάχους στην περιοχή. Έχει ανατραπεί το καθεστώς Άσαντ, έχει αποδυναμωθεί η Χεζμπολάχ, έχει σχεδόν διαλυθεί η Χαμάς, και οι Χούθι έχουν δεχθεί πλήγματα». Όπως εξήγησε, δεν υφίσταται πλέον το σενάριο συστράτευσης όλων αυτών με το Ιράν ώστε να επιφέρουν αποτελεσματικά πλήγματα στο Ισραήλ. Επιπλέον, υπενθύμισε πως οι δύο προηγούμενες επιχειρήσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν είχαν ήδη προκαλέσει σοβαρά πλήγματα και κενά στο ιρανικό σύστημα αεράμυνας, γεγονός που ευνοούσε χρονικά την επίθεση.

Θα επιταχύνει τώρα το Ιράν το πυρηνικό του πρόγραμμα;

Αναφορικά με το εάν οι τελευταίες εξελίξεις θα οδηγήσουν σε επιτάχυνση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, ο κ. Ζαρούνας εκτίμησε πως αυτό «θα συνέβαινε, αν δεν είχαν προηγηθεί τα αποτελέσματα της επίθεσης». Όπως ανέφερε, την Πέμπτη η Διεθνής Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας κατήγγειλε πως το Ιράν παραβιάζει τους κανόνες για τα πυρηνικά όπλα. Το Ιράν, μετά την κατάρρευση της συμφωνίας του 2015 (λόγω αποχώρησης των ΗΠΑ το 2018), ξεκίνησε μεγαλύτερο εμπλουτισμό ουρανίου, φτάνοντας πρώτα το 60% και παράγοντας τελικά 74 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου σε επίπεδο 84%, πολύ κοντά στο 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον διεθνολόγο, είναι πως το Ιράν έχει απωλέσει σημαντικό επιστημονικό προσωπικό. «Οι μεγαλύτερες απώλειες δεν είναι στις εγκαταστάσεις αλλά στο ανθρώπινο δυναμικό, στρατιωτικούς, πολιτικούς και επιστήμονες, γεγονός που καθυστερεί αντικειμενικά το πρόγραμμα», εξήγησε.

«Εάν συνεχιστούν οι επιχειρήσεις και καταστραφούν οι δύο βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμ, στο Νατάνζ, το οποίο έχει ήδη πληγεί, και στο Φορντό, που ενδέχεται να πληγεί στις επόμενες μέρες, θα υπάρξει σημαντική καθυστέρηση, ακόμη και αν πρόκειται για χτυπήματα μόνο στις εισόδους. Αυτές οι εγκαταστάσεις βρίσκονται βαθιά μέσα στο έδαφος και ενδέχεται το Ισραήλ να μην έχει την ικανότητα να τις πλήξει αποτελεσματικά. Ωστόσο, οι ΗΠΑ διαθέτουν τα κατάλληλα οπλικά συστήματα και βόμβες 15 τόνων, οι οποίες μπορούν να επιφέρουν τα αναγκαία πλήγματα» σημείωσε.

Ο κ. Ζαρούνας εξέφρασε την ελπίδα πως, μετά τα σοβαρά πλήγματα που υπέστη, το ιρανικό καθεστώς θα δώσει προτεραιότητα στην ίδια του την επιβίωση και όχι στα πυρηνικά όπλα. «Ενδεχομένως να οδηγηθούμε σε έναν νέο συμβιβασμό και επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων, οι οποίες τώρα έχουν ανασταλεί. Ίσως τις επόμενες μέρες τα πράγματα να κινηθούν προς μια λογική ειρηνικής επίλυσης και όχι περαιτέρω κλιμάκωσης», σημείωσε.

Πράξη πολιτικής επιβίωσης του Νετανιάχου;

Ερωτηθείς εάν η επίθεση μπορεί να εκληφθεί ως πράξη πολιτικής επιβίωσης του Νετανιάχου, ο κ. Ζαρούνας απάντησε πως «κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ειπωθεί για τον πόλεμο στη Γάζα». Όπως εξήγησε, η επίθεση στο Ιράν πραγματοποιήθηκε σε στρατηγικό επίπεδο και αφορούσε την επιβίωση του ίδιου του Ισραήλ, όχι του Νετανιάχου. «Η αντιπολίτευση τον καλούσε να το πράξει. Όταν οι στρατηγικοί αναλυτές του Ισραήλ ρωτούνταν ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα, απαντούσαν: Ιράν, Ιράν, Ιράν. Ο υπαρξιακός φόβος ήταν ότι, αν το Ιράν αποκτούσε πυρηνικά, λόγω του μικρού μεγέθους του Ισραήλ, θα κινδύνευε να εξαφανιστεί. Γι’ αυτό και η καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος ήταν προτεραιότητα».

Σε σχέση με τη δυνατότητα του Ισραήλ να συντηρεί πολλά παράλληλα ανοικτά μέτωπα, ο κ. Ζαρούνας παραδέχτηκε πως μέχρι πριν από δύο χρόνια η απάντηση θα ήταν αρνητική. Πλέον όμως, «το Ισραήλ απέδειξε ότι μπορεί, όχι με την ίδια ένταση σε κάθε μέτωπο. Επειδή όμως είναι γρήγορο στα αποτελέσματα, τα μέτωπα αυτά συντηρούνται σε χαμηλότερη ένταση». Υπενθύμισε πως σήμερα υπάρχει κατάπαυση πυρός με τη Χεζμπολάχ, έχει ανατραπεί το καθεστώς στη Δαμασκό, υπάρχουν μόνο μικρές προστριβές με την Τουρκία, και διατηρούνται ειρηνικές σχέσεις με την Αίγυπτο και την Ιορδανία. «Ακόμα και με το Ιράν, τα πλήγματα γίνονται κατά διαστήματα και δεν αποτελούν ανοικτό μέτωπο που απαιτεί τεράστιους πόρους και προσωπικό».

Για την τρέχουσα επιχείρηση, συνέχισε, το Ισραήλ έχει δηλώσει πως θα διαρκέσει μέρες. Ο Νετανιάχου προειδοποίησε ότι η ασφάλεια των Ισραηλινών δεν είναι 100% διασφαλισμένη σε περίπτωση ανταποδοτικών πληγμάτων του Ιράν και θα πρέπει να το αποδεχθούν. Η πρόσφατη επίθεση είναι πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από την προηγούμενη, και απαιτεί απάντηση ακόμη και για λόγους γοήτρου.

Όσον αφορά τη διεθνή κοινότητα, είπε πως υπάρχουν ήδη αρνητικές δηλώσεις από χώρες όπως η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία, ενώ πολλές μουσουλμανικές χώρες αναμένεται να είναι επικριτικές. Αντίθετα, οι ΗΠΑ και κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία θα εμφανιστούν θετικές.

Η Ρωσία, όπως εκτίμησε ο κ. Ζαρούνας, θα προσπαθήσει να κρατήσει ισορροπίες. Αν και θεωρείται σύμμαχος του Ιράν, διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις με το Ισραήλ και δεν επιθυμεί να διακόψει τα κανάλια επικοινωνίας.

Τέλος, υπενθύμισε πως πριν από την επίθεση είχαν γίνει προσπάθειες για δύο ψηφίσματα στον ΟΗΕ για τη Γάζα, ένα στη Γενική Συνέλευση και ένα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Στο τελευταίο, το Ισραήλ έμεινε μόνο του, με μοναδικό στήριγμα τις ΗΠΑ που άσκησαν βέτο σε απόφαση για ειρήνη, τερματισμό του πολέμου και απελευθέρωση ομήρων. Αντίστοιχο ψήφισμα φαινόταν ότι θα υιοθετούνταν στη Γενική Συνέλευση από την πλειοψηφία των μελών.

Καταλήγοντας, σημείωσε πως «σε αυτή τη συγκυρία, λόγω του πολέμου στη Γάζα, το Ισραήλ είναι αρκετά απομονωμένο από τη διεθνή κοινότητα. Έτσι, ακόμη και η όποια στήριξη σε αυτή την ενέργεια, δεν θα είναι μεγάλης έκτασης, εξαιτίας και του παράγοντα Γάζα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Βίντεο 3D του κτιρίου που χτύπησαν δημοσίευσαν οι IDF-«Η μεγαλύτερη εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου»
• Προειδοποιεί το Ιράν ο Τραμπ-«Πρέπει να κάνει συμφωνία, οι επόμενες επιθέσεις θα είναι ακόμα πιο βίαιες»
• Ανάλυση BBC: Τι πυροδότησε την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν και γιατί αποφάσισε να χτυπήσει τώρα