Άγνωστο σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο διαχωρισμός εξουσιών-Σκάλωσε στη Νομική Υπηρεσία το νομοσχέδιο

Άγνωστο παραμένει σε ποιο στάδιο βρίσκεται το νομοσχέδιο αναφορικά με τον διαχωρισμό εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα, καθώς, παρόλο που ολοκληρώθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον Σεπτέμβριο, κάτι που ήταν ήδη μία χρονοβόρα διαδικασία, έκτοτε βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία, χωρίς να υπάρχει ενημέρωση για την πορεία του. Και αυτό, παρόλο που το θέμα βρίσκεται και πάλι επιτακτικά στην επικαιρότητα, με αφορμή την πονεμένη υπόθεση του Θανάση Νικολάου.

Υπενθυμίζεται ότι στις 4 Σεπτεμβρίου 2024, ο Μάριος Χαρτσιώτης, ανακοίνωσε στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής ότι τα πλέγματα νομοθετημάτων που αφορούν τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις έχουν ολοκληρωθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και θα εγκρίνονταν την ίδια μέρα από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ακολούθως, αμέσως μετά το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, ανακοίνωσε την έγκρισή τους, υπενθυμίζοντας, μάλιστα, ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη και γίνονται σε συνέχεια των εξαγγελιών των προτεραιοτήτων για το 2024.

Σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας, προβλέπεται όπως διαχωριστεί ο ρόλος του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα με την ίδρυση Γραφείου Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και ο Γενικός Εισαγγελέας να παραμείνει ως νομικός σύμβουλος του κράτους και προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας, μαζί με τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα. Ως εκ τούτου, οι υφιστάμενες εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, υπό την ιδιότητά του ως δημόσιος κατήγορος, θα ασκούνται από τον νέο θεσμό. Επίσης, στις προτεινόμενες ρυθμίσεις περιλαμβάνεται ο καθορισμός συγκεκριμένης θητείας των αξιωματούχων της εισαγγελικής και της διωκτικής αρχής. Ερωτηθείς, δε, ο κ. Λετυμπιώτης πότε θα καταταθεί το νομοσχέδιο, απάντησε ότι στόχος είναι να υποβληθεί εντός του έτους.

Το 2024 πέρασε και το νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε στη Βουλή. Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 2025 και το μόνο που επιβεβαιώνεται από τους αρμόδιους είναι πως είναι ακόμη στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο, πρόθεση που από τον Σεπτέμβριο του 2024 είχε ξενίσει ορισμένους βουλευτές, που το χαρακτήριζαν οξύμωρο, αλλά ο Υπουργός δήλωσε πως θα πρέπει να ακολουθηθούν οι συντεταγμένες διαδικασίες του κράτους.

Πέραν του νομοτεχνικού ελέγχου, όμως, στις 21 Οκτωβρίου 2024, ο Γενικός Εισαγγελέας ανακοίνωσε πως αποφάσισε να συστήσει Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, ώστε να εξεταστούν τα συνταγματικά ζητήματα που εγείρονται. Υπενθυμίζεται ότι στην Επιτροπή συμμετέχουν ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ευάγγελος Βενιζέλος, ο δικηγόρος και πρώην καθηγητής πανεπιστημίου Πολύβιος Πολυβίου, ο καθηγητής πανεπιστημίου Αχιλλέας Αιμιλιανίδης και οι Εισαγγελείς της Δημοκρατίας Έλενα Παπαγεωργίου και Γιάννα Χατζηχάννα. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο παρά την εκτεταμένη μελέτη που είχε προηγηθεί από πλευράς του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Μία εβδομάδα μετά, όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρία στην παρουσία του, ο Μάριος Χαρτσιώτης επανέλαβε ότι αναμένεται εντός 30 ημερών να ολοκληρωθούν οι επαφές του Υπουργείου ώστε να μπορέσει να προχωρήσει ο νομοτεχνικός έλεγχος και ότι υπέδειξε στην Επιτροπή «πολύ εμφαντικά» ότι ο στόχος της εκτελεστικής εξουσίας για εκσυγχρονισμό των δύο Υπηρεσιών (σ.σ. Νομική και Ελεγκτική Υπηρεσία) είναι αμετάθετος και θα πρέπει να επιτευχθεί το νωρίτερο δυνατό, πάντοτε μέσα στα σωστά νομικά και συνταγματικά πλαίσια.

Το νωρίτερο δεν έχει έρθει ακόμη, ενώ δεν είναι γνωστό καν σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο νομοτεχνικός έλεγχος και οι διαδικασίες της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων. Μάλιστα, η μη πραγματοποίηση αυτής της συζήτησης στη Βουλή, συμπαρασύρει, όπως φαίνεται, και αυτήν της πρότασης νόμου για τροποποίηση του άρθρου 113 του Συντάγματος, η οποία είναι κατατεθειμένη από τον Φεβρουάριο του 2024. Πρόκειται για πρόταση της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χραλαμπιδου, που συνυπογράφουν από τον ΔΗΣΥ ο Δημήτρης Δημητρίου και η Ρίτα Σούπερμαν, από το ΔΗΚΟ ο Παύλος Μυλωνάς και ο Χρύσανθος Σαββίδης, από τους Οικολόγους ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου και ο Σταύρος Παπαδούρης, καθώς και οι ανεξάρτητοι βουλευτές Κωστής Ευσταθίου και Αλεξάνδρα Ατταλίδου.

Σκοπός της πρότασης είναι να καταστεί δυνατός ο εκσυγχρονισμός και η διά νομοθεσίας καλύτερη ρύθμιση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα, καθώς οι βουλευτές θεωρούν πως οι συσσωρευμένες εξουσίες δημιουργούν ποικίλα προβλήματα, που σχετίζονται με την έλλειψη εχεγγύων αντικειμενικής αμεροληψίας, ασυμβίβαστου, σύγκρουσης συμφέροντος, έλλειψης λογοδοσίας, άσκησης ελέγχου και επίδειξης διαφάνειας.

Όπως επισήμανε μιλώντας στον REPORTER ο νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης, υπάρχει υπερσυγκέντρωση εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και αυτό πρέπει να αλλάξει με την τροποποίηση του άρθρου 113 του Συντάγματος. «Το κερασάκι στην τούρτα για το θέμα των αρμοδιοτήτων του Γενικού εισαγγελέα είναι ότι για ακόμη μία φορά, ο Γενικός Εισαγγελέας είναι ο υπεύθυνος της Επιτροπής για την τροποποίηση, ενώ ήδη υπάρχει κατατεθειμένη πρόταση νόμου στη Βουλή, η οποία για κάποιο περίεργο λόγο δεν συζητείται», πρόσθεσε. Ο κ. Δημητριάδης έφερε ως παράδειγμα της κατάστασης που δημιουργείται την περίπτωση του ορφανού θανατηφόρου δυστυχήματος του 2012, με θύμα τον 17χρονο Ανδρέα Λοΐζου, η οποία πήρε πλέον τον δρόμο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Υπενθυμίζεται ότι στο ΕΔΑΔ προσέφυγε ο συνεπιβάτης του, ο οποίος τραυματίστηκε στο τροχαίο, καταγγέλλοντας τους χειρισμούς της Αστυνομίας και της Νομικής Υπηρεσίας. Τόσα χρόνια μετά, δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί η οδηγός που προκάλεσε το δυστύχημα ανακόπτοντας την πορεία διερχόμενου αυτοκινήτου, καθώς υπήρξε σειρά ανεξήγητων αστοχιών στη διερεύνηση που είχε γίνει από την Αστυνομία, ενώ οι μάρτυρες καταγγέλλουν ότι δέχονταν πιέσεις να αλλάξουν τις καταθέσεις τους και ότι αφαιρέθηκαν στοιχεία από αυτές. Όταν η Αστυνομία αναγκάστηκε να ανοίξει ξανά το θέμα, μετά τον σάλο που προκλήθηκε στην κοινωνία, ο τότε Βοηθός Αρχηγός και νυν Αρχηγός της Δύναμης, Θεμιστός Αρναούτης, είχε εισηγηθεί την ποινική δίωξη οκτώ προσώπων, εκ των οποίων οι επτά αστυνομικοί, ωστόσο η Νομική Υπηρεσία διέταξε την ποινική δίωξη μόνο του εξεταστή της υπόθεσης, θεωρώντας ότι υπήρχε από μέρους του συνειδητή παράλειψη ενεργειών, ενώ για τα άλλα έξι μέλη της Αστυνομίας δεν διαπίστωσε εσκεμμένη παραμέληση υπηρεσιακού καθήκοντος.

Ο αιτητής υποστηρίζει ότι οι Αρχές απέτυχαν να ακολουθήσουν την ξεκάθαρη γραμμή διερεύνησης, υπονομεύοντας την ικανότητα της έρευνας να καθορίσει τις συνθήκες της υπόθεσης και την ταυτότητα αυτών που είχαν ευθύνη. Το ΕΔΑΔ ήδη προχώρησε με την υποβολή ερωτημάτων στις δύο πλευρές και ζήτησε από την Κυπριακή Δημοκρατία να παρέχει αντίγραφο των φακέλων της έρευνας και όλα τα συναφή έγγραφα που σχετίζονται με το συμβάν, καθώς και τις δύο επίσημες έρευνες που ακολούθησαν.

Κάπως έτσι, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται ξανά να λογοδοτήσει, ενώ έχουν σκαλώσει οι διαδικασίες που η ίδια η Κυβέρνηση προώθησε ώστε να βελτιώσει την θεσμική λειτουργία και να βάλει τέρμα στη σύγκρουση συμφέροντος. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έθεσε τον στόχο εκ νέου για το 2025, εντάσσοντας και πάλι την μεταρρύθμιση της Νομικής Υπηρεσίας στις εμβληματικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης. «Το 2025 αποτελεί χρονιά ορόσημο για την υλοποίηση δυο εμβληματικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων για εκσυγχρονισμό της Νομικής και Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Με την πολιτική βούληση δεδομένη από πλευράς εκτελεστικής εξουσίας, αλλά και με την εποικοδομητική συνεργασία της Βουλής στην οποία προσβλέπω, υλοποιούμε δύο τολμηρές μεταρρυθμίσεις που εκσυγχρονίζουν το Κράτος μας», δήλωσε χαρακτηριστικά. Η υλοποίηση, ωστόσο, βρίσκεται προς το παρόν στον πάγο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Εξελίξεις σε επίπεδο ΕΔΑΔ για το θανατηφόρο του 2012-Ζητήθηκαν φάκελοι ερευνών, αποφάσεις και έγγραφα
• Η Δικαιοσύνη σε αδιέξοδο-Γύρω γύρω όλοι και στη μέση η ψυχή του Θανάση