Σωρεία καταγγελιών για περιπτώσεις ΑμεΑ που μένουν εκτός αγοράς εργασίας-«Υπάρχει κυνηγητό»

Σωρεία καταγγελιών καταγράφηκε ενώπιον της Βουλής για περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία που μένουν εκτός αγοράς εργασίας, λόγω της αναπηρίας τους, παρά το γεγονός ότι υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία, με τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία να αναφέρουν πως υπάρχει ένα κυνηγητό και όταν κάποιος απορρίπτεται από τις πολυθεματικές, τότε θα πρέπει το κράτος να καλύπτει το κόστος διαβίωσης.

Το θέμα της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρίες στο δημόσιο τομέα τέθηκε προς συζήτηση, σε κοινή συζήτηση της Επιτροπής Εργασίας και της Επιτροπής Παιδείας, μετά από καταγγελίες που έλαβαν για άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, λόγω του ότι οι πολυθεματικές του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης κρίνουν ότι δεν είναι κατάλληλα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν γνωματεύσεις πως υπάρχει η δυνατότητα να εργαστούν.

Η πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ, Θέμις Ανθοπούλου, στην τοποθέτησή της, σημείωσε πως είναι πρωτοφανές αυτό που συμβαίνει, αναφορικά με τη διαχείριση από το κράτος για το εν λόγω ζήτημα. «Η νομοθεσία εδράζεται στην αντίληψη ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Οι αριθμοί είναι απογοητευτικοί και καταδεικνύουν το ποσοστό πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην εργασία».

Στη συνέχεια, η κα. Ανθοπούλου θέλησε να αναφερθεί σε κάποιες περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία, που δεν μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Η μία περίπτωση αφορούσε μία εκπαιδευτικό με σοβαρή κινητική αναπηρία και όπως επεσήμανε η κα. Ανθοπούλου, «όταν πήγε για εγγραφή στους ειδικούς καταλόγους, η απάντηση ήταν ότι, παρά το ότι έχει διάγνωση, δεν θα έχει πρόβλημα να βρει εργασία και να μπει στην αγορά εργασίας. Οι αξιολογητές των πολυθεματικών λαμβάνουν απόφαση by the book ή στο πλαίσιο της κοινωνίας; Η κοπέλα αυτή δεν βρήκε ακόμη εργασία. Εμείς λέμε ότι είναι λανθασμένος ο τρόπος που μία πολυθεματική κρίνει και βλέπει κατά πόσο η αναπηρία του είναι τροχοπέδι για να βρει εργασία. Είναι θέμα που η ΚΥΣΟΑ έχει εξετάσει κατά καιρούς».

Όσον αφορά σε άλλες περιπτώσεις, η πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ έκανε αναφορά σε άτομα με νοητική αναπηρία, που ενώ κατάφεραν να πάρουν πτυχίο και μάλιστα με άριστα, δεν κρίθηκαν ικανά για να ενταχθούν στην αγορά εργασία. «Αν το κράτος θεωρεί ότι το σύνδρομο Down, που καταφέρνει να περάσει από αξιολογήσεις, να τελειώσει το σχολείο, να πάει στο Πανεπιστήμιο, να κάνει εξάσκηση και να πάρει πτυχίο, να πάει σε πολυθεματική και να της πει ότι δεν μπορεί, να αναλάβει την ευθύνη και να καλύψει το κόστος διαβίωσης, για να μπορεί το άτομο να μπορεί να ζει αξιοπρεπώς».

Στη συνέχεια, η κα. Ανθοπούλου επεσήμανε πως αυτά τα φαινόμενα παρατηρούνται, την ώρα που ο Πρόεδρος της Δημοκρίας λέει ότι θέλει τα άτομα με αναπηρία να μπουν στην αγορά εργασίας, να ενσωματωθούν ισότιμα και να εξασκήσουν κάθε τους δικαίωμα. «Πώς να το κάνουν αυτό όταν το ίδιο το κράτος απορρίπτει αυτό το δικαίωμα. Άλλα λέει η εκτελεστική εξουσία και άλλα πράττουν τα τμήματα που βασίζονται σε αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας. Πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη τους και να αναλάβουν το κόστος».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Άτομα με αναπηρία μένουν άνεργα λόγω απόρριψης ιατροσυμβουλίων-Ζητά εξηγήσεις η Βουλή

Οι μαρτυρίες ατόμων που αποκλείονται

Στη συνεδρία ήταν παρών και ο πατέρας μίας κοπέλας, η οποία διαγνώστηκε με σύνδρομο Down και παρά το γεγονός ότι έχει λάβει πτυχίο, δεν είναι δυνατό να ενταχθεί στην αγορά εργασίας. «Η κόρη μου τέλειωσε νηπιαγωγός και όταν κατέθεσε αίτηση για να εργαστεί, την έστειλαν σε αξιολόγηση και κατά την αξιολόγηση της εκμαίευσαν μία δήλωση ότι δεν μπορεί να κρατήσει την τάξη και θα προτιμούσε να δουλέψει ως βοηθός νηπιαγωγός. Αυτό ήταν ως δικαιολογία ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην τάξη. Από την πρακτική της έδειξε το αντίθετο και σήμερα ασκεί το επάγγελμα. Θα έλεγα πως αυτά τα πράγματα πρέπει να τα ανακαλύπτουμε και να ενθαρρύνουμε αυτά τα άτομα να εργάζονται στο δημόσιο».

Παρούσα στη συνεδρία των δύο Επιτροπών ήταν και η κα. Άντρια Χατζιήκου, η οποία είναι άτομο με αναπηρία που επηρεάζεται λόγω του τρόπου εφαρμογής της νομοθεσίας. Όπως υπέδειξε «ως επιδημιολόγος γνωρίζω πως οι ανάγκες του Υπουργείου Υγείας καλύπτονται από φοιτητές, που εναλλάσονται συνεχώς χωρίς να προκηρύσσονται θέσεις. Επιπλέον, στα νοσοκομεία είναι νοσηλευτές και όχι εξειδικευμένοι επαγγελματίες του κράτους. Αυτές οι πρακτικές δημιουργούν κενά και αποκλείουν άτομα με αναπηρίες που έχουν τα προσόντα. Είναι επιτακτική η ανάγκη για θέσπιση διαδικασιών για να μπορούν άτομα με αναπηρία να βρίσκουν θέσεις εργασίας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στο τραπέζι πρόταση για πολυδύναμα κέντρα για στήριξη παιδιών με αναπηρία άνω των 21 ετών-«Γονείς αγωνιούν»

«Υπάρχει κυνηγητό των ανθρώπων με αναπηρίες»

Από πλευράς του, ο πρόεδρος της Οργάνωσης Τυφλών, Χριστάκης Νικολαΐδης, επεσήμανε πως η νομοθεσία έχει δράσει καταλυτικά στην αύξηση της απασχόλησης ατόμων με αναπηρία σε άλλα κράτη, αλλά όχι στην Κύπρο. «Διαπιστώσαμε μισοτυφλισμό, έγιναν δώδεκα προσφυγές και όσοι κέρδισαν προσλήφθηκαν στο δημόσιο. Υπάρχουν μέχρι και σήμερα προσφυγές που εκκρεμούν και είμαστε σίγουροι ότι θα κερδίσουμε. Αυτό δείχνει πως η διαδικασία που εφαρμόζεται πάσχει και οι αξιολογητές είναι ακατάλληλοι. Για παράδειγμα, λειτουργοί επικοινωνούν με καθηγητές και τους ρωτούν και τους λένε ότι δεν μπορούν να δουλέψουν με αποτέλεσμα να αποκλείονται. Υπάρχουν διάφορες υποθέσεις».

Στη συνέχεια, ο κ. Νικολαΐδης αναφέρθηκε σε ακόμη ένα παράδειγμα και υπέδειξε πως «στην πολυθεματική επιτροπή, ένας τυφλός αξιολογείται από ορθοπεδικό και δεν υπάρχει οφθαλμίατρος. Τώρα θα πρέπει να κάνουμε νέες προσφυγές. Υπάρχει κυνηγητό των ανθρώπων με αναπηρίες. Αποκλείονται και στερούνται τα δικαιώματά τους. Έχουμε υποβάλει πολλές εισηγήσεις, όπως επέκταση του θεσμού και στον ιδιωτικό τομέα. Οι πλείστες εισηγήσεις μας κατέληξαν στα αζήτητα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κενό στη νομοθεσία για τη ρητορική μίσους-Πρόταση για ποινικοποίηση των μισαναπηρικών αναφορών

Η κατάσταση στην εκπαίδευση

Στην τοποθέτησή του, ο πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, Δημήτρης Ταλιαδώρος σημείωσε πως η νομοθεσία αυτή εφαρμόστηκε στην εκπαίδευση και αργότερα στη δημόσια υπηρεσία και υπέδειξε πως εφαρμόζεται σωστά και έχουν γίνει έλεγχοι προς αυτό. «Γίνονται οι διορισμοί και μάλλον θα έλεγα ότι είναι προχωρημένη η επιτροπή. Αν υπάρχουν έξι διορισμοί, ο πέμπτος θα είναι από τον κατάλογο ΑμεΑ. Στη νομοθεσία δεν προσδιορίζονται οι κατηγορίες, οι αναπηρίες και υπάρχει ένα ευρύ πεδίο για τις πολυθεματικές. Δεν είναι καθορισμένη η περιγραφή της αναπηρίας. Εναπόκειται στις πολυθεματικές να κρίνουν αν η κάθε ασθένεια εμπίπτει στην κατηγορία της αναπηρίας. Πρέπει να καθοριστεί».

Στη συνέχεια, ο κ. Ταλιαδώρος θέλησε να υποδείξει πως οι κτιριακές εγκαταστάσεις των σχολικών μονάδων, δεν είναι κατάλληλες για άτομα με αναπηρίες. «Οι υποδομές σε πολλά σχολεία δεν είναι κατάλληλες. Οι ράμπες υπάρχουν, μπήκαν ανελκυστήρες, αλλά είμαστε πίσω. Είμαστε στην εκπαίδευση, υπάρχουν ιδιομορφίες. Εμείς δεν λέμε ότι δεν πρέπει να προσλαμβάνονται, όμως έχει τη δυνατότητα το ΥΠΑΝ να αξιοποιήσει αυτούς τους συναδέλφους και σε άλλους χώρους».

Από πλευράς της, η πρόεδρος της ΠΟΕΔ, Μύρια Βασιλείου, επεσήμανε πως δεν υπήρξαν παράπονα στην ΠΟΕΔ ότι δεν εφαρμόστηκε η νομοθεσία, λαμβάνουν αναφορές ότι μετά το διορισμό τους, κάποιοι εκπαιδευτικοί διαγιγνώσκονται με αναπηρία και υπάρχει ζήτημα στο πώς το Υπουργείο Παιδείας δίνει τις αντίστοιχες προσαρμογές σε αυτά τα άτομα. «Υπάρχει πρόβλημα με τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Να θέσω και το εξής. Υπάρχουν άτομα με αναπηρία που προκύπτει μετά την πρόσληψη και πρέπει να δώσουν μάχη για να λάβουν διευκολύνσεις».

Η θέση της Επιτρόπου Διοικήσεως

Στην τοποθέτησή της, η λειτουργός του γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, Νάσια Διονυσίου, σημείωσε πως το θέμα της εργασίας είναι δικαίωμα, δεν είναι ανθρωπιστικό έργο και κάθε δικαίωμα είναι υποχρέωση του κράτους. «Όταν αποκλείουμε άτομα από την εργασία, τα στέλνουμε στη δημόσια πρόνοια και ξεκινά ένας κύκλος για εξάρτηση από τα επιδόματα. Λαμβάνουμε αρκετά παράπονα. Στον ιδιωτικό τομέα είναι ακόμη μεγαλύτερο το πρόβλημα, είμαστε σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του κράτους για να βρεθούν λύσεις. Λαμβάνουμε παράπονα για τις αξιολογήσεις από τις πολυθεματικές, τα δύσκολα θέματα στις εξετάσεις και τις προσαρμογές στο χώρο εργασίας».

Στη συνέχεια, η κα. Διονυσίου αναφέρθηκε στο θέμα της νομοθεσίας και υπέδειξε πως «αυτό που μας απασχολεί είναι ότι υπάρχει μία αντίφαση. Όταν κρίνεται κάποιο άτομο με αναπηρία αν είναι κατάλληλο για πρόσληψη, πρέπει η αναπηρία του να είναι τόσο σοβαρή που δεν μπορεί να βρει δουλειά στον ιδιωτικό τομέα αλλά όχι τόσο σοβαρή που να μην μπορεί να ασκεί τα καθήκοντά του. Ο πήχης είναι πολύ ψηλός, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η ποσόστωση του 1 στους 10. Υπάρχει η ποσόστωση για πρόσβαση, όμως δεν υπάρχει για τις προαγωγές. Υπάρχουν επίσης αποφάσεις Δικαστηρίου που δείχνουν το δρόμο και πρέπει να μελετηθούν και να απασχολήσουν τα αρμόδια τμήματα».

Η απάντηση του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης

Από πλευράς της, η εκπρόσωπος του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης, Ελίζα Γεωργιάδου, υπέδειξε πως ο νόμος εφαρμόζεται από το 2009 και σε κάποια χρονική περίοδο δεν υπήρχαν θέσεις πρόσληψης. Ανέφερε, δε, ότι μέχρι σήμερα διορίστηκαν περίπου 350 άτομα στη δημόσια υπηρεσία. «Να πούμε ότι η νομοθεσία είναι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και βάσει αυτής το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης είναι υποχρεωμένο να ζητά κάθε χρόνο στοιχεία για τις προσλήψεις. Όσον αφορά στα κριτήρια, η νομοθεσία δεν αφορά θέσεις προαγωγής. Για το 10% βλέπουμε ότι εφαρμόζεται. Τα πρώτα χρόνια στέλλαμε συχνές υπενθυμίσεις».

Αναφορά με το θέμα της νοητικής αναπηρίας, η εκπρόσωπος του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης υπέδειξε πως «πολλές φορές δεν έχουμε αιτήσεις από άτομα νοητικής αναπηρίας και πολλές φορές δεν έχουν απολυτήριο και είναι απλά ένα πιστοποιητικό για παρακολούθηση. Ένα άτομο μπορεί να υποβάλει ένσταση. Όσον αφορά στα κενά στη νομοθεσία, υπήρχαν κενά. Το 2018 έγινε τροποποίηση της νομοθεσίας ότι ο νόμος θα εφαρμόζεται συσσωρευτικά».

Όσον αφορά στις διαδικασίες που ακολουθούνται στις πολυθεματικές, αναφέρθηκε πως «στην αξιολόγηση η πολυθεματική πρέπει να προβληματιστεί αν η αναπηρία τον δυσκολεύει να βρει εργασία, μετά θα πρέπει να προβληματιστεί για την καταλληλότητα. Εκείνο που προσπαθεί είναι να σκεφτεί και να βάλει κάτω τις πιθανές διευκολύνσεις που μπορούν να δοθούν για να υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε καταγράφονται. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που δεν ήταν κατάλληλα, ήταν αυτές που οι πολυθεματικές προβληματίστηκαν και ότι θα υπήρχαν αρκετές δυσκολίες. Με βάση τη διαδικασία έχουμε συμβάσεις με επαγγελματίες υγείας. Πρέπει να είναι τουλάχιστον δύο και σε περιπτώσεις παιδείας έχουμε και λειτουργό του Υπουργείου Παιδείας. Αναλόγως ιατρικών πιστοποιητικών, είναι και ανάλογοι οι επαγγελματίες υγείας που εντάσσονται».