Μία γυναίκα ανάμεσα σε άνδρες... Η Κύπρια που κατάφερε να επιβληθεί στον τομέα της άμυνας στην Αργεντινή

«Είναι δύσκολο να δεχθούν οδηγίες από μία γυναίκα οι άνδρες. Το πρώτο πράγμα που ζητούν να δουν είναι το βιογραφικό. Όμως, όταν το βιογραφικό είναι πλούσιο, προσπαθούν να βρουν άλλους τρόπους για να μειώσουν τη γυναίκα και το μόνο επιχείρημα είναι το φύλο. Δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ότι υπάρχει μία γυναίκα με περισσότερα πτυχία και άρθρα και πιο δυνατό βιογραφικό από έναν άνδρα».

Αυτά είναι τα λόγια της Νατάσας Λοΐζου, της Κύπριας που έκανε γνωστό το όνομα της Κύπρου στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Αργεντινή. Η Νατάσα κατάφερε να εδραιωθεί στον τομέα της άμυνας, σε μία χώρα που αντιμετώπιζε αρκετές προκλήσεις και με τη δουλειά της, έκανε κατορθωτή την αλλαγή στο σκηνικό.

Μάλιστα, το έργο της αναγνωρίστηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και αναδείχθηκε «Γυναίκα Ηγέτιδα» της Λατινικής Αμερικής για τις καινοτόμες ιδέες της στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και του αφοπλισμού. Η Νατάσα Λοΐζου μίλησε στον REPORTER για την απόφασή της να εγκατασταθεί στην Αργεντινή, να ασχοληθεί με τον τομέα της άμυνας, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στην πορεία της, μέχρι την αναγνώριση.

Πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με τον τομέα της άμθνας

«Από νεανική ηλικία ασχολήθηκα με το Κυπριακό, με δικοινοτικές πράξεις κλπ και ένα από τα θέματα που με απασχολούσε πάντα ήταν το αμυντικό πεδίο της Κύπρου. Πήρα την απόφαση να σπουδάσω πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σχέσεις στην Αγγλία, όταν πήρα το πτυχίο μου έπρεπε να επιλέξω να κάνω μεταπτυχιακό. Ένας από τους καθηγητές μου, μου είπε να ασχοληθώ με διεθνές αμυντικό πεδίο. Ήταν κάτι καινούργιο το 2005, ήμουν η δεύτερη γενιά ευρωπαίων που ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο θέμα. Καλά-καλά δεν καταλαβαίναμε τι ήταν αυτό, απλά ξέραμε ότι ήταν κάτι με τα στρατιωτικά, με τα αμυντικά και τα αστυνομικά.

Το πρώτο βήμα ήταν εκεί, να μπω ως Κύπρια και να ασχοληθώ με αυτά τα πράγματα στο Πανεπιστήμιο. Όταν επέστρεψαν στην Κύπρο, δούλεψα σε μία εταιρεία και είχαμε κάνει μία έρευνα για το αμυντικό, προσπάθησα να ασχοληθώ. Στο μεταξύ είχα γνωρίσει το σύζυγό μου, επειδή εργαζόμασταν μαζί και πήρα την απόφαση να έρθω στη Αργεντινή. Ήταν το 2006 και τότε ολοκληρωνόταν η θητεία της κυβέρνησης του Néstor Kirchner, που είχε προωθήσει πολιτικές για αναδιαμόρφωση του αμυντικού συστήματος του κράτους.

Μετά τη δικτατορία στην Αργεντινή, που ολοκληρώθηκε το 1982-1983, είχαν παρθεί κάποιες αποφάσεις δικαιοσύνης ενάντια στους στρατιωτικούς της Χούντας, όμως δεν έγινε αναδιαμόρφωση του αμυντικού συστήματος. Εκεί υπήρχε μία ευκαιρία να ενταχθούν νεαροί και γυναίκες στον τομέα της άμυνας στη χώρα, κάτι που ήταν αρκετά προοδευτικό για εκείνη την Κυβέρνηση. Δεν ήμασταν πολλοί που το είχαμε σπουδάσει, οπότε ενώ προσπαθούσα να ενταχθώ στην αγορά εργασίας στην Αργεντινή, βρέθηκε το βιογραφικό μου σε ένα διευθυντή και με αυτό τον τρόπο εντάχθηκα σε αυτό τον τομέα.

Ήταν θέμα τύχης, ότι γνώρισα κάποια άτομα που εργάζονταν σε αυτό το χώρο και την κατάλληλη στιγμή, είχαν λάβει το βιογραφικό μου. Ξεκίνησα από πολύ χαμηλά, ήμουν υπάλληλος στο Υπουργείο Άμυνας. Έτσι ξεκίνησα. Στο μεταξύ, μάθαινα ισπανικά, επειδή δεν ήξερα».

Η απόφαση να φύγει από την Κύπρο

«Είμαι άτομο που του αρέσουν οι περιπέτειες και θέλει να δοκιμάζει το καινούργιο. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να πάρω την απόφαση να φύγω από την Κύπρο. Αυτό έχει να κάνει και με τη φιλοσοφία της ζωής μου, που είχα μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που προωθούσε τη διαφορετικότητα. Έχω στο DNA μου ότι φεύγω από τη ζώνη ασφαλείας μου, επειδή θέλω να αναπτυχθώ, να μεγαλώσω, να δημιουργήσω αυτό που είναι η Νατάσα αυτή τη στιγμή.

Σε κάθε φάση της ζωής μου θέλω να σπρώξω τον εαυτό μου να φτάσει στα όριά του και κάθε φορά να τα διευρύνω αυτά τα όρια, επειδή θεωρώ πως είναι ο μόνος τρόπο να μπορέσουμε να αναπτυχθούμε ως άνθρωποι και να δούμε τι αλλαγές μπορούμε να επιφέρουμε στον κόσμο. Δεν ήταν δύσκολη η απόφαση για να φύγω, επειδή ήξερα ότι είχα δίπλα μου τον άνθρωπο που αγάπησα και θα με στήριζε και εγώ το ίδιο.

Ένας από τους λόγους που επέμενα να έρθουμε Αργεντινή, ήταν επειδή εκείνη την περίοδο ήταν άσχημη για τους μετανάστες στην Κύπρο και δεν ήθελα να καταδικάσω τον άνθρωπο που αγαπώ, σε ένα σύστημα που θα τον έβαζε να χάσει το επάγγελμά του, που πάλεψε να το καταφέρει, για να μπει σε μία διαδικασία να δουλεύει σε οτιδήποτε άσχετο, απλά για να λάβει υπηκοότητα. Θεωρούσα ότι είναι μία αδικία για τους μετανάστες και πρέπει να πάρουμε ένα παράδειγμα από την Αργεντινή, που θεωρεί πως όταν υπάρχουν άτομα που έχουν ικανότητες και δεξιότητες για να αναπτυχθούν, τους εντάσσει στην αγορά εργασίας εκεί που είναι χρήσιμοι.

Η αγάπη μου για τον άνθρωπό μου, με έκανε να αποφασίσω πως δεν θα ήταν δίκαιο να ζήσουμε στην Κύπρο, σε ένα πλαίσιο που ήταν άδικο για εκείνον. Η απόφαση ήταν εύκολη, επειδή η αγάπη με έκανε να θέσω ως προτεραιότητα τον άνθρωπό μου».

Οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετώπισε στην Αργεντινή

«Στα πρώτα μου βήματα είχα να αντιμετωπίσω αρκετές προκλήσεις. Η πρώτη ήταν ότι έπρεπε να μάθω τη γλώσσα, επειδή δεν μιλούσα καθόλου Ισπανικά. Επίσης, έπρεπε να απελευθερωθώ από τις παρωπίδες που είχα για τις λατινικές χώρες και ειδικά για τα αμυντικά συστήματα των λατινικών χωρών, για να μπορέσω να δουλέψω ως σοβαρός επαγγελματίας.

Από την άλλη πλευρά έπρεπε να αντιμετωπίσω τα στερεότυπα που έχουν να κάνουν με το φύλο, επειδή είμαι η μόνη γυναίκα στρατιωτικού, που εργάζεται στον τομέα της άμυνας. Ήταν μεγάλη πρόκληση και για τον άνδρα μου. Είχα συναντήσεις με στρατιωτικούς, που ήταν ανώτεροι του άνδρα μου και έπρεπε εγώ να θέσω θέσεις στο τραπέζι. Κάποιοι με αντιμετώπιζαν με σεβασμό και κάποιοι άλλοι με έβλεπαν και έλεγαν για ποιο λόγο εγώ ήμουν εκεί. Είχα και τις κοινωνικές προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπίσω.

Επίσης, για πρώτη φορά γυναίκες και μάλιστα νεαρές, είχαν θέσει και απόψεις για θέματα άμυνας και έπρεπε να πάρουν αποφάσεις. Οι στρατιωτικοί δεν είχαν συνηθίσει να έχουν γυναίκες που το είχαν σπουδάσει αυτό το πράγμα και μπορούσαν να θέσουν στο τραπέζι προτάσεις και να τους φέρουν ένσταση σε κάτι που έλεγαν. Έπρεπε να ανανεωθούν.

Ξεκίνησα από το Υπουργείο Άμυνας, πέρασα από διάφορες θέσεις και πάντα συνέδεα τη δουλειά μου με το ακαδημαϊκό κομμάτι. Όταν δεν μπορούσα να βρω λύσεις, πήγαινα στα βιβλία και τις έρευνες για να βρω λύσεις. Έτσι μπήκα στο αμυντικό σύστημα, έτσι έκανα τα πρώτα μου βήματα και έτσι κατάφερα να εδραιωθώ σε ένα θέμα που με ενδιαφέρει και έχω πάθος. Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλοί λίγοι ακαδημαϊκοί που ασχολούνται με την πρακτική εφαρμογή των αμυντικών συστημάτων και να καταλαβαίνουν τι σημαίνουν οι τεχνολογίες που αγοράζει ο στρατός σε κάθε χώρα.

Είχα ξεκινήσει ως ένας Frankenstein, δηλαδή έπρεπε να αρχίσω να μαθαίνω σε τεχνολογικά θέματα. Δεν καταλαβαίνω από μηχανικά, όμως καταλαβαίνω τι μπορεί να προσφέρει το κάθε σύστημα και αν είναι αναγκαίο την στιγμή που θα αγοραστεί και ποιος ο στόχος. Είναι λίγο δύσκολη η θέση αυτή, επειδή είμαι γυναίκα και είναι λες και προσπαθείς να δείξεις σε ένα άνδρα τι αυτοκίνητο πρέπει να αγοράσει».

Μία γυναίκα στον τομέα της άμυνας

«Υπήρχαν και υπάρχουν περιπτώσεις ανδρών που δεν μπορούν να δεχθούν ότι λαμβάνουν εντολές από μία γυναίκα. Μετά από το Υπουργείο Άμυνας, εντάχθηκα στο επιστημονικό σύστημα της Αργεντινής και ο σκοπός μου ήταν να δημιουργήσω πέντε τεχνολογικά κέντρα μεταφοράς γνώσης στον παραγωγικό χώρο της Αργεντινής. Μετά, πήγα στην αεροπορική Αστυνομία, που έπρεπε να φύγει από το Άμυνας. Εκεί, ήμουν ο Ελεγκτής της Αστυνομίας και έπρεπε να δημιουργήσω τους δείκτες, για να μετρούμε την παραγωγικότητα.

Στην προηγούμενη Κυβέρνηση ήμουν υφυπουργός στον οργανισμό ελέγχου όπλων και υπήρχαν πολλές προκλήσεις λόγω της έκθεσης και ότι είναι ένας πολύ μεγάλος οργανισμός, που ελέγχει το εμπόριο όπλων στην Αργεντινή και τώρα είμαι σε μία εταιρεία, που κάνει λεωφόρους και πήρε την απόφαση να έχει τμήμα ασφάλειας. Είμαι η πρώτη γυναίκα που δημιουργεί αυτό το τμήμα.

Είναι δύσκολο να δεχθούν οδηγίες από μία γυναίκα οι άνδρες. Το πρώτο πράγμα που ζητούν να δουν είναι το βιογραφικό. Όμως, όταν το βιογραφικό είναι πλούσιο, προσπαθούν να βρουν άλλους τρόπους για να μειώσουν τη γυναίκα και το μόνο επιχείρημα είναι το φύλο. Δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ότι υπάρχει μία γυναίκα με περισσότερα πτυχία και άρθρα και πιο δυνατό βιογραφικό από έναν άνδρα. Επίσης, δεν μπορούν να βάλουν αυτή τη γυναίκα, που έχει περισσότερες γνώσεις σε ένα κουτί και να μην ενοχλεί. Οι γυναίκες βγάζουν τους άνδρες από τη ζώνη ασφαλείας τους, επειδή τους προκαλούν να σκεφτούν έξω από το κουτί.

Αυτό που λέω πάντα είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να κερδίζουν τις θέσεις τους, επειδή είναι κρίμα να μπαίνουν γυναίκες σε χώρο που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν, επειδή θα τους επηρεάσει στην επαγγελματική τους πορεία. Κάποιες μάχες οι γυναίκες τις δίνουν μόνες τους. Οι άνδρες μπορεί να μην συμφωνούν μεταξύ τους, όμως οι γυναίκες μπορεί να συγκρουστούν, επειδή αναγνωρίζουν τα πράγματα που δεν ξέρουν και δεν φοβούνται να το πουν. Οι άνδρες δεν μπορούν να πουν ότι δεν ξέρουν κάτι. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία. Κάποια πράγματα δεν τα ξέρουμε. Πρέπει να αναγνωριστεί αυτό. Παράλληλα, δεν θέλουν να υπάρχει σύγκρουση, αλλά για να αναπτυχθεί η ανθρωπότητα χρειάζεται σύγκρουση. Οι άνδρες προσπαθούν να δείχνουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση, όμως οι γυναίκες μπορούν να έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους και μετά να είναι καλά.

Ένας άλλος λόγος που οι άντρες δυσκολεύονται να δεχτούν οδηγίες από τις γυναίκες είναι επειδή δέχονται μία γυναίκα για να εξηγήσει κάτι, το κάνει λεπτομερώς. Αντιμετωπίζουν τα θέματα με διαφορετικό τρόπο με τους άντρες, που δημιουργεί συγκρούσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στους εργασιακούς χώρους δημιουργείται επειδή οι άντρες προσπαθούν να αποφύγουν τη σύγκρουση, όμως αυτό είναι αναπόφευκτο. Υπάρχει αντίδραση σε αυτό το πράγμα. Βλέπουμε τον κόσμο με διαφορετικά γυαλιά οι άνδρες και οι γυναίκες. Αυτό συμβαίνει σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η καινοτομία χρειάζεται διαφορετικότητα, νέες φωνές.

Δεν πρέπει να το φοβόμαστε αυτό. Η ιστορία μας έμαθε ότι οι γυναίκες χρειάστηκε να κάνουν συζητήσεις σε χαμηλό τόνο και άλλες φορές χρειάστηκε να συγκρουστούν με το κατεστημένο και να κάνουν διαμαρτυρίες για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Δεν πρέπει να σταματήσουμε να ερχόμαστε σε σύγκρουση».

Η διαχείριση των πυρομαχικών και η θέση της υφυπουργού

«Όταν ήρθε η πρόταση ήταν μεγάλη έκπληξη για μένα, επειδή δεν θεωρούσα ότι το πολιτικό σύστημα στην Αργεντινή θεωρούσε ότι μπορώ να αναλάβω μία τόσο σημαντική θέση στο κρατικό σύστημα. Ήταν μεγάλη πρόκληση και ως γυναίκα και ως Κύπρια. Ήμουν η πρώτη Κύπρια που έγινε υφυπουργός στην Αργεντινή και το αίσθημα της περηφάνιας ήταν εκεί συνεχώς. Ήμουν η δεύτερη γυναίκα στη διευθυντική θέση εκείνου του οργανισμού.

Η μεγάλη πρόκληση ήταν ότι έπρεπε να καταφέρω μετά την πανδημία του κορωνοϊού, να θέσω σε εφαρμογή τον εν λόγω οργανισμό και να πείσω 400 υπαλλήλους να επιστρέψουν στα γραφεία τους, με κάποιο τρόπο. Το περιβάλλον δεν ήταν τόσο φιλικό, επειδή οι περισσότεροι ήταν άνδρες και ήθελαν να με ‘εξετάσουν’ αν είχα πιάσει ποτέ όπλο, αν είχα πυροβολήσει κάποιο.

Πέραν αυτών των αστείων περιστάσεων, για μένα ήταν πρόκληση επειδή ήθελα να αλλάξω αυτόν τον οργανισμό, που θα το έθετε στην διεθνή σκηνή. Το κατάφερα αυτό με το gender agenda, δουλεύοντας με διεθνείς συνεργάτες. Το κάναμε για δύο χρόνια αυτό, μέχρι που άλλαξε η Κυβέρνηση. Το καταφέραμε με πολλή δουλειά και προσήλωση. Έγινε αναπροσαρμογή στο προσωπικό, για να μην χρειαστεί να προβούμε σε αλλαγές και δημιουργήσαμε κάποιες ομάδες για να πετύχουμε τους στόχους μας. Τελικά, η Αργεντινή ήταν πρωτοπόρα για δύο χρόνια στη διεθνή εικόνα και αυτό επιβραβεύτηκε από τον ΟΗΕ, όμως δεν το έκανα μόνη μου, ήταν με ομάδα.

Επίσης, κατάφερα να δουλέψω στο Τελωνείο της Αργεντινής για να δυναμώσουμε τους ελέγχους στην εισαγωγή και εκεί ανακαλύψαμε πως κάποιες χώρες, όπως η Αμερική, περνούσε από την Αργεντινή χωρίς ελέγχους. Δυναμώσαμε τις δυνατότητας της Αργεντινής σε αυτό το θέμα. Επίσης, προωθήσαμε ένα κοινωνικό πρόγραμμα, που ήταν ενάντια στη βία και είχαμε σπάσει ρεκόρ στην καταστροφή των όπλων. Ήταν σημαντικό να καταστραφούν, για να μην κυκλοφορήσουν παράνομα στον κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος.

Είχαμε καταστρέψει 54,000 όπλα, 24 τόνους πυρομαχικών που ήταν εγγεγραμμένα στη λατινική Αμερική. Ήταν κάτι πολύ σημαντικό για την καριέρα μου και για την Αργεντινή, επειδή δεν είχαν καταστραφεί ξανά αυτά τα πυρομαχικά και δεν ξέραμε ποια θα ήταν τα αποτελέσματα. Δουλέψαμε με την Αστυνομία, με άτομα που μελετούν αυτά τα θέματα και καταφέραμε να πετύχουμε σε αυτό. Συνεισφέραμε κι εμείς με το δικό μας τρόπο στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στην Αργεντινή. Μπορεί να ήταν μικρό, αλλά προσφέραμε κι εμείς με το δικό μας τρόπο.

Εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε κοινωνίες που να επιλύουν τα προβλήματά τους, με ειρηνικό τρόπο, να λειτουργούν σωστά τα σώματα επιβολής δικαιοσύνης, για να μην χρειάζεται ο κόσμος να καταφεύγει στη βία για να επιλύσει τα προβλήματά τους και αυτό έχει να κάνει και με τα θέματα φύλου. Πώς γίνεται να φτάσαμε σε ένα σημείο, που καθημερινά πεθαίνει μία γυναίκα, επειδή τα σώματα επιβολής δικαιοσύνης δεν έχει αντιληφθεί πως οι γυναίκες βιώνουν βία ακόμη και στο σπίτι τους».

Η νέα θέση

«Η νέα μου πρόκληση είναι να δημιουργήσω κέντρα ασφαλείας σε λεωφόρους. Αφορά στην οδική ασφάλεια, σε λεωφόρους με φορτηγά, σε ανθρώπους που οδηγούν υπό την επήρεια ουσιών. Εκτός από τα εγκλήματα, οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο πεθαίνουν από ατυχήματα στο δρόμο. Το θέμα είναι πώς μπορούμε όλοι οι φορείς, ιδιωτικοί και κρατικοί, να αλλάξουμε την κουλτούρα των ανθρώπων και να καταλάβουν ότι όταν οδηγούν ένα αυτοκίνητο, είναι λες και κρατούν ένα όπλο και μπορούν να σκοτώσουν άλλους ανθρώπους.

Πρέπει να δημιουργήσω τρία κέντρα και να εκπαιδεύσω κάποια παιδιά για να γίνει αυτό. Πρέπει να βρούμε γυναίκες που να μπορούν να μάθουν νέες γνώσεις, για να τις εντάξουμε σε αυτό το χώρο. Είναι μία πρόκληση που δεν ξέρω πόσο χρόνο θα μου πάρει.

Σκέψεις για επιστροφή στην Κύπρο

«Υπάρχουν σκέψεις για επιστροφή στην Κύπρο. Ξεκίνησαν όταν ήρθαμε με τα παιδιά μου στην Κύπρο και γνώρισαν τα παιδιά μου το νησί. Είμαστε στη φάση που προσπαθούμε να τροχοδρομήσουμε την επιστροφή στην Κύπρο. Τα παιδιά μου είναι 18 ο γιος μου και 12 η κόρη μου. Στην Κύπρο έρχομαι και κάνω διαλέξεις και όταν με ρωτούν αν θα επιστρέψω μόνιμα, αυτό που λέω είναι ότι για να αφήσει μία οικογένεια τη χώρα που ζει και να μετακομίσει σε άλλη χώρα, πρέπει να έχει και κάποιες δικλίδες ασφαλείας. Πρέπει να βρούμε τις ίδιες ευκαιρίες που έχουμε εδώ, για να εργαστούμε στην Κύπρο. Όταν δεν υπάρχουν οι ευκαιρίες εργασίας, για επαγγελματίες του δικού μας πεδίου είναι δύσκολο να κάνεις το βήμα της επανεγκατάστασης. Κάποια πράγματα δεν μπορούν να ξεκινήσουν από το μηδέν».