Η σταθερή ευρωπαϊκή θέση, ο εκνευρισμός της Τουρκίας και ο στόχος της αλλαγής στάσης

Τα φώτα τις προηγούμενες ώρες στράφηκαν κυρίως στους χειρισμούς που έκανε (ή δεν έκανε) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο ευρωβουλευτής του ΕΛΑΜ Γεάδης Γεάδη, αναφορικά με την καταδίκη της παράνομης επίσκεψης του Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα, με αποτέλεσμα ένα μπαράζ ανακοινώσεων μεταξύ κομμάτων και ένα blame game, διανθισμένο από διάφορους χαρακτηρισμούς, που παρέπεμπε σε έναρξη της προεκλογικής περιόδου ένα χρόνο πριν από τις Βουλευτικές Εκλογές. Ως αποτέλεσμα, η ουσία των όσων αναφέρει το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου και των τοποθετήσεων που έγιναν από τους ευρωβουλευτές πέρασε σε δεύτερη μοίρα στο δικό μας πολιτικό σύστημα.

Η τουρκική πλευρά, όμως, εμφανίζεται εξοργισμένη με τα όσα έγιναν, όχι από τον κ. Γεάδη και τους υπόλοιπους ευρωβουλευτές της Κύπρου, αλλά από τους θεσμούς της ΕΕ και τους υπόλοιπους ευρωβουλευτές που τοποθετήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας αξιολόγησης της έκθεσης προόδου για την Τουρκία. Διότι για άλλη μία φορά η ΕΕ εμφανίστηκε συσπειρωμένη γύρω από τις κυπριακές θέσεις, αποδεικνύοντας εκ νέου ότι στο ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν υιοθετείται η τουρκική εκδοχή της «πραγματικότητας» και τη ρητορική που την συνοδεύει, ό,τι και να λένε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ευρωβουλευτές καταδικάζουν την παράνομη επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα-Ξεκάθαρα μηνύματα από την ΕΕ

Η Κύπρος, όπως άλλωστε επεσήμανε και ο ίδιος ο εισηγητής, δεν πρωταγωνιστεί σε αυτή την έκθεση. «Καμιά φορά θεωρείται ως μια έκθεση για την Κύπρο, αλλά δεν είναι έκθεση για την Κύπρο, είναι έκθεση για την Τουρκία», που περιλαμβάνει έξι-επτά παραγράφους για την Κύπρο, δήλωσε ο Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ, ο οποίος εξέφρασε βαθιά λύπη για το γεγονός ότι η Τουρκία «μιλά για λύση δύο κρατών ή για ένα πλαίσιο δύο κρατών έξω από το πλαίσιο της ΕΕ, του ΟΗΕ και της διεθνούς σκηνής».

Και η αλήθεια είναι πως η μεγαλύτερη έμφαση δόθηκε στα ολοένα και αυξανόμενα δημοκρατικά ελλείμματα στην κατοχική χώρα. Όμως το Κυπριακό πρωταγωνιστούσε στις τουρκικές αντιδράσεις, γεγονός ενδεικτικό της ενόχλησης που προκαλεί σε Άγκυρα και κατεχόμενα η απόρριψη από την ΕΕ της τουρκικής επιχειρηματολογίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Λύπη εκφράζει ο εισηγητής της έκθεσης για την Τουρκία για τις αναφορές σε «δύο κράτη»-Οι αναγνώσεις των κομμάτων

Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του, χαρακτήρισε αβάσιμες τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ ισχυρίστηκε πως περιλαμβάνει «διαστρεβλωμένους, προκατειλημμένους και μη ρεαλιστικούς ισχυρισμούς κατά της χώρας μας». «Απορρίπτουμε τις αβάσιμες εκτιμήσεις σχετικά με την πολιτική δυναμική στη χώρα μας, την εξωτερική μας πολιτική και την επίσκεψη του Προέδρου μας στην ‘τδβκ’, ενός θεσμού που παρέχει προπαγανδιστική βάση σε τρομοκρατικές οργανώσεις και σε ορισμένους κύκλους που έχουν καταστήσει τα αντιτουρκικά αισθήματα λόγο ύπαρξής τους», πρόσθεσαν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Εκνευρίστηκε με το Ευρωκοινοβούλιο το τουρκικό ΥΠΕΞ και το κατηγόρησε ότι παρέχει προπαγανδιστική βάση σε τρομοκράτες

Ακόμη πιο συγκεκριμένος έγινε ο Ερσίν Τατάρ, ο οποίος τα έβαλε και πάλι με την ΕΕ, κατηγορώντας την για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας προ 21 ετών, ενώ υποστήριξε πως θα ήταν «μη ρεαλιστικό να περιμένουμε από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να ενεργήσουν με οποιονδήποτε τρόπο πέραν από το να ενεργούν ως φερέφωνο της ε/κ ηγεσίας». Προσπάθησε να υπεραμυνθεί της παράνομης επίσκεψης Ερντογάν και των όσων διαμείφθηκαν, λέγοντας ότι αποτελούσε «βούληση του δικαιώματος του τ/κ λαού στην κυριαρχία επί των εδαφών του» και ότι ο χαρακτηρισμός της ως παράνομη αποτελεί «αγενή στάση που στοχοποιεί την ύπαρξη και την θεσμική ταυτότητα του τ/κ λαού».

Περαιτέρω, ο Τατάρ ισχυρίστηκε ότι «η ‘τδβκ’ είναι από τα πιο πραγματικά γεγονότα αυτού του νησιού, που δεν μπορεί να αγνοηθεί ή να αμφισβητηθεί» και ότι τα εγκαίνια του «προεδρικού συγκροτήματος» αποτελούν ιστορικό βήμα που «ενισχύει περαιτέρω το κυρίαρχο καθεστώς του ‘κράτους’ τους». Κατηγόρησε, παράλληλα, την ΕΕ ότι «υποτιμά, αμφισβητεί και επισκιάζει κάθε βήμα των Τ/κ» και ότι βλάπτει τη «νέα ατμόσφαιρα», υπονομεύοντας τις προσπάθειες για διάλογο και συμφιλίωση. «Όσο η ΕΕ διατηρεί αυτή την προκατειλημμένη στάση στο Κυπριακό, δεν είναι δυνατόν να συμμετέχει ως παράγοντας σε οποιαδήποτε διαδικασία διαλόγου ή στην αναζήτηση μιας δίκαιης και διαρκούς λύσης», είπε, απορρίπτοντας προκαταβολικά την μελλοντική εμπλοκή και συμβολή της στη διαδικασία λύσης του Κυπριακού, η οποία αυτή τη στιγμή δεν είναι ενεργή λόγω της δικής του άρνησης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τα βάζει ξανά με την ΕΕ ο Τατάρ-Έψαχνε για την «κυριαρχική ισότητα» του στην Έκθεση Προόδου

Ακολούθως, σκυτάλη πήρε το λεγόμενο «υπεξ», το οποίο χαρακτήρισε την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «ένα ακόμη έγγραφο που αγνοεί τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του τουρκοκυπριακού λαού, είναι προκατειλημμένο και αποκομμένο από την πραγματικότητα». Κάλεσε την ΕΕ να συμβιβαστεί με τον παραλογισμό και να ενθαρρύνει την ε/κ πλευρά να αποδεχθεί «την κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς του τ/κ λαού». Αναφέρθηκε, μάλιστα, στην έκκληση για εγκατάλειψη της πολιτικής των δύο κρατών ως «αποστασιοποίηση του Ευρωκοινοβουλίου από την πραγματικότητα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Άστραψαν και βρόντηξαν στα κατεχόμενα-Κατηγορούν την ΕΕ για αναληθείς αξιολογήσεις

Η τουρκική αντίδραση αποτελεί άλλη μία απόδειξη για τον σαφή τρόπο που τοποθετείται πλέον η ΕΕ στο Κυπριακό. Και η πραγματικότητα είναι πως αυτή η σαφήνεια δεν υπήρχε στον ίδιο βαθμό στο παρελθόν. Προφανώς και ουδέποτε η ΕΕ δεν υιοθετούσε τουρκικές διχοτομικές θέσεις, όμως το μέγεθος υποστήριξης που λάμβανε η Κυπριακή Δημοκρατία είχε πολλές αυξομειώσεις μέσα στον χρόνο και δεν υπήρχε πάντοτε η ίδια σταθερότητα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, είναι ξεκάθαρο πως από πλευράς ΕΕ, τουλάχιστον σε ρητορικό επίπεδο, το Κυπριακό παρουσιάζεται ως ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, το οποίο αναπόφευκτα διασυνδέεται με την ευρωτουρκική ατζέντα.

Τα Συμπεράσματα του τελευταίου χρόνου δημιούργησαν το πλαίσιο αυτής της διασύνδεσης. Όμως κυρίως η διασύνδεση φαίνεται να εμπεδώνεται στη ρητορική που προκύπτει από τις τοποθετήσεις διάφορων Ευρωπαίων αξιωματούχων, τεχνοκρατών και αιρετών. Για παράδειγμα, κατά τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο το βράδυ της Τετάρτης, από πλευράς Κομισιόν αναφέρθηκε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν υποστηρίζει τη λύση των δύο κρατών και «δεν χρειάζεται να πούμε ότι η ΕΕ δεν θα το αποδεχθεί ποτέ αυτό». Σύμφωνα με τον Επίτροπο Δημοκρατίας, Μάικλ ΜακΓκράθ, «το πρόβλημα της Κύπρου και η επίλυσή του παραμένουν κεντρικό ζήτημα για την ΕΕ». Ο Επίτροπος πρόσθεσε πως η ΕΕ υποστηρίζει πλήρως τη διαδικασία υπό τον ΟΗΕ και είναι έτοιμη να την στηρίξει, σύμφωνα με τα ψηφίσματα των ΗΕ και ευθυγραμμισμένα με τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ και το κεκτημένο. Υπέδειξε, παράλληλα, πως η εποικοδομητική προσέγγιση της Τουρκίας στο Κυπριακό είναι κλειδί για την προώθηση της ευρωτουρκικής ατζέντας.

Και οι παρεμβάσεις ευρωβουλευτών από άλλες χώρες αντανακλούσαν τις θέσεις αυτές. Για παράδειγμα ο Κάι Τέγκεθοφ των Πρασίνων, ο οποίος, όπως είπε, έζησε από κοντά την παράνομη επίσκεψη και τον τρόπο που κατέπνιξαν τις διαμαρτυρίες στα κατεχόμενα, τόνισε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν χρειάζεται να σταματήσει την παρεμβολή στην Κύπρο, να σταματήσει την περαιτέρω κλιμάκωση και να επιστρέψει στο πλαίσιο των ΗΕ.

Από την πλευρά της, η Irene Montero της ομάδας της Αριστεράς, χαρακτήρισε την παράνομη επίσκεψη στα κατεχόμενα «πραγματική απειλή κατά του κράτους μέλους της ΕΕ». «Μιλάει για λύση δύο κρατών, προσπαθεί δηλαδή να δημιουργήσει τετελεσμένα όσον αφορά τη διαίρεση της νήσου. Δεν μπορούμε να στρέψουμε αλλού το βλέμμα όταν βλέπουμε τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε. «Οφείλουμε στην Κύπρο μια αποφασιστική ξεκάθαρη λύση, να πάψει η κατοχή. Θέλουμε διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και θέλουμε σίγουρα να θέσουμε υπό αυτή την προϋπόθεση τις συζητήσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ. Καμία χώρα δεν θα πρέπει να εκβιάζει. Δεν είναι μόνη η Κύπρος», είπε.

Παρομοίως, πριν από μερικούς μήνες, όταν οι Υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ δέχθηκαν ξανά τον Χακάν Φιντάν στο άτυπο συμβούλιό τους, μετά από ένα πολύχρονο μπλόκο στους Τούρκους Υπουργούς Εξωτερικών, δεν άκουσε για την ευρωπαϊκή θέση για το Κυπριακό μόνο από τον Κωνσταντίνο Κόμπο αλλά από αρκετούς ομόλογούς του, συμπεριλαμβανομένων και εκπροσώπων κρατών μελών που δεν συνηθίζουν να ασχολούνται με το αντικείμενο. Στον Φιντάν υποδείχθηκε κατ’ επανάληψη πως, όποια και αν είναι η δική του θέση, για την ΕΕ η διασύνδεση μεταξύ Κυπριακού και Ευρωτουρκικών είναι υπαρκτή και δεν μπορούν να διαχωριστούν τα δύο ζητήματα.

Η πλέον αποφασιστική παρέμβαση που έγινε από πλευράς ΕΕ στο Κυπριακό τον τελευταίο ένα χρόνο, όμως, ήταν η κοινή επιστολή που απέστειλαν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Αντόνιο Κόστα στον ΓΓ των ΗΕ, κατά τη διάρκεια της διευρυμένης διάσκεψης της Γενεύης. Στην επιστολή αυτή, οι δύο Προέδροι της ΕΕ επαναβεβαίωσαν την προσήλωση του μπλοκ στην προσπάθεια επανένωσης, εντός του πλαισίου της ΔΔΟ και των αρχών και αξιών της ΕΕ, υιοθετώντας δηλαδή πλήρως την προσέγγιση της Λευκωσίας και σε ευθεία αντίθεση με τις τουρκικές αξιώσεις περί «κυριαρχικής ισότητας» και «συνεργασίας δύο κρατών». Ταυτόχρονα, επανέλαβαν την ετοιμότητά τους για ενεργό συμβολή της ΕΕ στις προσπάθειες για στήριξη της διαδικασίας υπό τον ΟΗΕ και τόνισαν ξανά ότι το Κυπριακό έχει τεράστια σημασία για την Ένωση, ως ένα ευρωπαϊκό ζήτημα.

Στην πραγματικότητα δεν έχουν προχωρήσει και τόσο τα πράγματα στα Ευρωτουρκικά για να διαφανεί η πρακτική εφαρμογή αυτών των τοποθετήσεων. Είναι, όμως, ξεκάθαρο πως η ΕΕ έχει πλέον σταθερή θέση, η οποία εκφράζεται με διάφορους τρόπους και ενοχλεί πολύ την κατοχική χώρα, που βλέπει το Κυπριακό να δημιουργεί εμπόδια στους σχεδιασμούς της. Προφανώς αυτό δεν είναι μόνο απότοκο της κυπριακής διπλωματίας αλλά και της τουρκικής στάσης, η οποία σημειώνεται στην ΕΕ, ιδιαίτερα από κάποιες πρωτεύουσες και πολιτικές ομάδες. Το ερώτημα είναι αν αυτή η κοινή ευρωπαϊκή θέση μπορεί να κάμψει την τουρκική αδιαλλαξία, όχι μόνο σε διαδικαστικού χαρακτήρα ζητήματα (όπως να δοθούν οδηγίες στον Ερσίν Τατάρ να αλλάξει γνώμη και να λάβει μέρος στην άτυπη τριμερή) αλλά και επί της ουσίας. Αυτό αποτελεί, πάντως, μέρος της στρατηγικής του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο βλέπει στα Ευρωτουρκικά δυνατότητα δημιουργίας διεξόδου από το αδιέξοδο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Σφοδρή επίθεση Τατάρ σε Πρόεδρο-Τον ειρωνεύτηκε και τον κατηγόρησε για «διπρόσωπη πολιτική»
• Επανήλθε με βίντεο και παρασκήνιο το ΕΛΑΜ-«Φωνάζει ο κλέφτης να φοβηθεί ο νοικοκύρης»
• Επιμένει για επιπολαιότητα ο ΔΗΣΥ-«Το ΕΛΑΜ προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα»
• Στην αντεπίθεση το ΕΛΑΜ-«Αυτοί δεν κατάφεραν να πείσουν τις πολιτικές τους ομάδες»
• Καταγγέλλει πολιτικά επιζήμια ενέργεια του ΕΛΑΜ στο Ευρωκοινοβούλιο ο ΔΗΣΥ-«Τέτοιες πρακτικές δεν εξυπηρετούν την Κύπρο»
• Ευρωβουλευτές θέτουν εν αμφιβόλω την ενταξιακή πορεία Τουρκίας-«Κλειδί για το Κυπριακό να επιδείξει θέληση»