Κατακεραύνωσε αστυνομικό το Δικαστήριο-Σκιές για αντίποινα εναντίον πολιτών και παράνομες ενέργειες με αναφορά στον «νόμο των τυράννων»

Με παραπομπή στην φράση του Lord Simonds ότι «η τυφλή και άκριτη υπακοή αποτελεί τον νόμο των τυράννων και των δούλων», το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου, όχι μόνο αθώωσε δύο αδέλφια που βρέθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου για επίθεση, απειλές και εξύβριση αστυνομικού, αλλά κατακεραύνωσε και άδειασε στην ολότητα της, την μαρτυρία του εν λόγω μέλους της Δύναμης, ο οποίος εν τέλει, με βάση την απόφαση, ενήργησε κατά παράνομο τρόπο αποστερώντας την ελευθερία τους, ενώ την ίδια ώρα, καταρρίφθηκαν οι ισχυρισμοί του και αφέθηκαν σκιές σε σχέση με τα όσα καταλόγισε στα δύο αδέλφια.

Στο εδώλιο του κατηγορουμένου, στην βάση μόνο της μαρτυρίας του αστυνομικού, βρέθηκαν δύο αδέλφια, στα οποία καταλογίστηκαν μεταξύ άλλων οι κατηγορίες της επίθεσης και της πρόκλησης σωματικής βλάβης εναντίον οργάνου της τήρησης της τάξης, σε σχέση με γεγονότα που έλαβαν χώρα το 2019, στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου Πέγειας. Επιπρόσθετα, ο αστυνομικός ισχυρίστηκε πως ο πρώτος κατηγορούμενος του προκάλεσε τρόμο και ανησυχία, λέγοντας του τις φράσεις «Θα σε σκοτώσω. Θα δεις τι θα σου κάνω. Θα μάθω πού είναι το σπίτι σου και θα σε κάψω. Δεν είχες δικαίωμα να πιάσεις τα κλειδιά μου, σπουδάζω δικηγόρος και θα δεις τι θα σου κάνω. Είχα δέκα χιλιάδες», ενώ του καταλόγισε ύβρεις, αφού ανέφερε πως τον αποκάλεσε «κ*λόπαιδο, π**στόμπατσο». Επίσης, ισχυρίστηκε πως ο δεύτερος κατηγορούμενος, τον εξύβρισε με τον ίδιο τρόπο και πως του είπε «Θα σε σκοτώσουμε, δώσε μας τα κλειδιά μας να φύγουμε, γιατί θα δεις τι θα πάθεις».

Ωστόσο, τα όσα ανέφερε ο αστυνομικός ενώπιον του Δικαστηρίου, όχι μόνο καταρρίφθηκαν και η μαρτυρία του δεν έγινε αποδεκτή αφού κρίθηκε αναξιόπιστος, με αποτέλεσμα να αθωωθούν οι κατηγορούμενοι σε όλες τις κατηγορίες, αλλά στην απόφαση του ο Δικαστής έδειξε παράνομες ενέργειες από πλευράς του μέλους της Αστυνομίας και δικαιολόγησε την αντίδραση των κατηγορουμένων, ενώ από τα όσα καταγράφονται, αφήνονται σαφέστατες σκιές πως η ποινική δίωξη που καταχωρήθηκε σε βάρος τους, ήταν αντίποινα επειδή ταπεινώθηκε μπροστά σε πολίτες, χωρίς οι ισχυρισμοί του να επιβεβαιώνονται από οποιοδήποτε αυτόπτη μάρτυρα που βρισκόταν στο σημείο κατά τον ουσιώδη χρόνο.

To επεισόδιο στο λιμάνι και η εκδοχή του αστυνομικού

Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην απόφαση, το επεισόδιο εκτυλίχθηκε στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου Πέγειας, στο οποίο μετέβη ο αστυνομικός που κατά τον ουσιώδη χρόνο υπηρετούσε στον Αστυνομικό Σταθμό Πέγειας, στην Κοινοτική Αστυνόμευση, αφού ενώ βρίσκονταν σε μηχανοκίνητη περιπολία, κατά τους ισχυρισμούς του, τον σταμάτησε οδηγός που έρχονταν από την αντίθετη κατεύθυνση και του έδωσε πληροφορία ότι η βάρκα που είχε μπει μέσα στο λιμάνι και θα την έβγαζαν σε λίγο από το νερό τρία άτομα, είχε επιστρέψει από παράνομο ψάρεμα με μποτίλιες και ψαροντούφεκα.

Ο αστυνομικός ήταν ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας στην υπόθεση και κατά την μαρτυρία του ενώπιον Δικαστηρίου, ανέφερε πως ρώτησε τον πληροφοριοδότη εάν είχε καταγγείλει το συμβάν στο Τμήμα Αλιείας και εκείνος του απάντησε πως θα πρέπει να το κάνει, να κάνει δηλαδή τη δουλειά του και να μην τους αφήσει να φύγουν.

Όταν ο αστυνομικός έφτασε στο λιμάνι και αντιλήφθηκε ένα αυτοκίνητο τύπου τζιπ, στο οποίο υπήρχε τρόλεϊ βάρκας, ενώ η βάρκα ήταν περίπου 30 μέτρα μέσα στη θάλασσα και υπήρχαν σε αυτήν δύο πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο κατηγορούμενος δύο. Το τρίτο πρόσωπο ήταν αυτός που είχε οδηγήσει όπισθεν το όχημα, για να φορτωθεί η βάρκα, και όπως έμαθε εκ των υστέρων, ήταν ο κατηγορούμενος ένα.

Μεταξύ άλλων, ο αστυνομικός ισχυρίστηκε πως κάλεσε τον κατηγορούμενο ένα μιλήσουν αλλά αυτός έχασε την ψυχραιμία του, ενώ στο μέρος υπήρχε αρκετός κόσμος, ντόπιος, τουρίστες, ψαράδες και ιδιοκτήτες βαρκών. Μάλιστα, ανέφερε πως επειδή το αυτοκίνητο ήταν μέσα στο νερό, ο ίδιος, δηλαδή ο αστυνομικός, ζήτησε από έναν πολίτη που βρισκόταν στο μέρος, να κλείσει τα τζάμια και να κλειδώσει το αυτοκίνητο. Ο λόγος που ζήτησε από τον πολίτη να τον βοηθήσει, ήταν γιατί ο πολίτης φορούσε παντόφλες και δεν υπήρχε πρόβλημα στο να βραχεί, ενώ ανέφερε στον κατηγορούμενο πως ο λόγος που κλείδωσε το αυτοκίνητο του, ήταν για να προλάβει πιθανή κλοπή του.

Κατά την εκδοχή του αστυνομικού, ο κατηγορούμενος άρχισε να φωνάζει και να τον βρίζει (σ.σ αναφορές πιο πάνω), ενώ αυτός τον καλούσε να ηρεμήσει, λέγοντας του πως θα έφευγε, αφού ήδη ενημερώθηκε το Τμήμα Αλιείας. Στη συνέχεια, ενέπλεξε τον κατηγορούμενο δύο, αδελφός του ένα, καταλογίζοντας του απειλές και ύβρεις, όπως «παλιόπαιδα, κ*λόμπατσοι, θα σε σκοτώσουμε, δώσε μας τα κλειδιά να φύγουμε γιατί θα δεις τι θα πάθεις» και άλλες φράσεις.

Περαιτέρω, ο αστυνομικός ισχυρίστηκε πως όσο περνούσε ο χρόνος, τα αδέλφια γίνονταν πιο επικίνδυνα και απειλητικά, τον έσπρωχναν, τον εξύβριζαν, τον απειλούσαν και προσπαθούσαν να του αποσπάσουν το κλειδί από το χέρι. Σε κάποια φάση, κατάφεραν με φυσική βία να του αποσπάσουν το κλειδί από το χέρι, πήραν το αυτοκίνητο με τη βάρκα και έφυγαν.

Ο αστυνομικός κατά την μαρτυρία του, ανέφερε πως τραυματίστηκε όταν του επιτέθηκαν για να πάρουν το κλειδί, ενώ ανέφερε πως από τις φράσεις που εκστομίστηκαν, μπροστά σε κόσμο, ο ίδιος ένιωσε πολύ άσχημα, ιδίως επειδή ήταν με την στολή της Αστυνομίας και το περιπολικό. Τους εξηγούσε, όπως επανέλαβε αρκετές φορές, ότι έπρεπε να αφεθούν να κάνουν τη δουλειά τους και να περιμένουν το Τμήμα Αλιείας, ωστόσο η συμπεριφορά τους, όπως είπε, ήταν προσβλητική και προκάλεσε ανησυχία, εφόσον υπήρχε κόσμος, οικογένειες με παιδιά εκεί.

Κατακεραύνωσε τον αστυνομικό το Δικαστήριο

Αξιολογώντας την μαρτυρία του αστυνομικού, καταρχάς το Δικαστήριο όσον αφορά τους ισχυρισμούς του για σωματική βλάβη από την επίθεση, αφού παρέπεμψε στο ιατρικό πιστοποιητικό που είχε στην κατοχή του, το οποίο κάνει αναφορά σε μία μικρή εκδορά και σε οίδημα, έκανε λόγο για τάση υπερβολής.

Όπως αναφέρει στην απόφαση του το Δικαστήριο, ο αστυνομικός δεν μπορούσε να αναφέρει τι έπραξε ο κάθε ένας από τους κατηγορούμενους, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάκτησης του κλειδιού, αναφερόμενος γενικά και στους δύο μαζί, ενώ δεν ήταν σε θέση να αναφέρει τα γεγονότα με μια φυσική ροή. Επιπρόσθετα, δεν μπορούσε να θυμηθεί και να υποστηρίξει τις ακριβείς εκφράσεις που όπως ισχυρίστηκε ειπώθηκαν από κάθε έναν από τους κατηγορούμενους, παραπέμποντας στις αρχικές καταθέσεις του. Κατ' επέκταση, δεν μπορούσε να περιγράψει και με ακριβή τρόπο το τι βίωσε, ως αποδέκτης κάποιων εκφράσεων, δεν αναφέρθηκε σε ανησυχία ή σε φόβο, αλλά στο γεγονός ότι ένιωσε «άσχημα», συνδέοντας το συναίσθημα «άσχημα» αποκλειστικά με το γεγονός ότι είχε την ιδιότητα του αστυνομικού και το περιστατικό έγινε δημόσια και πως δεν κατάφερε να επιβληθεί στους κατηγορούμενους.

Σε συνέχεια του πιο πάνω, το Δικαστήριο υποδεικνύει στην απόφαση του πως ο αστυνομικός επικαλέστηκε την παρόδου χρόνου για να δικαιολογήσει την αδυναμία του να αναφέρει ουσιαστικές λεπτομέρειες και την τάση του να παραπέμπει απλώς στις αρχικές καταθέσεις, δείχνοντας ότι έχει αποδυναμωθεί πλέον η άμεση εντύπωση και μνήμη του περιστατικού, που δεν φαίνεται να ήταν τόσο έντονο όσο αρχικά το κατέθεσε. Την ίδια ώρα, όπως αναφέρεται στην απόφαση, δεν υπήρχε μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου οποιουδήποτε εκ των παρόντων, παρά το γεγονός πως επρόκειτο για ένα επεισόδιο που έγινε δημόσια και ενώπιον προσώπων που κατονομάζονται, που να υποστηρίζει την εκδοχή του αστυνομικού.

Επιπρόσθετα το Δικαστήριο υπέδειξε μια σειρά από αντιφάσεις από πλευράς του αστυνομικού, λέγοντας πως, ενώ ανέφερε πως θα προέβαινε και ο ίδιος σε ερωτήσεις, σχετικές με τροχαία αδικήματα για τα οποία πληροφορήθηκε στο μεσοδιάστημα, μετά την αναχώρηση των Κατηγορούμενων για το νησί και πριν από την επιστροφή τους από το νησί, δεν γνώριζε, κατά τη μαρτυρία του στο Δικαστήριο, ποιος τον πληροφόρησε για τα τροχαία αδικήματα. Δεν ήταν σίγουρος εάν υπήρχαν τροχαία αδικήματα και ποια ακριβώς και έπρεπε να κοιτάξει τον φάκελο. Ανέφερε, σε άλλο σημείο της μαρτυρίας του, πως δεν θα διερευνούσε ο ίδιος τροχαία αδικήματα και εν τέλει, άφησε ερωτηματικά ως προς το εάν θα διερευνούσε ο ίδιος οτιδήποτε και τι ακριβώς. Επίσης, το Δικαστήριο σημειώνει πως ο αστυνομικός δεν θυμόταν τον διάλογο που έκανε με τον κατηγορούμενο ένα, εάν τον ενημέρωσε ή όχι πως διερευνά κάτι συγκεκριμένο, τη σειρά των γεγονότων.

Το Δικαστήριο δεν έκανε αποδεκτή την μαρτυρία του αστυνομικού, λέγοντας πως δεν μπορεί να βασιστεί σε αυτή, ενώ καταληκτικά αφέθηκαν σκιές γύρω από την εκδοχή του, λαμβάνοντας υπόψη την καταγγελία σε βάρος του, λόγω του ότι προέβη σε παράνομες ενέργειες που είχαν να κάνουν με την κατακράτηση των κλειδιών του οχήματος.

Παραπέμποντας στην απόφαση Φωτίου εναντίον Αστυνομίας, του 2015, το Δικαστήριο θέλησε να υποδείξει πως όταν η κρατική όπως και αστυνομική δράση δεν συνοδεύεται από τα βασικά και έκδηλα εξωτερικά στοιχεία της νομιμότητας, όπως, για παράδειγμα, την επεξήγηση της ιδιότητας του αστυνομικού ή των λόγων για τους οποίους διενεργείται η σύλληψη ή άλλος περιορισμός σε δικαίωμα ή ελευθερία, που επιβάλλεται, τότε, μπορεί να αναγνωριστεί περιθώριο προβολής από τον πολίτη της υπεράσπισης της άμυνας, για να δικαιολογηθεί ό,τι διαφορετικά θα συνιστούσε αντίσταση ή επίθεση ή άλλη παράνομη συμπεριφορά. Η εκ των υστέρων διαπίστωση παρανομίας στην αστυνομική δράση μπορεί, επίσης, να μην καθιστά αναγκαία τη διατήρηση του άδικου χαρακτήρα της πράξης του πολίτη που ενήργησε, αμυνόμενος, εάν ήταν αναγκαία και ανάλογη η άμυνά του, για να διατηρήσει ή να επαναφέρει την έννομη τάξη.

Με αναφορά στην υπόθεση Christie v. Leashinsky, στην οποία στηρίχθηκε η απόφαση Φωτίου, το Δικαστήριο θέλησε να παραπέμψει στις αρχές, που προνοούν μεταξύ άλλων πως: (α) Εάν ένας αστυνομικός συλλάβει χωρίς ένταλμα, λόγω εύλογης υποψίας, για κακούργημα ή άλλο έγκλημα, που δεν απαιτεί ένταλμα, οφείλει, υπό κανονικές συνθήκες, να ενημερώσει τον συλληφθέντα για τον πραγματικό λόγο σύλληψης. Δεν δικαιούται να κρατήσει τον λόγο για τον εαυτό του ή να δώσει έναν λόγο που δεν είναι ο πραγματικός λόγος. Με άλλα λόγια, ένας πολίτης δικαιούται να γνωρίζει με ποια κατηγορία ή με υποψία για ποιο έγκλημα συλλαμβάνεται. (β) Εάν ο πολίτης δεν ενημερωθεί, αλλά παρ' όλα αυτά συλληφθεί, ο αστυνομικός, εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις, είναι υπεύθυνος για παράνομη κράτηση.

Στην προκειμένη περίπτωση, όπως υπέδειξε το Δικαστήριο, η ενέργεια του αστυνομικού να κατακρατήσει το κλειδί του οχήματος, ώστε να εμποδίσει τους κατηγορούμενους να αναχωρήσουν από το λιμάνι και έπειτα, για τον ίδιο σκοπό, η παράλειψή του να επιστρέψει το κλειδί, όταν ζητήθηκε, δεν ήταν νόμιμη ενέργεια. Παρέπεμψε σχετικά στον περί Αστυνομίας Νόμο 73(Ι)/2004, άρθρο 68 § 1 (α)(β), λέγοντας πως είχε το δικαίωμα να κατακρατήσει τους κατηγορούμενους και να ανακόψει το όχημα τους, εάν είχε εύλογη υποψία ότι ενέχονται στη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος, κάτι που δεν υφίσταται.

Σε συνέχεια των πιο πάνω, το Δικαστήριο ανέφερε πως πριν ο αστυνομικός ειδοποιήσει το Τμήμα Αλιείας, που ήταν το αρμόδιο για την διερεύνηση της πληροφορίας του άγνωστου περαστικού περί παράνομης αλιείας, προσέγγισε ο ίδιος το σημείο, κατέστησε τον εαυτό του ορατό, και μάλιστα κάλεσε τον κατηγορούμενο ένα για να του υποβάλει ερωτήσεις. Παρέμβαση που ενδεχομένως, όπως καταγράφεται στην απόφαση, να ήταν και βλαπτική ως προς την αποτελεσματικότητα της διερεύνησης, η οποία μπορεί να χρειάζονταν πιο διακριτικό χειρισμό ή προηγούμενη παρακολούθηση.

Το Δικαστήριο τόνισε στην απόφαση του πως το κυριότερο θέμα, είναι πως δεν εξηγήθηκαν στους κατηγορούμενους οι λόγοι για τους οποίους έπρεπε να επιβληθεί ο συγκεκριμένος ή οποιοσδήποτε περιορισμός, ενώ υπήρχε η δυνατότητα, εάν υπήρχαν οι λόγοι, να εξηγηθούν. Το Δικαστήριο δεν αποδέχθηκε την μαρτυρία του αστυνομικού περί του αντιθέτου, ότι δηλαδή δεν είχε τον χρόνο.

Μάλιστα, το Δικαστήριο κούνησε το δάκτυλο στον αστυνομικό σε σχέση με το γεγονός ότι ενέπλεξε στο επεισόδιο, που διαδραματίστηκε μπροστά σε κόσμο, έναν πολίτη, καθώς είχε νερά στο σημείο που βρίσκονταν ο κατηγορούμενος ένα και δεν ήθελε να προσεγγίσει, για να μην βραχεί. Κάτι, που όπως υποδεικνύεται στην απόφαση, δεν έδειξε πως ο αστυνομικός άσκησε επίσημα συγκεκριμένη εξουσία που του δίδει ο νόμος και η Πολιτεία, την οποία υπηρετούσε τη δεδομένη χρονική στιγμή. Ότι δηλαδή, τηρούσε μία κανονική, νόμιμη διαδικασία, με τον κατηγορούμενο ένα, ως σπουδαστής νομικής, να είχε και έναν βαθμό κατανόησης των απαιτήσεων της νομιμότητας.

Η προσβολή που εξέφρασε πως αισθάνθηκε ο αστυνομικός, επειδή υπήρχε κόσμος, όπως αναφέρει το Δικαστήριο, θα μπορούσε να ήταν και ένα συναίσθημα που επέβαλε ο ίδιος στους κατηγορούμενους, να τύχουν προσοχής από τους παρευρισκόμενους στο λιμάνι, ως ύποπτοι, για κάτι, άγνωστο τι.

Περαιτέρω, στην βάση των όσων τέθηκαν ενώπιον του, το Δικαστήριο θέλησε επίσης να σημειώσει πως εάν οι κατηγορούμενοι ήθελαν να διαφύγουν, εξού και ο αστυνομικός κατακράτησε παρανόμως το κλειδί του οχήματος τους, θα μπορούσαν να το είχαν πράξει με τη βάρκα ή πεζοί. Συνεπώς, με αυτήν την προσέγγιση, το Δικαστήριο υπέδειξε πως δεν είχε και λογική το εγχείρημα να κατακρατηθεί το όχημα, για να εξαναγκαστεί, δια της κατακράτησής του, ο σκοπούμενος περιορισμός των προσώπων στον χώρο, για να ανακριθούν από το Τμήμα Αλιείας.

Του κατηγορούμενους εκπροσώπησε ο δικηγόρος Α. Αλεξάνδρου, ενώ η Κατηγορούσα Αρχή εκπροσωπήθηκε από την κ. Σ. Παπαλαζάρου.