Τι σημαίνει το δικαστικό μπλόκο στους δασμούς Τραμπ-Εκνευρισμός στον Λευκό Οίκο

Μεγάλο πλήγμα στα σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει μαζικούς δασμούς σε εισαγόμενα προϊόντα από σχεδόν όλες τις χώρες του πλανήτη κατάφερε ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Νέα Υόρκη.

Μια τριμελής επιτροπή του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ έκρινε ότι ο Τραμπ υπερέβη την εξουσία του επικαλούμενος τον νόμο περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 για να κηρύξει κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης και να δικαιολογήσει τους σαρωτικούς δασμούς, οι οποίοι ανέτρεψαν την εμπορική πολιτική που ακολουθούσε επί δεκαετίες η Ουάσιγκτον, διατάραξαν το παγκόσμιο εμπόριο, προκάλεσαν τριγμούς στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αύξησαν τον κίνδυνο υψηλότερων τιμών και ύφεσης στις ΗΠΑ και ανά την υφήλιο.

Το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ έχει δικαιοδοσία επί αστικών υποθέσεων που αφορούν στο εμπόριο. Οι αποφάσεις του μπορούν να προσβληθούν στο Αμερικανικό Εφετείο για το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο στην Ουάσιγκτον και τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπου αναμένεται ευρέως να καταλήξουν οι νομικές αμφισβητήσεις των δασμών του Τραμπ.

Οργισμένη αντίδραση του Λευκού Οίκου

Η απόφαση του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Λευκού Οίκου, εκπρόσωπος του οποίου καταφέρθηκε εναντίον «δικαστών που δεν έχουν εκλεγεί» και κατ’ αυτόν δεν έχουν δικαίωμα «να αποφασίζουν για τον τρόπο αντιμετώπισης κατάστασης εθνικής έκτακτης ανάγκης».

Παράλληλα, η κυβέρνηση Τραμπ κατέθεσε την Τετάρτη έφεση στην απόφαση. «Ανακοινώνεται ότι οι εναγόμενοι ασκούν έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της γνώμης και της οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου της 28ης Μαΐου 2025», αναφέρεται στην κατάθεση του δικαστηρίου.

Ποιοι δασμοί του Τραμπ μπλοκάρονται με την απόφαση του δικαστηρίου;

Με την απόφασή του το δικαστήριο μπλοκάρει τους δασμούς που επέβαλε τον περασμένο μήνα ο Τραμπ σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, αλλά και εκείνους που είχε επιβάλει προηγουμένως στην Κίνα, στο Μεξικό και στον Καναδά.

Στις 2 Απριλίου ο Τραμπ επέβαλε τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς δασμούς» έως και 50% σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σχεδόν σε όλους τις άλλες. Αργότερα ανέστειλε για 90 ημέρες τους ανταποδοτικούς δασμούς προκειμένου να δώσει χρόνο στις χώρες να συμφωνήσουν με την Ουάσιγκτον αναφορικά με τη μείωση των εμποδίων στις αμερικανικές εξαγωγές. Ο Τραμπ, ωστόσο, διατήρησε όμως τους βασικούς δασμούς σε ισχύ και διεκδικώντας έκτακτη εξουσία να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, δικαιολόγησε τους φόρους σύμφωνα με το IEEPA κηρύσσοντας τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».

Τον Φεβρουάριο ο Τραμπ είχε επικαλεστεί τον νόμο για να επιβάλει δασμούς στον Καναδά, στο Μεξικό και στην Κίνα, χαρακτηρίζοντας εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης την παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών μέσω των αμερικανικών συνόρων και καλώντας τις τρεις χώρες να κάνουν περισσότερα για να τη σταματήσουν.

Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών, αλλά οι νομοθέτες έχουν αφήσει σταδιακά τους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία όσον αφορά στους δασμούς, κάτι που έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο ο Τραμπ.

Τουλάχιστον επτά αγωγές αμφισβητούν τους δασμούς του Τραμπ. Στη χθεσινή του απόφαση το εμπορικό δικαστήριο συνδύασε δύο από τις υποθέσεις - μια αγωγή που κατέθεσαν πέντε μικρές επιχειρήσεις και μια που κατέθεσαν 12 Πολιτείες των ΗΠΑ.

Με την απόφαση του δικαστηρίου, πάντως, παραμένουν σε ισχύ άλλοι δασμοί του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τον εισαγόμενο χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Ωστόσο, οι δασμοί αυτοί επιβλήθηκαν βάσει διαφορετικού νόμου που απαιτεί έρευνα του υπουργείου Εμπορίου και δεν μπορούν να επιβληθούν κατά την κρίση του προέδρου.

Το σκεπτικό της απόφασης

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε υποστηρίξει ότι τα δικαστήρια είχαν εγκρίνει την έκτακτη χρήση δασμών μεσούσης της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης του 1971 από τον τότε πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον - μια κρίση που προέκυψε όταν οι ΗΠΑ υποτίμησαν ξαφνικά το δολάριο τερματίζοντας μια πολιτική που συνέδεε το αμερικανικό νόμισμα με την τιμή του χρυσού.

Η κυβέρνηση Νίξον επικαλέστηκε την εξουσία της βάσει νόμου του 1917 περί εμπορίας με τον εχθρό, ο οποίος παρείχε μέρος των νομικών επιχειρημάτων χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στο IEPPA.

Αλλά το δικαστήριο διαφώνησε κρίνοντας ότι οι σαρωτικοί δασμοί του Τραμπ υπερέβαιναν την εξουσία του να ρυθμίζει τις εισαγωγές βάσει της IEEPA. Στην απόφασή του ανέφερε, επίσης, ότι οι δασμοί δεν έκαναν τίποτα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζαν. Στην αγωγή τους οι 12 Πολιτείες σημείωσαν ότι τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ δύσκολα ισοδυναμούν με ξαφνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς η Αμερική τα συσσωρεύει επί 49 συναπτά έτη σε καλές και κακές εποχές.

Τι γίνεται τώρα με την εμπορική ατζέντα του Τραμπ;

Η απόφαση του δικαστηρίου «ρίχνει σε αναταραχή την εμπορική πολιτική του προέδρου», σύμφωνα με την Γουέντι Κάτλερ, πρώην εμπορική αξιωματούχο των ΗΠΑ και νυν αντιπρόεδρο του Asia Society Policy Institute.

«Εταίροι που διαπραγματεύονται σκληρά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής των δασμών των 90 ημερών μπορεί να μπουν στον πειρασμό να μην κάνουν περαιτέρω παραχωρήσεις προς τις ΗΠΑ μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη νομική σαφήνεια», δήλωσε.

Ομοίως, οι εταιρείες θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τον τρόπο διαχείρισης των αλυσίδων εφοδιασμού τους, ίσως επιταχύνοντας τις αποστολές προς τις ΗΠΑ για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο να επανέλθουν οι δασμοί κατόπιν έφεσης.

Το εμπορικό δικαστήριο επεσήμανε ότι ο Τραμπ διατηρεί πιο περιορισμένη εξουσία να επιβάλει δασμούς για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων βάσει άλλου νόμου, εκείνου περί εμπορίου του 1974. Αλλά ο νόμος αυτός περιορίζει τους δασμούς στο 15% και μόνο για 150 ημέρες με χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.

Προς το παρόν, η απόφαση του εμπορικού δικαστηρίου «καταστρέφει το σκεπτικό της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση ομοσπονδιακών εξουσιών έκτακτης ανάγκης για την επιβολή δασμών, η οποία υπερβαίνει την εξουσία του Κογκρέσου και αντιβαίνει σε κάθε έννοια δίκαιης διαδικασίας», σημειώνει στο Associated Press ο Εσουάρ Πρασάντ, καθηγητής Εμπορικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Η [δικαστική] απόφαση καθιστά σαφές ότι οι ευρείς δασμοί που επιβλήθηκαν μονομερώς από τον Τραμπ συνιστούν υπέρβαση της εκτελεστικής εξουσίας».

Πηγή: Iefimerida

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μπλόκο στους σαρωτικούς δασμούς του Τραμπ βάζει εμπορικό δικαστήριο στις ΗΠΑ-«Πρόκειται για υπέρβαση εξουσίας»