Άλλοθι η υποστελέχωση στις κατηγορίες για ανεπάρκεια των ΥΚΕ-Ανάγκη για... πρόνοια στις υπηρεσίες πρόνοιας

Είναι πλέον ξεκάθαρο και αποτελεί παραδεκτό γεγονός ότι το σύστημα πρόνοιας στην Κύπρο έχει μείνει αρκετά πίσω και νευραλγικά πόστα, όπως οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ), δεν μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως στην αποστολή τους, για μια σειρά από λόγους. Εξάλλου, οι κραυγαλέες υποθέσεις του 15χρονου Στυλιανού, που έθεσε τέρμα στη ζωή του λόγω του εφιάλτη που ζούσε, και της Έλενας Φραντζή που αφέθηκε στην τύχη της, ξεγύμνωσαν προ ετών το σύστημα, ενώ η υπόθεση της κακοποίησης των πέντε παιδιών στη Δρομολαξιά, ήρθε να επιβεβαιώσει ξανά την ανεπάρκειά των υπηρεσιών, η οποία λειτουργεί σε βάρος όλων των πολιτών που χρήζουν στήριξης από το κράτος.

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παρουσιάστηκαν χθες η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και η Διευθύντρια των ΥΚΕ και όπως ήταν αναμενόμενο, επικαλέστηκαν ως βασικό πρόβλημα της... προβληματικής κατάστασης, την υποστελέχωση. Ωστόσο, οι τοποθετήσεις τους δεν φάνηκαν να πείθουν τους βουλευτές, καθώς το αφήγημα της υποστελέχωσης, παρότι είναι αληθές, δεν αρκεί πλέον ως δικαιολογία. Και αυτό διότι, η υποστελέχωση είναι ένα κεφάλαιο και η ανεπάρκεια, οι λανθασμένοι χειρισμοί και η ελλιπής εκπαίδευση των λειτουργών, είναι ένα άλλο, εξίσου σοβαρό, για το οποίο δεν υπάρχουν περιθώρια για δικαιολογίες, δεδομένου πως κάποιοι άνθρωποι και κυρίως παιδιά, βρίσκονται σε κίνδυνο.

Στην περίπτωση των πέντε παιδιών στη Δρομολαξιά, η αναφορά στην υποστελέχωση έρχεται σε πλήρη αντίφαση με την παραδοχή ότι οι λειτουργοί επισκέπτονταν τακτικά την οικογένεια και γνώριζαν για τις άθλιες συνθήκες, χωρίς όμως ενώπιον τους να υπάρξουν αναφορές για σεξουαλική κακοποίηση. Η παραδοχή της αποτυχίας αυτής, ουδεμία σχέση έχει με την έλλειψη προσωπικού, αλλά με την αδυναμία κατανόησης της σιωπής των θυμάτων. Με απλά λόγια, με βάση την τοποθέτηση των ΥΚΕ, οι λειτουργοί περίμεναν να μιλήσουν τα παιδιά, τα οποία επισκέπτονταν στην παρουσία των γονιών τους, ενώ όφειλαν να «ακούσουν» ακόμα και αυτά που δεν ειπώθηκαν.

Το επιχείρημα της υποστελέχωσης κυριάρχησε και στις υποθέσεις της Φραντζή και του Στυλιανού, οι οποίες αποτελούν μαύρη σελίδα για τις ΥΚΕ, δεδομένου πως και τα δύο θύματα, εξαετίας της απουσίας των υπηρεσιών, οδηγήθηκαν στον θάνατο. Μάλιστα, στην υπόθεση Φραντζή, παρά το αφήγημα των εμπλεκομένων, η απουσία το κράτους καταγράφεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο στην απόφαση του Εφετείου, όπου υπέδειξε πως η Έλενα δεν μπορούσε να μιλήσει για την κακοποίηση που υφίστατο από τον ιερέα πατριό της, αφού «δεν είχε ούτε εμπιστοσύνη στην τότε λειτουργό του Γραφείου Ευημερίας που σπάνια την επισκεπτόταν στο σπίτι τους και η οποία γενικά ήταν αδιάφορη ως προς την πραγματική της ευημερία ακόμη και όταν της παραπονέθηκε ότι η σύζυγος του την ξυλοφόρτωνε όταν η μητέρα της, που και αυτή σπάνια ερχόταν να τη δει, την φυγάδευσε ουσιαστικά από το σπίτι τους. Νοιώθοντας αυτή την αδιαφορία από τη λειτουργό, δεν μπόρεσε να της πει ούτε για τις άσεμνες παρενοχλήσεις».

Οι υποθέσεις Φραντζή και Στυλιανού, ανέδειξαν επίσης και το ζήτημα των ποινικών ευθυνών των αρμοδίων στις ΥΚΕ, που συχνά δεν λογοδοτούν για τις παραλείψεις τους, με αποτέλεσμα να μην νιώθουν ούτε την ανάγκη για εκτέλεση των καθηκόντων τους, όταν δεν το επιτρέπουν οι συνθήκες, με την ατιμωρησία και την «ασυλία» που δίνεται σε ανεπαρκείς χειρισμούς, να διογκώνεις καταστάσεις και προβλήματα. Εξάλλου, το Εφετείο στην υπόθεση Φραντζή, υπέδειξε πως «σε αυτού του είδους τις υποθέσεις πρέπει η πολιτεία μέσω της Νομικής Υπηρεσίας να διώκει για τις ενέργειες ή τις παραλείψεις τους το σύνολο των ατόμων που επέδειξαν μια ποινικά κολάσιμη συμπεριφορά έναντι αθώων παιδιών ώστε και το Δικαστήριο να έχει ενώπιον του την ολοκληρωμένη εικόνα για να επιτελέσει ορθά και δίκαια το ιδιαιτέρως δύσκολο στις περιπτώσεις αυτές έργο του».

Σε σχέση με την υπόθεση της κακοποίησης των πέντε παιδιών, η Μαριλένα Ευαγγέλου και η Μαρία Κυρατζή ακολούθησαν την πεπατημένη στις απαντήσεις τους, απαντήσεις που ουσιαστικά δεν δόθηκαν, αφού εμφανίστηκαν να παρουσιάζουν ως άλλοθι την υποστελέχωση. Επί της ουσίας, σε σχέση με τους χειρισμούς και την αδράνεια των υπηρεσιών στην υπόθεση των πέντε παιδιών, δεν τοποθετήθηκαν, επικαλούμενοι την διοικητική έρευνα και την υπόθεση που βρίσκεται σε εξέλιξη ενώπιον Δικαστηρίου.

Η κ. Ευαγγέλου ανέφερε πως τα αποτελέσματα της διοικητικής έρευνας, που αναμένονται σε περίπου ένα μήνα, θα δώσουν απαντήσεις για τις παραλείψεις των λειτουργών. Ωστόσο, εύλογα προκύπτει το ερώτημα για το αν χρειάζεται έρευνα για να αναληφθούν ευθύνες ή απλώς πρόκειται για μια ακόμα καθυστέρηση, προκειμένου να κερδηθεί χρόνος. Και αυτό διότι, αν αναλογιστεί κανείς πως τα παιδιά υφίστατο κακοποίηση για χρόνια, σε συνδυασμό με την παραδοχή πως οι λειτουργοί τα επισκέπτονταν συχνά αλλά δεν είχαν αντιληφθεί οτιδήποτε και μάλιστα γνώριζαν για τις κακές συνθήκες διαβίωσης, τότε θεωρείται αυτονόητο πως κάτι δεν λειτούργησε σωστά.

Από πλευράς της, η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, παρότι αναγνώρισε την υποστελέχωση, υπενθύμισε ότι το πρόβλημα είχε ήδη επισημανθεί από την προκάτοχό της, Λήδα Κουρσουμπά σε έκθεση της το 2017, χωρίς όμως καμία ουσιαστική εξέλιξη έκτοτε, ενώ επισήμανε τη γενικόλογη και ελλιπή ανταπόκριση των ΥΚΕ και του Υφυπουργείου στις επιστολές της. Η Επίτροπος δεν περιορίστηκε στις ΥΚΕ, αφού έστρεψε τα βέλη της και στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, καθώς η καθυστέρηση στην απάντηση για παραπομπές παιδιών φτάνει τους τρεις μήνες. Η εκπρόσωπος της Υπηρεσίας υποστήριξε ότι οι περιπτώσεις παιδιών δεν μπαίνουν σε λίστα αναμονής, ωστόσο παραδέχθηκε και εκείνη το πρόβλημα υποστελέχωσης.

Η στάση των μελών της Επιτροπής ήταν έντονη, με την πρόεδρο Ειρήνη Χαραλαμπίδου να επικρίνει ευθέως τις τοποθετήσεις της Υφυπουργού και των ΥΚΕ. Κατήγγειλε πως η επίκληση της δικαστικής διαδικασίας εναντίον των γονέων δεν δικαιολογεί τη διαχείριση που έγινε από τις ίδιες τις Υπηρεσίες, ενώ ξεκαθάρισε ότι η κακοποίηση παιδιών δεν μπορεί να δικαιολογείται από την υποστελέχωση.

Η βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, τόνισε πως είναι απαράδεκτο να παραμένουν τέτοιες υπηρεσίες υποστελεχωμένες και πως πρέπει να υπάρξει συνεργασία με οργανώσεις και συντονισμός μεταξύ όλων των αρμοδίων.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, έθεσε το ερώτημα εάν η υπόθεση της Δρομολαξιάς είναι μεμονωμένο περιστατικό ή αν αποτελεί σύμπτωμα συστημικής αποτυχίας. Τόνισε πως οι λύσεις δεν πρέπει να είναι συναισθηματικές αλλά ριζικές. Αναρωτήθηκε, μεταξύ άλλων, αν όντως ένας λειτουργός διαχειρίζεται 50-70 υποθέσεις παιδιών, αναζητώντας απαντήσεις για τις πραγματικές αντοχές του συστήματος.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρήστος Σεννέκης, σημείωσε πως τα παιδιά υπέστησαν χρόνια κακοποίηση, και διερωτήθηκε αν οι ΥΚΕ είναι σε θέση να διαχειριστούν τον τεράστιο όγκο υποθέσεων. Πρότεινε να υπάρξει συνεργασία και με τις Τοπικές Αρχές, ώστε να αντιμετωπίζονται τα περιστατικά εγκαίρως και να αποφεύγεται ο δημόσιος διασυρμός.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Έστησαν στον τοίχο τις ΥΚΕ για την κακοποίηση των πέντε παιδιών-Υψηλοί τόνοι και επίθεση σε Ευαγγέλου και Κυρατζή
• Έστησαν στον τοίχο τις ΥΚΕ για την κακοποίηση των πέντε παιδιών-Υψηλοί τόνοι και επίθεση σε Ευαγγέλου και Κυρατζή
• Στο εδώλιο της Βουλής Ευαγγέλου και ΥΚΕ για την υπόθεση κακοποίησης των πέντε παιδιών-Αναζητούνται απαντήσεις
• Την έλεγαν Έλενα, τον έλεγαν Στυλιανό, τον λένε Τζακ... Τα θύματα της κρατικής αδιαφορίας έχουν όνομα!
• Είχαν τα παιδιά στο ραντάρ αλλά δεν πήραν χαμπάρι οι ΥΚΕ για σεξουαλική κακοποίηση και εργασιακή εκμετάλλευση
• Γνώριζαν οι ΥΚΕ για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των πέντε παιδιών που κακοποιούνταν-Ζήτησε εξηγήσεις η Μιχαηλίδου
• Τεράστια τα κενά στην διαχείριση της παιδικής κακοποίησης-Επιτακτική ανάγκη η εκπαίδευση εμπλεκομένων