Προσπαθεί να αυξήσει τη διαφάνεια μέσω δημοσιεύσεων σε πλατφόρμα η Βουλή-Αμφιβολίες εκφράζουν οι φορείς

Πρόταση νόμου για θέσπιση νομικού πλαισίου για τη διασφάλιση της διαφάνειας, την εμπέδωση της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων στο διαδίκτυο, μέσω ιστοσελίδας (Πλατφόρμας), συζήτησε την Τετάρτη η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών.

Μέσω της Πλατφόρμας θα αναρτώνται όλες οι διοικητικές πράξεις/αποφάσεις του κράτους, δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα και φορέων που έχουν πόρους από το κράτος τουλάχιστον πέραν από 50%, είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου ο οποίος κατέθεσε την πρόταση νόμου, η οποία αρχικά είχε κατατεθεί στις αρχές του 2021.

Ανέφερε ότι μέσα στον Ιούνιο, αφού έρθουν γραπτώς οι απόψεις όλων των φορέων, η Επιτροπή θα προχωρήσει στην κατ΄ άρθρο συζήτηση ούτως ώστε «το συντομότερο δυνατό η πρόταση νόμου να ψηφιστεί σε νομοθεσία».

Ο κ. Δημητρίου εξήγησε ότι η πρόταση στοχεύει να μπουν όλες οι πράξεις του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα κάτω από μία διαδικτυακή πύλη και «να μην είμαστε όπως σήμερα όπου για να βρεις μια πληροφορία θα πρέπει να μπεις σε πέντε με έξι  ιστοσελίδες».

Θα λειτουργήσει ως ένας νόμος ομπρέλα, ανέφερε και πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι όποιος λαμβάνει δημόσιο χρήμα θα έχει την υποχρέωση να δημοσιοποιεί τις πράξεις του σε μια πύλη.

Είπε ακόμη ότι ο πολίτης θα μπορεί να βρίσκει την πληροφόρηση που ψάχνει, ενώ την ευθύνη για την εφαρμογή θα έχει το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.

«Θεωρώ ότι παρά τις οποιεσδήποτε πιθανές ενστάσεις, αντιστάσεις ακούσουμε, αυτή είναι η εφαρμοσμένη πολιτική για να προχωρήσουμε να κάνουμε το μεγάλο βήμα στη διαφάνεια. Όλοι το επικαλούμαστε αλλά δυσκολευόμαστε να το εφαρμόσουμε», πρόσθεσε.

Ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους είπε ότι η Βουλή ψήφισε νόμο περί της πρόσβασης των πολιτών στα δημόσια έγγραφα, εκτός από τα διαβαθμισμένα έγγραφα. Ανέφερε σε σχέση με το πλαίσιο της πρότασης νόμου, ότι «πρέπει να δούμε τι υπάρχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Πρόσθεσε ότι η αμφιβολία του είναι αν όντως το Υφυπουργείο Έρευνας διαθέτει την τεχνογνωσία να κάνει αυτό το πράγμα.  

Αναφέρθηκε επίσης σε επιφύλαξη του κατά πόσον η ενημέρωση αυτής της πλατφόρμας θα είναι «πραγματικά έγκυρη, αξιόπιστη και έγκαιρη και θα έχει ο πολίτης τη βεβαιότητα» ότι η πύλη θα δημοσιοποιήσει την πληροφόρηση. Επικροτώ την πρόταση, κατέληξε.  

Ο βουλευτής ΔΗΠΑ – Συνεργασία Μαρίνος Μουσιούττας είπε ότι είναι προς την «καλή κατεύθυνση» η πρόταση, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι αυτά που θα υπάρχουν μέσα στην πλατφόρμα είναι σήμερα μέσα στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας και διερωτήθηκε τι θα εξυπηρετούσε περαιτέρω και αν αυτό θα αποτελεί αλληλοκάλυψη.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής απάντησε ότι δεν αντικαθιστά την επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας και πρόσθεσε πως η εφημερίδα δεν είναι εύχρηστη και υπάρχει η ανάγκη η πληροφόρηση να είναι εύκολα προσβάσιμη στον πολίτη.

Η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι η πρόταση νόμου είναι το ιδεατό και κάλεσε να ελεγχθούν όλα τα ιδεατά που ψήφισε η Βουλή και κατέληξαν σε «παταγώδη αποτυχία». «Το ιδεατό είναι αυτό που καταγράφει η πρόταση, το εφικτό σε αυτό τον τόπο άρχισα πλέον να το αμφιβάλω επί της ουσίας», πρόσθεσε.

Παρουσιάζοντας την πρόταση, ο τέως βουλευτής του ΔΗΣΥ Μιχάλης Σοφοκλέους, ο οποίος συνεργάστηκε με τον κ. Δημητρίου για ετοιμασία της πρότασης νόμου, είπε ότι η πρόταση δημιουργήθηκε μετά από 9 μήνες διαδικασία στην οποία συμμετείχαν και λειτουργοί του δημόσιου τομέα της Κύπρου και «είχαμε βοήθεια από λειτουργούς του Υπουργείου ψηφιακής Πολιτικής της Ελλάδας».

Πρόσθεσε ότι η πρόταση «είναι ουσιαστικά η προσαρμογή στην Κύπρο της πολυβραβευμένης, ευρωπαϊκά και παγκόσμια, πλατφόρμας «διαύγεια» στην Ελλάδα».

Ο κ. Σοφοκλέους είπε ότι ευθύνη λειτουργίας της Πλατφόρμας θα είναι του Υφυπουργείου Καινοτομίας αλλά η ευθύνη εφαρμογής του νόμου θα είναι του Υπουργείου Οικονομικών που έχει τις αρμοδιότητες.

Ανέφερε ότι σήμερα υπάρχει η επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας που καλύπτει Υπουργεία, Επίτροπους, ΕΟΑ και ημικρατικούς οργανισμούς, πλην ημικρατικών οργανισμών που η συνεισφορά του κράτους στον προϋπολογισμό τους είναι μικρότερη του 50%.

Ανέφερε ότι το σημαντικό στην πρόταση είναι ότι «για να γίνει εκτελεστέα μια πράξη, είτε για να γίνει εκτελεστέα μια πληρωμή από το Γενικό Λογιστήριο, θα πρέπει να έχει τον αριθμό καταχώρησης της σε αυτή την πλατφόρμα».

Απαντώντας γιατί ένα ΔΣ που σήμερα παίρνει αποφάσεις να έχει την έγνοια να δημοσιεύει στην πλατφόρμα, ο κ. Σοφοκλέους είπε ότι διαφορετικά δεν θα υπάρχει δυνατότητα εκτέλεσης μια πράξης ή μιας πληρωμής.  

Είπε ακόμη ότι με αυτό το νόμο δίδεται απόλυτη πρόσβαση στον πολίτη σε όλη την γκάμα των πράξεων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου είπε ότι το πνεύμα της πρότασης τη βρίσκει σύμφωνη και πρόσθεσε πως δεν μπορεί όπως έχει καταγραφεί στην πρόταση να θεωρηθεί σύννομη εκ προοιμίου οποιαδήποτε επεξεργασία.

Ανέφερε ότι ο ελληνικός νόμος πάνω στον οποίο έχει βασιστεί η πρόταση «λέει στο άρθρο 5 ότι είναι πάντοτε τηρουμένων των προνοιών του γενικού κανονισμού» και συμφώνησε πως εξαιρούνται τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

«Δεν μπορούμε όμως να θεωρούμε από πριν την όποια ανάρτηση την όποια δημοσιοποίηση ως σύννομη. Θα πρέπει να τυγχάνει της απαραίτητης επεξεργασίας και μετά να αναρτάται», πρόσθεσε.

Η κ. Νικολαΐδου είπε ότι «υπάρχει υποχρέωση δημοσιοποίησης των αποφάσεων διοικητικών οργάνων σε αρκετές νομοθεσίες» και πρόσθεσε ότι «υπάρχει δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που κατέχονται από δημόσιες αρχές» και «υπάρχουν σήμερα 200 σχέδια δημοσίευσης πληροφοριών αναρτημένα σε 270 δημόσιες αρχές».

Ανέφερε, ωστόσο, ότι «η νομοθεσία βρίθει από εξαιρέσεις», ενώ σε σχέση με την πρόταση εξέφρασε ανησυχία σε σχέση με τον «διαχωρισμό των ρόλων» του ΥΠΟΙΚ και του Υφυπουργείου Καινοτομίας και διερωτήθηκε ποιος θα είναι υπεύθυνος να κάνει την αναγκαία επεξεργασία προτού αναρτήσει την πληροφορία.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρθηκε στην ανάγκη να εξεταστεί η ανάλυση κόστους και οφέλους για τη λειτουργία της πλατφόρμας, με τον Πρόεδρο της Επιτροπής να απαντά ότι το μεγαλύτερο όφελος είναι η διαφάνεια. «Κάποιοι έχουν ιστοσελίδες και δεν τις ανανεώνουν ποτέ», είπε ο κ. Δημητρίου.

Εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής αναφέρθηκε στην ανάγκη να μελετηθεί πώς θα υλοποιηθεί η πλατφόρμα, ενώ εξέφρασε ανησυχία σε σχέση με τη συνεργασία για να μπορέσει να υλοποιηθεί κάτι.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι η πρώτη ανησυχία άπτεται της αρχής της διάκρισης των εξουσιών γιατί «πρόκειται για μια πρόταση που οι ρυθμίσεις της υπέχουν υφή διοικητικής λειτουργίας με τρόπο που δημιουργείται εκ πρώτης όψεως η εντύπωση της παρέμβασης της νομοθετικής στην εκτελεστική εξουσία».

Ανέφερε ότι η πρόταση επιχειρεί να ρυθμίσει όχι την υποχρέωση δημοσίευσης αλλά το μέσο δημοσίευσης και «πρόκειται καθαρά για διοικητική λειτουργία που θεωρούμε πως δεν μπορεί νόμιμα να αναληφθεί από τη Βουλή».

Είπε ακόμη ότι «φαίνεται πως δεν υπάρχει υποδομή» και θα χρειαστεί να δημιουργηθεί η πλατφόρμα και συνεπώς δημιουργούνται και θέματα συμβατότητας ως προς το άρθρο 80, παράγραφος 2 του Συντάγματος».

Επιπλέον, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε άλλες νομικές ανησυχίες που δημιουργούνται που «συναρτώνται με θέματα που έχουν να κάνουν με την εκτελεστικότητα και την ισχύ των πράξεων», ενώ διερωτήθηκε για τις συνέπειες που θα έχει ένας οργανισμός ή αρχή σε περίπτωση μη δημοσίευσης μιας πράξης ή απόφασης.

Εκπρόσωπος της Υφυπουργού παρά τω Προέδρω αφού σημείωσε ότι «η διαφάνεια και η λογοδοσία είναι απαραίτητα στοιχεία σε ένα αποτελεσματικό κράτος και καθιστούν τη δημόσια διοίκηση πιο αξιόπιστη στους πολίτες», είπε ότι «υπάρχουν αρκετά» θέματα που «πρέπει να αποκρυσταλλωθούν» σε σχέση με το περιεχόμενο της πρότασης και πρόσθεσε ότι «στην πορεία θα πρέπει να γίνει η στάθμιση όλων αυτών που έχουν ακουστεί».

Εκπρόσωπος του Γενικού Ελεγκτή είπε ότι τους βρίσκει σύμφωνους η φιλοσοφία της πρότασης αλλά «μας προβληματίζει ο τρόπος που πρακτικά θα εφαρμοστεί η πρόταση».

Ανέφερε ότι σε σχέση με το Κεντρικό Κράτος, πως υπάρχει «πάρα πολλή πληροφόρηση ειδικά σε ό,τι αφορά θέματα προσωπικού» και αυτή είναι στην ιστοσελίδα της ΕΔΥ, πέραν της επίσημης εφημερίδας της Δημοκρατίας.  

Είπε ακόμη ότι αν θα προχωρήσει το εγχείρημα «θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η καταχώρηση των πληροφοριών θα γίνεται μία φορά» αλλιώς «θα δημιουργήσουμε τεράστιο διοικητικό κόστος και θα υπάρχει ο κίνδυνος» αν γίνει μια λάθος καταχώρηση ποια καταχώρηση θα ισχύει.

Εκ μέρους της ΕΔΥ υιοθέτησε όσα ανέφεραν Νομική Υπηρεσία, Υφυπουργείο Έρευνας και ΥΠΟΙΚ και πρόσθεσε ότι επί της αρχής συμφωνεί η Επιτροπή.

Πέραν των τεχνικών και νομικών θεμάτων, η ΕΔΥ διαχειρίζεται θέματα προσωπικών δεδομένων και ανησυχεί πώς αυτά θα διασφαλίζονται, πρόσθεσε.  

Εκπρόσωπος της Ένωσης Δήμων είπε ότι έχει σταλεί η πρόταση σε όλους τους Δήμους για να εκφράσουν άποψη και ζήτησε χρονικό περιθώριο μέχρι τις αρχές του άλλου μήνα που θα συγκεντρωθούν οι απόψεις.

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι «είναι η ώρα να αποφασίσουμε πώς μπορούμε εφαρμόσουμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην πράξη» και «να αποφασίσουμε πως δεν είναι ψηφιοποίηση η μετατροπή ενός χαρτιού σε ένα έγγραφο.

«Είναι η ώρα να προσφέρουμε στους πολίτες μία ιστοσελίδα, μία πλατφόρμα, φιλική προς τους χρήστες, μία πλατφόρμα όπου θα βρίσκουν εκεί όλη την πληροφορία που ψάχνουν αντί αυτό που συμβαίνει σήμερα είτε να την ψάχνουν την πληροφορία σε πάρα πολλές σελίδες που είναι διάσπαρτες, είτε να μην υπάρχει καν αυτή η πληροφορία, ως πληροφορία, προς τους πολίτες», πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι ήταν πολύ θετική για ανταπόκριση όλων των φορέων που παρευρέθηκαν στη συνεδρία, «πέραν από κάποιους ενδοιασμούς της Νομικής Υπηρεσίας».

Ανέφερε ότι «είναι η ώρα να εφαρμόσουμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην πράξη με ένα τρόπο φιλικό προς τους πολίτες που να υπηρετούν τις βασικές αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας» και πρόσθεσε ότι «είναι η ώρα να ξεφύγουμε επιτέλους από την αυστηρή διάκριση των εξουσιών και να προχωρήσουμε σε κάτι που και η ίδια ΕΕ έχει προχωρήσει, στη διάκριση των λειτουργιών».

Η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι συμφωνεί με την πρόταση νόμου η οποία «είναι προς τη σωστή κατεύθυνση της λογοδοσίας, της διαφάνειας» και ως εκ τούτο δεν θα μπορούσε να τηρήσει διαφορετική θέση.

 Ανέφερε, ωστόσο, ότι αυτή η πολιτεία, αυτό είναι το κράτος έχει αποτύχει παταγωδώς, με εκατομμύρια να έχουν ξοδευτεί χωρίς αντίκρισμα, σε προηγούμενες περιπτώσεις, που επιχείρησε να εκσυγχρονιστεί με τέτοιου είδους πλατφόρμες».

Είπε ακόμη ότι «κάποια στιγμή θα πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες για πολλές περιπτώσεις όπου έχουν φύγει κεφάλαια τα οποία είναι πολίτες στην τελική που πληρώνουν, χωρίς να μπορέσουν να διευκολύνουν την επαφή του πολίτη, ηλεκτρονικά, διαδικτυακά, μέσα από αυτές τις πλατφόρμες».

Αναφερόμενη σε μερικές περιπτώσεις αποτυχιών, η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι αυτές είναι το e-Justice, το ηλεκτρονικό σύστημα του Οργανισμού Χρηματοδότησης Στέγης, το σύστημα ERP του Γενικού Λογιστηρίου και η ιστοσελίδα «Αριάδνη».

Ανέφερε ότι τη συγκεκριμένη πρόταση «πρέπει να τη δούμε με πολλή σοβαρότητα γιατί θα συγκεντρώσει όλη την πληροφόρηση για να έχουν πρόσβαση, όχι μόνον οι πολίτες, αλλά και οι δημοσιογράφοι».

Πηγή: ΚΥΠΕ