Πλήρη άγνοια δήλωσαν για ΤΑΚΑΤΑ Καρούσος και Αναστασιάδου-Μοίρασε τις ευθύνες ο Βαφεάδης

Την πρότελευταία της συνεδρία κατά την οποία κλήθηκαν να καταθέσουν ο νυν υπουργός Μεταφορών, Αλέξης Βαφεάδης και οι πρώην υπουργοί, Γιάννης Καρούσος και Βασιλική Αναστασιάδου πραγματοποίησε η Ερευνητική Επιτροπή που εξετάζει το σκάνδαλο των ελαττωματικών αερόσακων ΤΑΚΑΤΑ.

Ο νυν και οι πρώην υπουργοί απάντησαν στην Ερευνητική ως προς τα όσα έπραξαν για το συγκεκριμένο θέμα, κατά τη θητεία τους, όπως έγινε και σε προηγούμενες συνεδρίες με τους διευθυντές του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, αλλά και με τους Γενικούς Διευθυντές του Υπουργείου, οι περισσότεροι εκ των οποίων αποποιήθηκαν οποιονδήποτε ευθυνών, υποστηρίζοντας ότι τα κακώς κείμενα που δημιουργήθηκαν αφορούν τους κατασκευαστές, ως επίσης και το πρόβλημα της υποστελέχωσης στο ΤΟΜ.

Πρώτος κατέθεσε ο νυν υπουργός, Αλέξης Βαφεάδης, ο οποίος απάντησε γραπτώς στα ερωτήματα της Ερευνητικής Επιτροπής. Μεταξύ αυτών, ο κ. Βαφεάδης κλήθηκε να απαντήσει σε σχέση με την ενημέρωση που έλαβε από τον προκάτοχό του, Γιάννη Καρούσο, αναφέροντας ότι δεν του ανέφερε οτιδήποτε σε σχέση με τους ΤΑΚΑΤΑ, αλλά ούτε και γενικότερα με ανακλήσεις.

Σημείωσε πως, «δεν έγινε οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με προβλήματα του ΤΟΜ ή του ΗΜΥ, ενώ επισήμανε ότι ακολούθως δεν είχαν οποιαδήποτε ενημέρωση. Για τα θέματα αρμοδιότητας του ΤΟΜ γίνονταν τακτικές συναντήσεις με τον διευθυντή, την αναπληρώτρια διευθύντρια και στελέχη του Τμήματος. Η στελέχωση του ΤΟΜ περιόριζε τις δράσεις του, τους εποπτικούς ελέγχους και λοιπά».

Όπως υπέδειξε, η στελέχωση αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης με το Υπουργείο και ενημερώθηκε για τις προσλήψεις που γίνονταν κατά καιρούς. «Συνεργάστηκα με τον κ. Γιάννη Νικολαΐδη, που ήταν προηγουμένως διευθυντής του ΤΟΜ. Ακολούθως, από τον Ιούλιο του 2023 ανέλαβε ο κ. Αντώνης Κουτσούλης, που προερχόταν από άλλο κλάδο και δεν γνώριζε τα δεδομένα για το ΤΟΜ».

Αναφέρθηκε επίσης στη συνάντηση με τον πατέρα του Κυριάκου Όξινου, όπου εκεί έμαθε για τους ελαττωματικούς αερόσακους ΤΑΚΑΤΑ και τη σύνδεση με τις ανακλήσεις. «Στη συνάντηση με τον κ. Όξινο δεν ήταν παρόν ο κ. Νικολαΐδης. Στις 27 Απριλίου 2023 κάλεσα τον κ. Νικολαΐδη για να με ενημερώσει και μου ανέφερε ότι από τον Ιανουάριο του 2023 μπήκαν φραγμοί για τις ανακλήσεις».

Σε άλλο σημείο της κατάθεσής του, ο κ. Βαφεάδης υπέδειξε ότι οι διανομείς λάμβαναν πληροφορίες σε σχέση με τη μάρκα που διαχειριζόταν ο κάθε ένας. Τότε, ο πρόεδρος της Ερευνητικής, Μιχαλάκης Χριστοδούλου, έθεσε στον υπουργό το ερώτημα ότι οι διανομείς είπαν πως μπορούσαν να γνωρίζουν μόνο για τα ευρωπαϊκού τύπου οχήματα, με τον κ. Βαφεάδη να αναφέρει ότι το συγκεκριμένο ερώτημα αιωρείται ακόμη. Όπως εξήγησε, «ο διανομέας είχε πρόσβαση στο αρχείο του ΤΟΜ για τα οχήματα ευρωπαϊκής έγκρισης τύπου και για τα εκτός ευρωπαϊκής έγκρισης. Κάποιοι δεν ζητούσαν ενημέρωση, αλλά υποστήριζαν ότι θα έπρεπε ο πολίτης να ζητήσει ενημέρωση ή να πάρει το αυτοκίνητό του για service για να ελεγχθεί. Υπάρχει επίσης μια άλλη κατηγορία που λέει ότι δεν είχαν ποτέ ενημέρωση και μια τέταρτη κατηγορία που δεν είχαν διανομέα στη χώρα».

Βλέπει ξεκάθαρες ευθύνες από ΤΟΜ για τους ΤΑΚΑΤΑ ο Βαφέαδης

Κληθείς να τοποθετηθεί για την εγκύκλιο του ΤΟΜ του 2017, επισήμανε ότι επιχειρήθηκε μια αποκατάσταση της αλυσίδας, εξηγώντας ότι πριν τη συγκεκριμένη εγκύκλιο, ο διανομέας θα ενημέρωνε τον ιδιοκτήτη, με τη βοήθεια του ΤΟΜ. «Βλέπουμε μια προσπάθεια από το ΤΟΜ να κλείσει η αλυσίδα ενημέρωση. Γίνεται ρύθμιση που τους επιβάλει τη διαδικασία που πρέπει να κάνουν. Ήταν αποτελεσματική δράση. Μετά από εκείνη την εγκύκλιο απαλλάγησαν οι διανομέις και δεν ορίστηκε ποιος θα έλεγχε τη διαδικασία. Ήταν η αρχή των συσσωρευμένων ανακλήσεων που έχουμε σήμερα».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής διερωτήθηκε εάν ο ΤΟΜ είχε τη νομική εξουσία να προβεί στη συγκεκριμένη αναφορά στην εγκύκλιο, με τον κ. Βαφεάδη να απαντά ότι «θεωρώ δεν είχε εξουσία. Ακόμα και σήμερα το ποιες είναι οι ευθύνες του καθένα, είναι θέμα του Δικαστηρίου. Όταν η Νομική Υπηρεσία διαχειρίστηκε αυτό το θέμα, είπε ότι οι διανομείς αναλαμβάνουν κάποιες ευθύνες, δεν τις αναλαμβάνουν όλες».

Ακολούθως, ο κ. Χριστοδούλου ανέφερε στον κ. Βαφεάδη ότι δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι το καθήκον των διευθυντών του ΤΟΜ εξαντλείτο στέλνοντας τα δεδομένα στους διανομείς, ζητώντας από τον υπουργό να απαντήσει εάν κάνουν λάθος να τους απαντήσει. «Δεν είναι σαν να εκχώρησαν την ευθύνη που τους παραχωρήθηκε στον ιάπωνα ή στον Κορεάτη κατασκευαστή;», διερωτήθηκε ο Πρόεδρος της Ερευνητικής. Τότε, ο υπουργός επισήμανε πως, η κατασκευάστρια εταιρεία αιτείται την έγκριση τύπου, αφού γνωρίζει ποια μέτρα ασφάλειας προστατεύουν, ποια όχι και λοιπά. Χρειάζεται εξιδεικευμένη γνώση. Το τι τοποθετήθηκε σε ένα όχημα είναι ξεκάθαρη ευθύνη του κατασκευαστή. Η πρώτη ευθύνη είναι στον κατασκευαστή. Μετά, το ΤΟΜ έχει ευθύνη εποπτείας των ανακλήσεων. Η εποπτεία περιλαμβάνει μια μελέτη της αγοράς και τι συμβαίνει στην αγορά. Όταν η εποπτική Αρχή εντοπίσει ένα πρόβλημα πρέπει να κάνει αποτίμηση του κινδύνου και να λάβει κάποια μέτρα».

Ο κ. Χριστοδούλου αναφέρθηκε στη μαρτυρία του διευθυντή της Υπηρεσίας του Καταναλωτή, ότι γνώριζαν από το 2013 και μαρτυρία του διευθυντή του ΤΟΜ ότι ενημερώθηκαν από το 2014, αλλά και άλλες επιστολές που στάλθηκαν για ανακλήσεις. «Παρέλασαν ενώπιόν μας οι διευθυντές και δεν είχαν ιδέα, ούτε άκουσαν τη λέξη ΤΑΚΑΤΑ. Το μόνο που έκαναν είναι να δίνουν στοιχεία στους διανομείς. Πώς τις σχολιάζεται;». Ο κ. Βαφεάδης απάντησε πως «η άγνοια οδήγησε σε μη εξεύρεση λύσεων. Έπρεπε να έχουν γνώση και αν είχαν απορία να τις λύσουν. Πηγαίνω πίσω στο 2009, όταν λήφθηκε η απόφαση να καταργηθεί η διεύθυνση δομής οχημάτων. Με την κατάργηση στερήθηκε το ΤΟΜ μια σταθερή και συνεχή παρουσία λειτουργών, αλλά και της εμπειρογνωμοσύνης. Δεν το δικαιολογώ, εξηγώ γιατί κατέληξαν σε αυτό το σημείο.»

Είπε ακόμα ότι «δεν κατάλαβα γιατί εκδόθηκε η εγκύκλιος του 2017. Θεωρώ ότι έπρεπε να γνωρίζουν περισσότερα. Συμφωνώ ότι υπήρχε πλήρης άγνοια».

Σε ό,τι αφορά στο πόρισμα της Ηλεκτρομηχανολογικής Υπηρεσίας και γιατί δεν το απέστειλε, έφερε ως παράδειγμα την πρόσφατη πυρκαγιά σε διαμέρισμα στη Λεμεσό, για την οποία δεν του δόθηκε, αλλά του εξήγησαν ότι τα πορίσματα παραδίδονται στην Αστυνομία, για να αποσταλθούν από εκεί στη Νομική Υπηρεσία, που έχει τον τελικό λόγο. «Δεν μπορεί να μένει στην Αστυνομία το πόρισμα, αλλά να αποστέλνεται και στα αρμόδια τμήματα».

Με τη σειρά του, το μέλος της Ερευνητικής, Μιχάλης Βορκάς, κάλεσε τον κ. Βαφεάδη να απαντήσει εάν έλαβε το πόρισμα για το τροχαίο του Αλέξανδρου Λούγκου, με τον υπουργό να απαντά ότι δεν το έλαβε, αλλά ούτε ζήτησε να του παραδοθεί.

Ο κ. Χριστοδούλου διερωτήθηκε «όταν ένας αστυνομικός λάβει ένα φάκελο που αναφέρει ότι είναι του Υπουργείου Μεταφορών, δεν είναι ευθύνη του να ενημερώσει το Υπουργείο, με τον κ. Βαφεάδη να απαντά «ναι». Σε άλλο σημείο της κατάθεσής του, ο κ. Βαφεάδης είπε ότι υπήρχε αλληλογραφία από τις αρχές του 2010 και αναφορές στο RAPEX. «Ουσιαστικά επιβεβαιώνονται όσα αναφέρθηκαν σήμερα».

Αναφέρθηκε επίσης σε ανομοιομορφία που έδειξε το ΤΟΜ για τον τρόπο διαχείρισης των οχημάτων με μη ευρωπαϊκή έγκριση τύπου, συμπέρασμα που ο υπουργό εξήγαγε όταν έθεσε σειρά ερωτήσεων στο Τμήμα. «Έλαβα ενημέρωση από την Υπηρεσία του Καταναλωτή για το RAPEX. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2023, η ενημέρωση που έλαβα από το ΤΟΜ, τον ΣΕΜΗΟ, τον ΠΑΣΕΑ και την Υπηρεσία του Καταναλωτή, σχημάτισα την εικόνα ότι την ευθύνη έχουν οι κατασκευαστές. Το ΤΟΜ εποπτεύει τη διαδικασία. Η ενημέρωση για τις ανακλήσεις φθάνει στους ιδιοκτήτες με την ευθύνη του διανομέα. Για κάποια από τα οχήματα χωρίς ευρωπαϊκή έγκριση τύπου δεν φτάνει στους ιδιοκτήτες και αυτό είναι το πρόβλημα. Ο ΠΑΣΕΑ αναφέρθηκε σε ευθύνες στους διανομείς. Για μένα ήταν φανερώ ότι η διαφωνία εισαγωγέων και διανομέων δημιούργησε πρόβλημα στη διαχείριση των ανακλήσεων».

Ο νυν υπουργός Μεταφορών εξήγησε τις ενέργειες που έγιναν από πλευράς του Υπουργείου για να ενημερωθεί για τις ανακλήσεις, ενώ υπέδειξε ότι μετά από δική του παρότρυνση αναρτήθηκαν οι ανακλήσεις, ενώ έγιναν συναντήσεις με διάφορους φορείς. «Διαπίστωσα ότι το πρόβλημα ήταν εξαιρετικά περίπλοκο, με διφορούμενες έννοιες. Καταλήγω ότι διαφαίνεται μια λύση στο πρόβλημα, αλλά για να βρεθεί η λύση της αυτόκλητης κλήσης όλων των ιδιοκτητών, χρεάζονται να γίνουν περισσότερα».

Ανάμεσα στα συμπεράσματά του, ο κ. Βαφεάδης είπε πως «υπάρχει σημασία της κατάργησης της διεύθυνσης τεχνικής οχημάτων. Ήταν η απαρχή που οδήγησε στις σημερινές ανακλήσεις. Στερήθηκε υποστήριξης το ΤΟΜ. Δεν γνώριζαν σε βάθος τους κανονισμούς οι λειτουργοί. Δεν υπήρχε γνώση για το ποιες ήταν οι ευθύνες των οικονομικών φορέων. Δεν μπορούσαν να επεξηγήσουν γιατί στην Ιρλανδία υπήρχε μηχανισμός ενημέρωσης για τα γκρίζα οχήματα, αλλά σε μια άλλη χώρα κράτος μέλος της Ε.Ε., δεν υπήρχε. Πρέπει το ΤΟΜ να ενημερώνεται συνεχώς και να στελεχώνεται από κατάλληλα άτομα».

Αναφερόμενος στις δικές του δράσεις, υπέδειξε ότι θα προτείνει στο Υπουργικό Συμβούλιο η επανασύσταση της διεύθυνσης τεχνικής οχημάτων, αλλά και η δημιουργία μηχανισμού έγκρισης τύπου. «Το ΤΟΜ πρέπει να ξεκινήσει να αποκομίσει εμπειρογνωμοσύνη. Πρέπει να υπάρχει τριβή με τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Επίσης, το πρόβλημα της αλυσίδας ενημέρωσης περιορίζεται σε δύο τρεις εταιρείες. Αυτές οι εταιρείες μπορεί να είναι έτοιμες να ρυθμίσουν αυτόκλητα το θέμα».

Επισήμανε ακόμα ότι πρέπει να ξεκινήσει η ενημέρωση του κοινού για τις ανακλήσεις, τονίζοντας ότι μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους μέσω της ευαισθητοποίησης του κοινού. «Κάνουμε συνεχώς εκκλήσεις για τους ΤΑΚΑΤΑ, για να προλάβουμε τον στόχο των οκτώ μηνών».

Το μέλος της Ερευνητικής, Θεοδόσης Χατζημιχαήλ, κάλεσε τον υπουργό να απαντήσει για την εγκύκλιο του 2017, ότι η διοικητική έρευνα του κ. Κοτζιάπασιη, δεν επιρρίπτει ευθύνη στο ΤΟΜ, με τον κ. Βαφεάδη να απαντά ότι «κατέληξα στο συγκεκριμένο συμπέρασμα διαβάζοντας την γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας».

Ο Αλέξης Βαφεάδης κλήθηκε επίσης να αναφερθεί πότε άρχισε η επικοινωνία μεταξύ ΤΟΜ και του ιδίου, αφότου ενημερώθηκε από τον πατέρα του Κυριάκου Όξινου, αναφέροντας πως άρχισαν τον Μάιο του 2023 και κατέληξαν τον Ιανουάριο του 2025 να οδηγηθούν σε ρύθμιση του ζητήματος.

Αποκάλυψε επίσης ότι ενδεχομένως οχήματα που εγγράφονται ακόμα και σήμερα να μην πληρούν τις προδιαγραφές, συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε μετά από συνάντηση που είχε με εκπροσώπους της ΤΟΥΟΤΑ.

Δεν ενημερώθηκε από την Αναστασιάδου και δεν ενημέρωσε Βαφεάδη ο Καρούσος για ΤΑΚΑΤΑ

Ακολούθως κατέθεσε ο τέως υπουργός Μεταφορών, Γιάννης Καρούσος, ο οποίος αρχικά ανέφερε ότι δεν είχε λάβει οποιαδήποτε ενημέρωση από την προκάτοχό του, για το θέμα των ανακλήσεων. Ο ίδιος, απευθυνόμενος προς τον κ. Βαφεάδη, του παρέδωσε επιστολή με τα εκκρεμούντα θέματα, όπως για παράδειγμα για το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, αλλά καμία αναφορά δεν έγινε για τους ΤΑΚΑΤΑ, γιατί δεν είχα καμία ενημέρωση.

Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής, είπε πως ο κ. Νικολαΐδης που υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής κατά την περίοδο που ήταν υπουργός ενημέρωσε την Επιτροπή ότι γίνονταν συναντήσεις με το ΤΟΜ ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ο κ. Καρούσος απάντησε ότι όντως γίνονταν συναντήσεις όχι μόνο με το ΤΟΜ, αλλά και με τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες. «Ενημερονόμουν για αρκετά πράγματα, ενώ ταυτόχρονια προήδρευα και του Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας. Είχα επίσης συναντήσεις με τον ΣΕΜΗΟ, τον ΠΑΣΕΑ και λοιπά. Προέβαινα και σε επισκέψεις στα τμήματά μου για τυχόν προβλήματα. Κανένας, είτε από τους υφιστάμενους, είτε από την Κυβέρνηση ή εκτός Κυβέρνησης δεν μου ανέφερε ότι υπήρχαν προβλήματα με τους ΤΑΚΑΤΑ ή τις ανακλήσεις. Επίσης, δεν με ενημέρωσε κανένας ούτε για το ατύχημα του 2017, αλλά ούτε για την εγκύκλιο του ΤΟΜ».

Ο κ. Καρούσος υπέδειξε ότι στο Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας η Αστυνομία παρουσιάζει στοιχεία για θανατηφόρα δυστυχήματα και σε καμία περίπτωση δεν ήρθε ενώπιον του Συμβουλίου οτιδήποτε. «Μέσω των συναντήσεων, ήρθαν πολλά θέματα ενώπιον μου, από υπυηρεσίες, φορείς και πολίτες. Όταν έρχεται ενημέρωση, μπορείς να κάνεις παρεμβάσεις και να διορθώσουμε κάποια πράγματα. Για παράδειγμα «μου αναφέρθηκε το πρόβλημα της Νίκου Παττίχη στη Λεμεσό και πως έπρεπε να βάλουμε μια νησίδα, που υπήρχαν αντιδράσεις. Το δεύτερο, έχει να κάνει με τα μεταχειρισμένα οχήματα. Ο ΠΑΣΕΑ μου κατήγγειλε ότι εισάγονται οχήματα διαλυμένα, επιδορθώνονται και πωλούνται ως άθικτα. Πήραμε μέτρα, θεσπίσαμε διαδικασίες και κτυπήσαμε ένα κύκλωμα. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει κακόβουλη ενέργεια εναντίον λειτουργού του ΤΟΜ».

Ο κ. Καρούσος έδωσε τα συγκεκριμένα παραδείγματα για να εξηγήσει ότι οτιδήποτε ερχόταν ενώπιόν του το διερευνούσε και επιχειρούσε να λύσει προβλήματα. Κληθείς να αναφερθεί στο τι έφταιξε και δεν ενημερωνόταν από το ΤΟΜ και την ΗΜΥ, είπε ότι «ήταν υποχρέωση τους να ενημερώνουν. Εάν είναι σοβαρό θέμα, όπως αυτό θα έπρεπε να ενημερωθώ».

Το κράτος, είπε ο κ. Καρούσος, «δεν προστάτευσε. Εάν έρχονταν στοιχεία στον υπουργό θα προλαβαίναμε πολλά πράγματα. Ένα ολόκληρο Υπουργείο δεν έκρινε να ενημερώσει ένα υπουργό και οφείλουμε μια απολογία ως κράτος».

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του, ανέφερε πως δεν είχε καμία ενημέρωση ούτε για το τροχαίο του Αλέξανδρου Λούγκου, αλλά ούτε για το τροχαίο του Κυριάκου Όξινου. «Επιδίωκα την ενημέρωση».

Παράλληλα, κλήθηκε να απαντήσει για τον Κανονισμό του 2018, είπε ακόμα ότι δεν ενημερώθηκε σε καμία περίπτωση, ενώ σε σχέση με το ΤΟΜ είπε πως είχε προβεί σε δύο τρεις περιπτώσεις σε πειθαρχικό, ενώ σε διαθεσιμότητα τέθηκε ολόκληρο το ΤΟΜ Πάφου.

Ολιγόλεπτη η κατάθεση Αναστασιάδου
Τελευταία μάρτυρας που κατέθεσε ήταν η κ. Βασιλική Αναστασιάδου, που όπως και οι προλαλίσαντες, είπε πως δεν ενημερώθηκε για το θέμα από τον προκάτοχό της Μάριο Δημητριάδη και δεν ενημέρωσε με τη σειρά της τον κ. Καρούσο. Είπε επίσης πως δεν είχε ενημέρωση ούτε από τους Γενικούς Διευθυντές.

Όπως εξήγησε, για διάφορα άλλα ζητήματα ενημερώνονταν, ενώ το ίδιο ίσχυε όταν ενημερώνονταν έπειτα από καταγγελίες ή δημοσιοποίηση κάποιων πληροφοριών. «Δεν λέω ότι θα το λύναμε, αφού είδατε ότι είναι ένα πολύπλοκο θέμα, αλλά θα πέρναμε μέτρα».

Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής, διευκρίνισε ότι ενδέχεται να επανακλητευθεί η Αστυνομία για να διευκρινίσει κάποιες αναφορές που τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Από το 2013 κοινοποιήθηκε αναφορά RAPEX για τους ΤΑΚΑΤΑ-«Δεν υπήρξε ανταπόκριση από τον ΤΟΜ»
• Καυτή πατάτα η ανάληψη ευθύνης ενώπιον της Ερευνητικής για ΤΑΚΑΤΑ-Όλοι εναντίον όλων
• Μοίρασαν ευθύνες και δεν ανέλαβαν καμία οι Γενικοί Διευθυντές-Έντονες αντιδράσεις μελών της Ερευνητικής για ΤΑΚΑΤΑ
• Κατέθεσε στην Ερευνητική για ΤΑΚΑΤΑ ο Αλέξανδρος Λούγκου-Ακολουθούν Βαφεάδης, Καρούσος και Αναστασιάδου