Ορατός ο κίνδυνος να χαθούν ευρωπαϊκά κονδύλια για την ΑΨΑ-Αναμένει την έγκριση του προϋπολογισμού

Στην Ολομέλεια της Βουλής θα οδηγηθεί την ερχόμενη Πέμπτη ο προϋπολογισμός της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας, που συζητήθηκε την Τρίτη στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, προκειμένου να προλάβει να δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Κυβέρνησης την Παρασκευή και να πληρωθεί το προσωπικό πριν από το Πάσχα, όπως ανέφερε ο προεδρεύων της Επιτροπής, Βουλευτής ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης.

Υπενθυμίζεται ότι το προσωπικό της ΑΨΑ δεν έλαβε τη μισθοδοσία του στο τέλος Μαρτίου, καθώς εκκρεμούσε η ψήφιση του προϋπολογισμού του, με τους υπαλλήλους να κατέρχονται σε δίωρη προειδοποιητική στάση εργασίας στις 28 Μαρτίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Απλήρωτο το προσωπικό της ΑΨΑ το Μάρτιο-Αργεί η επιθεώρηση του προϋπολογισμού της

Στη συζήτηση στην Επιτροπή οι Βουλευτές επικεντρώθηκαν στον λόγο της μεγάλης καθυστέρησης στην υποβολή του προϋπολογισμού, ενώ υπογραμμίστηκε το αξιόλογο έργο που επιτελεί η ΑΨΑ και το οποίο αποτυπώνεται στις ψηλές αξιολογήσεις από εξωτερικούς οργανισμούς. Συγκεκριμένα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Ψηφιακής Ασφάλειας βαθμολόγησε με 67,84 την ΑΨΑ, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να βρίσκεται στο 62,5, ενώ η ITU, ο διεθνής οργανισμός τηλεπικοινωνιών, κατέταξε την ΑΨΑ στην κατηγορία 1 «πρότυπο» (role model), με βαθμολογία 98,02%.

Ο προϋπολογισμός της ΑΨΑ για το 2025 περιλαμβάνει συνολικές δαπάνες ύψους €18.974.267, κατά €4.784.891 αυξημένος σε σχέση με τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό για το 2024. Τα συνολικά έσοδα ανέρχονται στα €11.358.520 και είναι κατά €1.195.876 μειωμένα σε σχέση με τα προϋπολογιζόμενα έσοδα για το 2024. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, το έλλειμμα που παρατηρείται για το 2025 υπερκαλύπτεται από το Αποθεματικό και τα Ταμειακά Διαθέσιμα της ΑΨΑ.

Ο Προεδρεύων της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, κατά την έναρξη της συζήτησης σημείωσε ότι δεν είναι ευχάριστο το γεγονός ότι συζητείται προϋπολογισμός του τρέχοντος έτους στις 8 Απριλίου, με τη βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, να ζητά τον λόγο της καθυστέρησης.

Ο Βοηθός Επίτροπος της ΑΨΑ, Πέτρος Γαλίδης, ανέφερε ότι στη διαδικασία της ετοιμασίας του προϋπολογισμού της Αρχής εμπλέκεται το Υπουργείο Οικονομικών και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Υπέδειξε ότι η Αρχή είχε υποβάλει τον προϋπολογισμό της από τον Ιούλιο 2024, αλλά, μετά τις θέσεις του Υφυπουργείου και του Υπουργείου Οικονομικών, αυτός επαναϋποβλήθηκε άλλες τρεις φορές, με τελευταία στις 27 Ιανουαρίου και τελική οριστικοποίηση τον Μάρτιο. Όπως σημείωσε, η αντίδραση της Αρχής στις υποδείξεις των Υπουργείων ήταν πάντα άμεση και εντός 2-3 ημερών, ενώ το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να καθυστερούσε μέχρι και τρεις μήνες να απαντήσει.

Σε ερώτηση του Βουλευτή του ΔΗΣΥ, Ονούφριου Κουλλά σε σχέση με το ποια θέματα αφορούσαν οι παρατηρήσεις του Υφυπουργείου και του Υπουργείου Οικονομικών που οδήγησαν τελικά στις καθυστερήσεις, ο υπεύθυνος λογιστηρίου της ΑΨΑ ανέφερε ότι αφορούσαν τις αιτούμενες θέσεις εργασίας αλλά και εξοικονόμηση δαπανών ύψους €1,6 εκ.

Επιπτώσεις από την καθυστέρηση ψήφισης προϋπολογισμού

Ο κ. Γαλίδης αναφέρθηκε σε αρκετές αρνητικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την καθυστέρηση ψήφισης του προϋπολογισμού. «Φτάσαμε στο σημείο να μείνει απλήρωτο το προσωπικό, παράγουμε λιγότερο έργο, αφού έχουμε μικρότερο χρονικό περιθώριο, κάποια έργα καθυστερούν, για κάποια μεταφέρεται μέρος τους στον επόμενο χρόνο», είπε, προσθέτοντας ότι, εκτός των άλλων, πλήττεται και η ικανότητα προσέλκυσης ευρωπαϊκών κονδυλιών.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, σημείωσε ότι η μη καταβολή μισθών, με βάση τη νομοθεσία για την προστασία των μισθών, αποτελεί ποινικό αδίκημα. «Μπορεί να καταγράφεται ως παρατυπία, αλλά είναι παρανομία», είπε, σημειώνοντας ότι είναι ενδεικτικό της αδυναμίας του κράτους και της κατάστασης των θεσμών.

Θέσεις εργασίας

Όσον αφορά το ζήτημα της στελέχωσης του οργανισμού, ο κ. Γαλίδης είπε ότι η ΑΨΑ χρειάζεται 35 μηχανικούς. Από το 2022 έχουν εγκριθεί μόλις 11 και στον προϋπολογισμό του 2025 εγκρίθηκαν άλλες 12 θέσεις. Οι υπόλοιπες θέσεις, καθώς και άλλες ανάγκες προσωπικού, συμπληρώνονται με αγορά υπηρεσιών.

Ερωτηθείς σχετικά, είπε ότι οι μόνιμοι υπάλληλοι της Αρχής είναι 23, ενώ απασχολούνται άλλα 47 άτομα με αγορά υπηρεσιών. Σημείωσε, ακόμα, ότι εξαιτίας της υποστελέχωσης και της μεγάλης πίεσης που ασκείται στους υφιστάμενους υπαλλήλους, πολλοί υπάλληλοι αποχωρούν από την ΑΨΑ. Ενδεικτικά, είπε ότι από τα πρώτα στελέχη που προσλήφθηκαν το 2018 έχουν αποχωρήσει όλοι, σημειώνοντας το τι συνεπάγεται αυτό σε κόστος εκπαίδευσης και μεταφοράς γνώσης.

«Ένας από σημαντικότερους τρόπους εξοικονόμησης λεφτών είναι η ψηφιοποίηση. Για να γίνει, χρειάζεται στελέχωση στα σωστά τμήματα που θα την υλοποιήσουν, δεν θα γίνει εκεί η οικονομία», σημείωσε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πυρά κατά ΥΠΟΙΚ για εμπόδια σε δημόσιες υπηρεσίες να εναρμονιστούν με οδηγίες ΑΨΑ για κυβερνοασφάλεια

Προσέλκυση ευρωπαϊκών κονδυλίων

Ο κ. Γαλίδης ανέφερε, ακόμα, ότι η ΑΨΑ έχει καταφέρει να προσελκύσει ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά κονδύλια. Μέχρι σήμερα, έχει φέρει €9 εκ. ευρώ, ενώ σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς, έχουν έρθει στην Κύπρο σε έργα στα οποία πρωτοστάτησε η ΑΨΑ συνολικά €14 εκ. Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι το σύνολο των κονδυλίων που έχουν έρθει στην Κύπρο με συμμετοχή της ΑΨΑ -όχι μόνο αυτά στα οποία πρωτοστατεί- ανέρχονται στα €22,5 εκ.

Πρόσθεσε ότι εξαιτίας της καθυστέρησης, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος φέτος να χαθούν κάποια εξ αυτών.

Ο κ. Κουλλά, ανέφερε ότι η αποστολή που έχει να διαδραματίσει η ΑΨΑ είναι σοβαρή και γίνεται εξαιρετική δουλειά, σημειώνοντας ότι είναι «εντυπωσιακά και τα ποσά που έχετε πάρει από ανταγωνιστικά προγράμματα ΕΕ».

Από την πλευρά της, η Σάβια Ορφανίδου, είπε ότι σε επίσκεψη μελών της Επ. Οικονομικών στα γραφεία της ΑΨΑ, είδαν πολλά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Αρχή. Πρόσθεσε ότι το θέμα της κυβερνοασφάλειας είναι από τα πλέον σημαντικά σε όλο τον κόσμο, καθώς χρησιμοποιείται ως υβριδικός πόλεμος εναντίον κρατών. Όσον αφορά τη στελέχωση της Αρχής, είπε ότι «όταν μιλάμε για προτεραιοποίηση στις προσλήψεις του δημοσίου, μιλάμε για αυτούς τους τομείς».

Ρώτησε, επίσης, αν μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού θα προχωρήσει κανονικά η πληρωμή των υπαλλήλων, με τον κ. Γαλίδη να απαντά ότι οι πληρωμές θα γίνουν μόλις δημοσιοποιηθεί η ψήφιση του προϋπολογισμού, και τον Προεδρεύων της Επιτροπής να επισημαίνει ότι θα επισπευστεί η διαδικασία, προκειμένου, αν ψηφιστεί στην ολομέλεια της ερχόμενης Πέμπτης, να δημοσιοποιηθεί την Παρασκευή.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Καυκαλιάς, ζήτησε διευκρινίσεις για την αναφορά που υπάρχει στην εισηγητική έκθεση για μείωση των διοικητικών τελών που επιβάλλει η ΑΨΑ, στη βάση οδηγιών του Υπουργείου Οικονομικών. Ζήτησε, επίσης, πληροφορίες σε σχέση με τις κυβερνοεπιθέσεις που καταγράφηκαν το 2024 και τον βαθμό ετοιμότητας για αντιμετώπιση τους.

Ο κ. Γαλίδης απάντησε ότι μεγάλο μέρος των κρίσιμων υποδομών ανήκει στο δημόσιο και είναι «λογικό να προτιμά το Υπουργείο τα τέλη να είναι πιο χαμηλά». Σημείωσε ότι αρχικά τα διοικητικά τέλη για το 2025 είχαν υπολογιστεί στα €10,8 εκ., αλλά μετά τις υποδείξεις του Υπουργείου έπεσαν στα €6,9 εκ.

Συνεχής ο κίνδυνος για κυβερνοεπιθέσεις 

Όσον αφορά τον κίνδυνο για κυβερνοεπιθέσεις, ο κ. Γαλίδης είπε ότι αυτός είναι συνεχής και οι περισσότερες δεν γίνονται αντιληπτές, αφού αντιμετωπίζονται από τα αμυντικά συστήματα. «Όσο πιο σημαντική είναι μια υποδομή, τόσο πιο ψηλής ποιότητας συστήματα άμυνας έχει», είπε.

Σημείωσε ότι έχουν σημειωθεί επιθέσεις και στον ιδιωτικό τομέα και σε κρίσιμες υποδομές του κράτους και αναφέρθηκε σε αυτές που είδαν το φως της δημοσιότητας, στο Κτηματολόγιο, το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. «Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο είχε κάποιο πρόβλημα με θέσεις κυβερνοασφάλειας που δεν του εγκρίθηκαν, ελπίζω να ξεπεραστεί», είπε.

Σημείωσε ότι πέραν της πρόληψης, το CSIRT έχει την ευθύνη αντιμετώπισης των περιστατικών. Στις επιθέσεις που σημειώθηκαν, η ανταπόκριση, είπε, ήταν άμεση και έτυχαν πολύ καλής διαχείρισης τα περιστατικά.

Ερωτηθείς από την κ. Ορφανίδου αν υπήρχαν περιπτώσεις στις οποίες ζητήθηκαν λύτρα, είπε ότι αυτό «δεν θα το ξέραμε κατ’ ανάγκη εμείς», αλλά ανεπίσημα, από τις δηλώσεις των υπεύθυνων των οργανισμών, είπε ότι φαίνεται ότι δεν ζητήθηκαν από τους δημόσιους οργανισμούς και «σίγουρα δεν πληρώθηκαν». Αντίθετα, είπε ότι στον ιδιωτικό τομέα «ξέρουμε ότι πληρώθηκαν μεγάλα ποσά για λύτρα». Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι καμία περίπτωση δεν αφορούσε κρίσιμη υποδομή.

Οφειλές ΟΑΥ και ΟΚΥπΥ σχεδόν €10 εκ. για διοικητικά τέλη

Απαντώντας στην ερώτηση για τυχόν ανείσπρακτα διοικητικά τέλη από οργανισμούς, ο κ. Γαλίδης είπε ότι δύο οργανισμοί δεν έχουν καταβάλει τα διοικητικά τέλη για το 2025, που ανέρχονται σε €2,3 εκ. Κληθείς να τους ονομάσει, είπε ότι πρόκειται για τον ΟΑΥ και τον ΟΚΥπΥ, που δεν έχουν καταβάλει ούτε τα διοικητικά τέλη προηγούμενων ετών, με το συνολικό ποσό οφειλών να ανέρχεται σε €9,9 εκ. (€7,3 εκ. για ΟΑΥ και €2,6 εκ. για ΟΚΥπΥ).

Ερωτηθείς από τον Βουλευτή της ΔΗΠΑ, Αλέκο Τρυφωνίδη, για το τι γίνεται με όσους οργανισμούς δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της ΑΨΑ, ο κ. Γαλίδης είπε ότι η Αρχή έχει τη δυνατότητα να επιβάλει ποινές.

«Δεν μπορούμε να επιβάλουμε ποινή στο Υπουργείο Οικονομικών, επειδή δεν ενέκρινε τις θέσεις που ζήτησε το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Δική μας προσέγγιση, από τη στιγμή που δεν μπορούμε να κάνουμε διάκριση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού οργανισμού, είναι να επιβάλουμε, όταν έρθει η ώρα, στην κρίσιμη υποδομή, τις διοικητικές κυρώσεις, για να μπορέσουν να πιέσουν με τη σειρά τους να ανταποκριθούν.

Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίας, ο κ. Τρυφωνίδης είπε ότι δεν έχουν συμμορφωθεί όλες οι κρίσιμες υποδομές του κράτους με τις υποδείξεις της ΑΨΑ. «Αυτός είναι ένας τεράστιος κίνδυνος, ανά πάσα στιγμή για τις κρίσιμες υποδομές του κράτους», σημειώνοντας ότι έχον τεράστιες ευθύνες τόσο οι αρχές που δεν έχουν συμμορφωθεί, αλλά και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι.

«Ζητήσαμε συγκεκριμένο κατάλογο με όλες τις κρίσιμες υποδομές που δεν έχουν συμμορφωθεί και γιατί, για να τρέξουμε ως Βουλή και στις Επιτροπές Οικονομικών και Ελέγχου, για να συμμορφωθούν. Καλώ τον Πρόεδρο να επιληφθεί του θέματος με τους Υπουργούς, για να μη βρεθούμε ξανά στον κίνδυνο να επεμβαίνουν ξένοι στα στοιχεία των οργανισμών».

Πηγή: ΚΥΠΕ