Βήμα προς βήμα οι ενέργειες πριν την αποκοπή οικιακών φωτοβολταϊκών-Τι ισχύει για αδειοδότηση των πάρκων

Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών το τελευταίο δίμηνο έχει μειώσει τη ζήτηση ρεύματος και παράλληλα τον κίνδυνο για blackout, που ήταν πέρα για πέρα ορατός την περίοδο του χειμώνα, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων για την αποκοπή των οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων, ωστόσο το καλοκαίρι πλησιάζει και δεδομένου ότι θα επικρατήσουν και πάλι ακραία καιρικά φαινόμενα, δεν αποκλείεται η συζήτηση να βρεθεί εκ νέου στο επίκεντρο, εάν οι ανάγκες για ηλεκτρικό ρεύμα χτυπήσουν ξανά κόκκινο.

Καθόλη την περίοδο που επικράτησαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα, η Κυβέρνηση επιχείρησε να δώσει όσο το δυνατόν σαφέστερες απαντήσεις γύρω από το θέμα των αποκοπών οικιακών φωτοβολταϊκών, με τον υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Παπαναστασίου, να δείχνει ως αιτία του προβλήματος τις ήπιες καιρικές συνθήκες που επικρατούν, σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού φωτοβολταϊκών συστημάτων. Παράλληλα, ο υπουργός προϊδέασε τους πολίτες ότι το 2025 θα είναι μεγαλύτερες από το προηγούμενο έτος, αλλά δεν θα ξεπερνούν το 5% της συνολικής ετήσιας παραγωγής ενός οικιστικού συστήματος.

Ο κ. Παπαναστασίου, απαντώντας σε ερωτήσεις της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χαραλαμπίδου, επιχείρησε να αναλύσει βήμα προς βήμα την διαδικασία που ακολουθείται για να καταλήξουν σε αποκοπές των φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Η κ. Χαραλαμπίδου στις ερωτήσεις της, ζήτησε από τον υπουργό να εξηγήσει όταν αποφασίζεται η αποκοπή στους οικιακούς καταναλωτές, εάν αυτή γίνεται επί του συνόλου της παραγωγής τους ή αφορά σε ένα ποσοστό της παραγωγής και ποιο είναι αυτό.

Ο κ. Παπαναστασίου απαντώντας στο ερώτημα υπέδειξε πως ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), ως ο διά νόμου αποκλειστικά υπεύθυνος για την αδιάλειπτη και ασφαλή λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος της Κύπρου, εκδίδει τις εντολές για τον περιορισμό της ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Σημείωσε ακόμα πως «στη βάση πληροφόρησης που έλαβε το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) από τον ΔΣΜΚ, πριν από εντολή για περιορισμό της ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο ΔΣΜΚ μειώνει πρώτα την παραγωγή των συμβατικών θερμικών μονάδων της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) στο ελάχιστο ασφαλές τεχνικά όριο».

Στη συνέχεια, σύμφωνα πάντα με τον υπουργό, όταν οι ανάγκες του συστήματος το απαιτούν, μια εξειδικευμένη εφαρμογή λογισμικού υπολογίζει σε πραγματικό χρόνο τη μέγιστη ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ που μπορεί να απορροφήσει το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου. «Η εφαρμογή αυτή, ενσωματωμένη στο Σύστημα Τηλελέγχου και Διαχείρισης Ενέργειας Μεταφοράς (ΣΤΗΔΕ Μεταφοράς), ενεργοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Ελέγχου Ενέργειας (ΕΚΕΕ) του ΔΣΜΚ με στόχο τη διασφάλιση της ασφάλειας και της αξιοπιστίας του ηλεκτρικού συστήματος. Οι περικοπές αυτές ακολουθούν μια προκαθορισμένη σειρά».

Αρχικά, όπως υπέδειξε, «περιορίζεται η παραγωγή των μεγάλων εμπορικών συστημάτων ΑΠΕ [Φωτοβολταϊκά (ΦΒ) και Αιολικά Πάρκα], μειώνοντάς την σε πολύ χαμηλά επίπεδα, περίπου 15-20MW, για λόγους διασφάλισης της ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος (π.χ. για την αντιμετώπιση πιθανών καθυστερήσεων στην ανταπόκριση των εντολών ή άλλων τεχνικών προβλημάτων). Εάν η παραπάνω περικοπή δεν επαρκεί για την εξισορρόπηση παραγωγής και κατανάλωσης, τότε ο ΔΣΜΚ αποστέλλει στον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) εντολή περιορισμού και της παραγωγής από ΑΠΕ από μικρότερες εγκαταστάσεις ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών και μικρών εμπορικών ΦΒ συστημάτων».

Επισημαίνει ακόμα πως «ο ΔΣΔ έχει ενημερώσει το ΥΕΕΒ ότι τα μικρά εμπορικά και οικιακά ΦΒ έχουν διαχωρισθεί σε 15 ομάδες παγκύπρια και γίνεται προσπάθεια για κυκλική εναλλαγή των επηρεαζόμενων αυτών ομάδων, παρ’ όλο που αυτό δεν είναι πάντα εφικτό».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Επίκεινται μεγαλύτερες αποκοπές φωτοβολταϊκών το 2025-Έδειξε κίνδυνο για black out ο Παπαναστασίου

Καταρτίζουν μητρώο για ΑΠΕ

Σε δεύτερη ερώτησή της, η κ. Χαραλαμπίδου κάλεσε τον υπουργό να παραθέσει στοιχεία για το πόσα και ποια είναι τα ιδιωτικά φωτοβολταϊκά πάρκα που έχουν μέχρι σήμερα αδειοδοτηθεί, τι ποσότητες ενέργειας παράγουν και πόσες ακόμη άδειες εκκρεμούν για εξέταση, δεδομένης της αδυναμίας αποθήκευσης και των αποκοπών», με τον κ. Παπαναστασίου να εξηγεί ότι καταβάλλεται προσπάθεια για καταρτισμό ενιαίου μητρώου αδειοδότησης έργων ΑΠΕ.

«Σύμφωνα με τη νομοθεσία, πριν από την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για ένα έργο ΑΠΕ ηλεκτροπαραγωγής, απαιτούνται οι ακόλουθες άδειες:

• Άδεια ή Εξαίρεση από Άδεια ή Γενική Άδεια από ΡΑΕΚ, αναλόγως της ισχύος του έργου.
• Πολεοδομική Άδεια στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι περιβαλλοντικοί όροι που θέτει η Περιβαλλοντική Αρχή.
• Άδεια Οικοδομής και Προκαταρκτικοί/Τελικοί όροι σύνδεσης από ΔΣΔ ή ΔΣΜΚ, αναλόγως ισχύος του έργου».

Μετά την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών εργασιών, συνέχισε, «απαιτείται άδεια λειτουργίας σταθμού παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ από τη ΡΑΕΚ. Η Πολεοδομική και η Οικοδομική Αρχή έχουν θεσπίσει κριτήρια και προϋποθέσεις που, όταν αυτά ικανοποιούνται, η άδεια θεωρείται δοσμένη και ως εκ τούτου δεν απαιτείται υποβολή αίτησης για εξασφάλιση άδειας».

Όπως επισημαίνει, εξάλλου, η ΡΑΕΚ χορηγεί τις ακόλουθες άδειες, σύμφωνα με τον υπουργό «και οι αντίστοιχοι κατάλογοι, καθώς επίσης και οι κατάλογοι με τις αιτήσεις, είναι αναρτημένοι στην ιστοσελίδα της.

• Γενική άδεια, η οποία αφορά σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ ισχύος έως 50kW.
• Εξαίρεση από Άδεια, η οποία αφορά παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ ισχύος μεγαλύτερης των 50kW έως 8 MW.
• Άδεια (κατασκευής και λειτουργίας), η οποία αφορά σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ ισχύος μεγαλύτερης των 8 MW».

Στη βάση πληροφόρησης που έλαβε το Υπουργείο από τους Διαχειριστές, έως τις αρχές Απριλίου 2025 στο σύστημα Μεταφοράς και Διανομής, ήταν εγκατεστημένα και λειτουργούσαν ΦΒ συστήματα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 832 MW, εκ των οποίων 380 MW μεγάλα εμπορικά ΦΒ συστήματα και 452 MW μικρά εμπορικά και οικιακά ΦΒ, υπέδειξε ο κ. Παπαναστασίου.

Επιπρόσθετα, σημειώνει, «ο ΔΣΔ:

• Έχει εκδώσει Τελικούς και Προκαταρκτικούς Όρους Σύνδεσης για 442 MW, με εκτιμώμενη σύνδεση εντός των επόμενων δύο ετών, καθώς δεν απαιτούνται σημαντικά έργα στο Σύστημα Μεταφοράς.
• Βρίσκεται στο στάδιο έκδοσης Προκαταρκτικών Όρων Σύνδεσης για 357ΜW, για τα οποία έχουν ληφθεί μελέτες από τον ΔΣΜΚ σχετικά με προγραμματισμένες ενισχύσεις και επεκτάσεις του Συστήματος Μεταφοράς.
• Εξετάζεται o τρόπος σύνδεσης για πρόσθετα 1120 ΜW, αναμένοντας τις σχετικές μελέτες από τον ΔΣΜΚ για τις απαραίτητες ενισχύσεις και επεκτάσεις του Συστήματος Μεταφοράς».

Επιπρόσθετα, ο ΔΣΜΚ, καταλήγει, «έχει εκδώσει Προκαταρκτικούς Όρους Σύνδεσης για 211MW, των οποίων όμως η σταδιακή σύνδεση αναμένεται να ξεκινήσει μετά από τρία έτη, δεδομένης της ανάγκης για εκτεταμένα έργα αναβάθμισης στο Σύστημα Μεταφοράς, ενώ βρίσκεται σε φάση αξιολόγησης του βέλτιστου τρόπου σύνδεσης για επιπλέον 405 MW.»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ακριβό ρεύμα στην Κύπρο χωρίς προοπτική μείωσης-Μονόδρομος τα φωτοβολταϊκά
• Νόμο για διασφάλιση απρόσκοπτης αυτοκατανάλωσης ΑΠΕ ενέκρινε η Ολομέλεια-Ο ρόλος της ΡΑΕΚ