Επίκεινται μεγαλύτερες αποκοπές φωτοβολταϊκών το 2025-Έδειξε κίνδυνο για black out ο Παπαναστασίου

Την ώρα που οι αντιδράσεις γύρω από τις αποκοπές φωτοβολταϊκών συστημάτων από τις οικίες καλά κρατούν εδώ και αρκετές εβδομάδες, με τα κόμματα να ασκούν κριτική στην Κυβέρνηση για την ανυπαρξία συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και μερίδα πολιτών να πραγματοποιεί εκδήλωση διαμαρτυρίας έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, το Υπουργείο Ενέργειας παραθέτει τη δική του θέση γύρω από το πρόβλημα που απασχολεί χιλιάδες πολίτες.

Ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, τοποθετείται για τους λόγους που οδηγούν στις αποκοπές φωτοβολταϊκών, δείχνοντας ως πηγή του κακού τις ήπιες καιρικές συνθήκες που επικρατούν που οδηγούν σε χαμηλή ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος, σε συνδυασμό την αύξηση του αριθμού φωτοβολταϊκών συστημάτων. Παράλληλα, ο υπουργός ξεκαθαρίζει ότι το 2025 οι αποκοπές φωτοβολταϊκών θα είναι μεγαλύτερες από το περασμένο έτος, ωστόσο δεν θα ξεπερνούν το 5% της συνολικής ετήσιας παραγωγής ενός οικιστικού συστήματος.

Παράλληλα, τόνισε χαρακτηριστικά πως σε περίπτωση που δεν προέβαιναν στις μέχρι σήμερα αποκοπές, τότε θα ελλόχευε ο κίνδυνος για ολική σβέση του συστήματος (blackout)».

Οι απαντήσεις του υπουργού Ενέργειας, αφορούσαν ερώτηση του βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρήστου Σενέκη, ο οποίος κάλεσε τον κ. Παπαναστασίου να απαντήσει για τις ενέργειες και το χρονοδιάγραμμα των ενεργειών του Υπουργείου του, ως προς την επίλυση του προβλήματος, δεδομένου πως «οι καταναλωτές που επέλεξαν να επενδύσουν σε φωτοβολταϊκά συστήματα, με στόχο τη σημαντική μείωση του ενεργειακού κόστους τους, διαπιστώνουν ότι η επένδυσή τους δεν αποδίδει όπως αναμενόταν».

Στην απάντησή του, ο κ. Παπαναστασίου αναφέρθηκε λεπτομερώς στους κινδύνους που θα ελλόχευαν εάν δεν γίνονταν περικοπές, αφού όπως εξήγησε ελλόχευε ο κίνδυνος σε για blackout, τονίζοντας παράλληλα τη διαδικασία που ακολουθεί ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου για αποκοπή των φωτοβολταϊκών.

Όπως εξήγησε ο κ. Παπαναστασίου «οι περικοπές της παραγωγής συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) δεν πραγματοποιούνται λόγω μη αναβάθμισης ή υπερφόρτωσης δικτύου, αλλά λόγω της βασικής αρχής ότι σε ένα ηλεκτρικό σύστημα κάθε χρονική στιγμή η παραγωγή (προσφορά) θα πρέπει να ισούται με την κατανάλωση (ζήτηση) ενέργειας. Στην περίπτωση όπου διαταραχθεί η ισορροπία αυτή, έστω και για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κατάρρευσης του ηλεκτρικού συστήματος και πρόκλησης ολικής σβέσης του συστήματος (blackout)».

Επιπρόσθετα, σημειώνει «οι ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια στην Κύπρο δεν μπορούν, στην παρούσα φάση, να καλυφθούν εξ’ ολοκλήρου από ΑΠΕ και ειδικά από φωτοβολταϊκά ή αιολικά συστήματα, των οποίων η παραγωγή είναι διαλείπουσα».

Τονίζει επίσης ότι «το ηλεκτρικό δίκτυο έχει ανάγκη από εφεδρείες και άλλες υπηρεσίες (π.χ. επικουρικές), τις οποίες τα προαναφερόμενα συστήματα ΑΠΕ δεν μπορούν να προσφέρουν. Συγκεκριμένα, υπάρχει ανάγκη εφεδρείας για τις περιπτώσεις βλαβών ή απότομης απώλειας ισχύος από ΑΠΕ λόγω καιρικών συνθηκών, η οποία μπορεί να καλυφθεί μόνο από συμβατικές μονάδες. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος εκτεταμένων προβλημάτων που μπορούν να φτάσουν και το χείριστο σενάριο ολικής σβέσης του συστήματος».

Προκειμένου να αποφεύγεται ο πιο πάνω κίνδυνος, συνεχίζει «διενεργείται καθημερινά από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την ορθή και ασφαλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος, προγραμματισμός της παραγωγής για την επόμενη ημέρα, ανάλογα με τις συνθήκες που αναμένεται να επικρατούν. Στην περίπτωση όπου η παραγόμενη ενέργεια ξεπερνά την καταναλισκόμενη ενέργεια και με δεδομένο ότι θα πρέπει να υπάρχει ελάχιστη αναγκαία παραγωγή από συμβατικές μονάδες, τότε ο ΔΣΜΚ ξεκινά να περικόπτει την παραγωγή από τα μεγάλα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα και, αν υπάρχει περαιτέρω ανάγκη για μείωση της παραγωγής από ΑΠΕ, τότε υποχρεωτικά εφαρμόζονται και από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) αποκοπές και σε μικρότερες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων. Από την πληροφόρηση που έλαβε το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) από τον ΔΣΔ, οι μικρότερες εγκαταστάσεις ΑΠΕ έχουν διαχωριστεί σε ομάδες, 15 συνολικά, και γίνεται προσπάθεια όπως αποκόπτονται εκ περιτροπής, χωρίς όμως αυτό να είναι πάντα εφικτό».

Όπως υπέδειξε, «οι αυξημένες περικοπές που παρατηρήθηκαν το τελευταίο διάστημα οφείλονται κυρίως στις σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν, με αποτέλεσμα να παρατηρείται χαμηλή ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και στη μεγάλη αύξηση του αριθμού των φωτοβολταϊκών συστημάτων, κυρίως των μικρών εμπορικών και οικιακών συστημάτων για σκοπούς ιδιοκατανάλωσης. Συγκεκριμένα, έχει καταγραφεί αύξηση ύψους 54% από τον Φεβρουάριο του 2024 έως τον Ιανουάριο του 2025 αποκλειστικά στα συστήματα ιδιοκατανάλωσης (net-metering και netbilling).

Από την ανάλυση των καταγεγραμμένων στοιχείων που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τους δύο Διαχειριστές, σύμφωνα πάντα με τον κ. Παπαναστασίου, «διαφαίνεται ότι παρ’ όλο που το 2025 οι περικοπές ενέργειας θα είναι μεγαλύτερες από ό,τι το 2024, δεν αναμένεται αυτές να ξεπεράσουν το 5% της συνολικής ετήσιας παραγωγής ενός οικιστικού φωτοβολταϊκοϋ συστήματος. Ως εκ τούτου, με την κατάλληλη χρήση της παραγόμενης ενέργειας, μια οικία μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικό μέρος από το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας που διαφορετικά θα επιβαρυνόταν».

Eπισήμανε ακόμη ότι «η εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης και η ηλεκτρική διασύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου είναι μέτρα που μπορούν να μειώσουν τις περικοπές, αφού η περίσσεια της παραγωγής θα μπορεί, αντί να περικόπτεται, να αποθηκεύεται ή να εξάγεται».

Τι ισχύει με την αποθήκευση ενέργειας

Σε σχέση με την αποθήκευση ενέργειας, το Υπουργείο έχει δημοσιεύσει Σχέδιο Χορηγιών για εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων αποθήκευσης σε συνδυασμό με έργα ΑΠΕ. Η πρώτη φάση του Σχεδίου, με προϋπολογισμό €35 εκατομμύρια, αφορά εμπορικά συστήματα ΑΠΕ που βρίσκονται σε λειτουργία, καθώς επίσης συστήματα ιδιοκατανάλωσης (net-billing και αυτοπαραγωγής).

Η υποβολή αιτήσεων έχει ξεκινήσει στις 14 Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.

Όπως ανέφερε ο υπουργός «σε σχέση με την εγκατάσταση κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, το ΥΕΕΒ έχει καταθέσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων εναρμονιστικό νομοσχέδιο για τροποποίηση του περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμου, με το οποίο θα επιτρέπεται στον ΔΣΜΚ, υπό προϋποθέσεις, να έχει στην κυριότητά του, να αναπτύσσει, να διαχειρίζεται και να εκμεταλλεύεται εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, χωρίς να ακολουθεί ανοικτή, διαφανή και χωρίς διακρίσεις διαδικασία σύναψης συμβάσεων».

Αυτό σημείωσε, «θα βοηθήσει τον ΔΣΜΚ να αναπτύξει πιο γρήγορα κεντρικά συστήματα αποθήκευσης τα οποία θα εγκατασταθούν σε υποσταθμούς μεταφοράς και τα οποία θα μπορούν να αυξήσουν τη δυναμικότητα των ΑΠΕ που θα ενωθούν στους συγκεκριμένους υποσταθμούς, να περιορίσουν τις περικοπές από ΑΠΕ και να παρέχουν συγκεκριμένες επικουρικές υπηρεσίες που χρειάζεται το δίκτυο. Ο ΔΣΜΚ είναι έτοιμος να υποβάλει σχετική αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, αμέσως μετά τη ψήφιση του υπό αναφορά νομοσχεδίου σε νόμο και την έναρξη ισχύος του».

Καταληκτικά υπέδειξε πως «η ΑΗΚ ως ο Ιδιοκτήτης Συστήματος Μεταφοράς έχει ήδη υποβάλει αίτηση προς τη ΡΑΕΚ για αδειοδότηση τριών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 120MW/240MWh, ενώ η Βασική Ρυθμιζόμενη Δραστηριότητα Παραγωγής της ΑΗΚ έχει ήδη εξασφαλίσει άδεια από τη ΡΑΕΚ για εγκατάσταση ενός συστήματος αποθήκευσης ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 40MW/160MWh.»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Διαμαρτυρία για τις αποκοπές στα οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα έξω από το Προεδρικό-Τα αιτήματα
• Με κριτική για τις αποκοπές φωτοβολταϊκών εγκρίθηκε από τη Βουλή ο προϋπολογισμός του ΔΣΜΚ
• Μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό σε 9% ζητά εκ νέου το ΑΚΕΛ-Προβλέπει αύξηση περικοπών
• ΔΗΣΥ για φωτοβολταϊκά: Η σημερινή κατάσταση είναι απαράδεκτη και προκλητική