Πάγωσε την έκδοση υπόπτων στην Κύπρο το Εφετείο της Αγγλίας λόγω των συνθηκών στις Φυλακές-Σημαία η έκθεση της CPT το 2024

Την ώρα που βρισκόταν εκτάκτως στην Κύπρο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT), ώστε μεταξύ άλλων να ελεγχθούν οι συνθήκες κράτησης στις Κεντρικές Φυλακές, στην σκιά πληροφοριών, καταγγελιών και εκθέσεων της Επιτρόπου Διοικήσεως, άλλη μια απόφαση από το Εφετείο της Αγγλίας, ήρθε να προστεθεί στην εξίσωση, το οποίο πάγωσε την έκδοση προσώπων λόγω των συνθηκών στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα.

Σημειώνεται πως η CPT είχε επισκεφθεί την Κύπρο το 2023 και ως είθισται επισκέπτεται τους χώρους κράτησης μιας χώρας κάθε τέσσερα με πέντε χρόνια, εκτός και αν κριθεί επιτακτική ανάγκη. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στην Κύπρο, τις τελευταίες δεκαετίες, ακόμη και επί εποχής Τρυφωνίδη, όπου η Κύπρος καταδικάστηκε από τα ευρωπαϊκά όργανα για τις συνθήκες κράτησης στις Φυλακές, βασανιστήρια, αυτοκτονίες, κτλ, η CPT ακολουθούσε την ίδια γραμμή, αφού προέβαινε σε ελέγχους στα καθιερωμένα χρονικά πλαίσια και πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, είχε επισκεφθεί τις Κεντρικές το 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2013, 2017 και το 2023, οπότε καταγράφηκαν μια σειρά από δεδομένα τα οποία εξέπεμπαν sos.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Εσπευσμένα στην Κύπρο και τις Κεντρικές η CPT, έσπασε το μοτίβο από το 1992-Από «ακτινογραφία» οι συνθήκες

Ωστόσο, για πρώτη φορά στο χρονικά, η Κύπρος εντάχθηκε στη λίστα των χωρών που η CPT επισκέφθηκε εκτάκτως, στην οποία, με βάση τα επίσημα στοιχεία, ήταν μεταξύ άλλων το Αζερμπαϊτζάν, η Βουλγαρία, η Ρωσία, η Τουρκία και η Ελλάδα.

Σε επίσημη ανακοίνωση της η Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων, ημερομηνίας 7 Απριλίου 2025, μεταξύ άλλων ανέφερε πως «στις 1 έως 4 Απριλίου 2025, μια αντιπροσωπεία της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) πραγματοποίησε έκτακτη επίσκεψη στην Κύπρο. Ο κύριος στόχος της επίσκεψης ήταν η εξέταση της μεταχείρισης και των συνθηκών κράτησης των ατόμων στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας και στο Κέντρο Αρχικής Εγγραφής Πουρνάρα, καθώς και η αξιολόγηση της προόδου στην εφαρμογή των συστάσεων της Επιτροπής από την προηγούμενη επίσκεψή της το 2023. Οι συστάσεις αυτές αφορούσαν τον υπερπληθυσμό, τη βία μεταξύ κρατουμένων, τα επίπεδα στελέχωσης, τις υλικές συνθήκες και την υγειονομική περίθαλψη».

Φρένο από την Αγγλία λόγω συνθηκών κράτησης

Και ενώ η CPT βρισκόταν στις Κεντρικές Φυλακές, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι οι κρατούμενοι δεν μίλησαν με θετικά λόγια για την κατάσταση, το Εφετείο της Αγγλίας, με απόφαση του, ημερομηνίας 2 Απριλίου, έβαλε φρένο στην έκδοση καταζητούμενου στην Κύπρο, από την οποία ζητά περαιτέρω εγγυήσεις, αφού φαίνεται αποδέχθηκε ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με τις συνθήκες κράτησης των κρατουμένων στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα.

Συγκεκριμένα, το Εφετείο εξέτασε προσφυγή ζεύγους, σε βάρος των οποίων εκκρεμούν διατάγματα και η Κυπριακή Δημοκρατία ζητά την έκδοση τους στην Κύπρο, ώστε να δικαστούν για υπόθεση που αφορά δόλια εξασφάλιση στεγαστικών δανείων.

Όπως αναφέρεται στην απόφαση, το ζευγάρι μετακόμισε στο ΗΒ μεταξύ 2014 και 2017. Η κατηγορία που αντιμετωπίζουν από τις Κυπριακές Αρχές, είναι ότι υποθήκευσαν γη που δεν τους ανήκε, ενώ είχαν ήδη λάβει χρήματα από πώληση το 1998, η οποία δεν είχε καταχωρηθεί σωστά. Οι υποθηκεύσεις έγιναν μεταξύ 2005–2010, ενώ ο παραπονούμενος ενημερώθηκε το 2020 όταν τον ειδοποίησε η τράπεζα για πώληση της γης λόγω οφειλών.

Το Εφετείο υπέδειξε πως για να προχωρήσει στην έκδοση ενός προσώπου, θα πρέπει να εξετάσει αν η πράξη είναι επίσης ποινικό αδίκημα στο ΗΒ, αν υπάρχει φραγμός στην έκδοση (π.χ. συνθήκες φυλάκισης και αν παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα (άρθρα 3 & 8 ΕΣΔΑ).

Στην βάση των όσων τέθηκαν ενώπιον του, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχε επαρκής περιγραφή των πράξεων, παρά τις συγχύσεις, οι οποίες ισοδυναμούν με απάτη βάσει της αγγλικής νομοθεσίας, ενώ εξετάζοντας το κριτήριο που αφορά τις συνθήκες κράτησης, διαπίστωσε ζητήματα.

Όπως καταγράφει στην απόφαση του το Εφετείο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Κύπρου διαβεβαίωσε ότι τα πρόσωπα που θα εκδοθούν, θα έχουν τουλάχιστον 3 τ.μ. προσωπικού χώρου στις Φυλακές, σύμφωνα με το Άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ότι στο κελί τους θα υπάρχει κατάλληλο κρεβάτι, ντουλάπι, γραφείο και καρέκλα, κτλ. Επίσης, το Υπ. Δικαιοσύνης ανέφερε στην επιστολή του πως υπάρχει επαρκής αριθμός τουαλετών και ντους σε κάθε πτέρυγα φυλακών και δεν χρειάζεται να υπάρχουν τουαλέτες στα κελιά των κρατουμένων. Επιπρόσθετα, ανέφερε πως υπάρχουν όλες οι απαραίτητες εγκαταστάσεις για συναναστροφή καθώς και για σωματική άσκηση, ενώ υπάρχει πρόσβαση στην αυλή από τις 07:00 έως τις 17:00 καθημερινά. Παράλληλα, υποστήριξε ότι «υπάρχει η δυνατότητα για κρύο/ζεστό νερό, ρεύμα και θέρμανση όλες τις ώρες και υπάρχουν επαγγελματίες σεφ για να εξασφαλίσουν καλή ποιότητα φαγητού».

Ωστόσο νεότερα στοιχεία που κατατέθηκαν από την πλευρά της υπεράσπισης, που εκπροσωπείτο από τον δικηγόρο Ευστάθιο Ευσταθίου, τα οποία στηρίζονται στην έκθεση της CPT του 2024, δείχνουν «υπερπληθυσμό, κακές συνθήκες υγιεινής, έλλειψη προσωπικού και περιστατικά βίας».

Υπενθυμίζεται πως στην έκθεση της CPT, καταγράφει επιδείνωση των συνθηκών κράτησης, από την τελευταία επίσκεψη της το 2017, ενώ υπέδειξε αυξημένα επίπεδα υπερπληθυσμού που οδήγησαν σε κακές συνθήκες διαβίωσης, αυξημένα επίπεδα βίας μεταξύ κρατουμένων, κρατούμενους που κοιμούνται στα πατώματα, ευνοϊκό έδαφος για την ανάπτυξη άτυπων ιεραρχιών κρατουμένων, ότι οι κρατούμενοι δεν είχαν επίσης άμεση πρόσβαση στις τουαλέτες τη νύχτα, λόγω της έλλειψης διαθέσιμου προσωπικού, απουσία δραστηριοτήτων, κτλ.

Με βάση την έκθεση της CPT, η οποία συντάχθηκε μετά την επίσκεψη της στην Κύπρο το 2023, το Δικαστήριο έκρινε ότι «η διαβεβαίωση δεν καλύπτει πλήρως τους κινδύνους παραβίασης του άρθρου 3 ΕΣΔΑ», ενώ ζητήθηκαν επιπλέον διαβεβαιώσεις από την Κύπρο για τις συνθήκες κράτησης.

Ως εκ τούτου, το Εφετείο δέχθηκε προσωρινά τον λόγο έφεσης βάσει άρθρου του 3, που έχει να κάνει με τις συνθήκες κράτησης στις Κεντρικές Φυλακές, ζητώντας περαιτέρω πληροφορίες και διαβεβαιώσεις από τις Αρχές της Κύπρου. «Αν δεν δοθούν ικανοποιητικές διαβεβαιώσεις, η έκδοση θα απορριφθεί λόγω παραβίασης του άρθρου 3 ΕΣΔΑ», κατέληξε το Δικαστήριο.

Ωστόσο δεν είναι η μόνη απόφαση από το Δικαστήριο της Αγγλίας, αφού με το ίδιο σκεπτικό, πάγωσε την διαδικασία έκδοσης και άλλων προσώπων, εξετάζοντας συνολικά περίπου δεκαπέντε υποθέσεις.

Σε τοποθέτηση του ο συνήγορος υπεράσπισης, Ευστάθιος Ευσταθίου, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Αγγλίας, τόνισε πως «θα πρέπει να απασχολήσει πολύ σοβαρά όλους μας ότι απαιτούνται εγγυήσεις συγκεκριμένες υπό αυστηρούς όρους διασφάλισης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του σεβασμού της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου ακόμα και στις φυλακές».

Είναι για αυτό τον λόγο, όπως σημείωσε ο κ. Ευσταθίου, «που τα Δικαστήρια σε ένα κράτος δικαίου είναι πολύ προσεχτικά και αυστηρά όταν έχουν να κάνουν με αιτήματα κράτησης ανθρώπων και τις συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Σε αυτό η Κύπρος δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κατεπείγουσα επιστολή Κληρίδη σε CPT ενόψει της έκτακτης επίσκεψης της στις Κεντρικές-Καταγγέλλει σειρά παραβιάσεων