«Εφίλησε με, είπε στα μωρά 'να είσαστε φρόνιμοι' τζιαι έφυε... Ήταν ο πρώτος ήρωας της ΕΟΚΑ»

«Όλος ο κόσμος αγαπούσε τον και τα αδέλφια του και οι γονιοί του. Ήταν πολύ καλός ως σύζυγος τζιαι ως πατέρας ήταν πολύ καλός. Αγαπούσαν τον πολύ ξένοι τζιαι συγγενείς. […] Αγαπούσε πολύ την Ελλάδα. Ελάλε μου “Αποστολού, όταν πεθάνω να με σκεπάσετε με την ελληνική σημαία”».

Με αυτά τα λόγια περιγράφει τον Μόδεστο Παντελή, τον πρώτο ήρωα της ΕΟΚΑ, η 97χρονη σήμερα σύζυγός του, Αποστολού Παντελή, η οποία θυμάται με λεπτομέρεια κάθε στιγμή από τη νύχτα της 31ης Μαρτίου 1955, που ήταν η τελευταία που είδε το σύζυγό της ζωντανό. Τα ξημερώματα, λίγες ώρες αργότερα, ο Μόδεστος Παντελή περνά στην ιστορία, γράφοντας με χρυσά γράμματα το όνομά του στο πάνθεο των ηρώων και γίνεται ο πρώτος νεκρός του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, σε μία στιγμή που ακόμη η Κύπρος δεν γνώριζε τι εστί απελευθερωτικός αγώνας.

Ο 31χρονος Μόδεστος Παντελή, ο οποίος ένιωθε ως καθήκον του να αγωνιστεί ενάντια στον Άγγλο κατακτητή και να απελευθερώσει την Κύπρο, μυήθηκε στην ΕΟΚΑ πριν από την έναρξη του αγώνα, μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Κυριάκο, τον άλλο αδελφό του Τοφή και την αδελφή του και όλοι άνηκαν στην ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου, ο Μόδεστος Παντελή, με τον Ανδρέα Κάρυο, πήραν εντολή από τον Αυξεντίου για να δημιουργήσουν βραχυκύκλωμα στις ηλεκτρικές γραμμές προς Αμμόχωστο, ώστε να επικρατεί σκοτάδι στην περιοχή και να μπορούν οι μαχητές της οργάνωσης να δράσουν ανενόχλητοι. Ωστόσο, ο Μόδεστος Παντελή, στην προσπάθειά του να ενώσει τα σύρματα μεταξύ τους με σχοινί έπαθε ηλεκτροπληξία και έπεσε νεκρός έξω από το Αυγόρου.

Έχουν περάσει 70 χρόνια από τη θυσία του Μόδεστου Παντελή, 70 χρόνια από την ημέρα που σημάδεψε την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου από το ζυγό των Άγγλων. Εβδομήντα χρόνια από τον αγώνα της ΕΟΚΑ.

Στο χωριό του Μόδεστου Παντελή, το Λιοπέτρι, έχει αναγερθεί στην Πλατεία ο ανδριάντας του, που συνοδεύεται από το μήνυμα «ο πρώτος ηρωομάρτυρας της ΕΟΚΑ, πεσών τη στιγμή έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα, 00:30 π.μ. 1η Απριλίου 1955. Προτού υποστεί ηλεκτροπληξία φώναξε “Παναΐα μου κουμπάρε κινδυνεύουν τ’ αδέρφια μας”, χαρακτηριστικό του πνεύματος αυτοθυσίας».

Οι συναντήσεις στο σπίτι του

Η 97χρονη, σήμερα, σύζυγος του ήρωα, Αποστολού Παντελή, διαμένει στο σπίτι τους, εκεί όπου φιλοξενούνταν οι συναντήσεις των αγωνιστών της περιοχής. Καθήμενη στην καρέκλα της, απέναντι από το δωμάτιο που διέμενε με τον ήρωα, αρχίζει να διηγείται όσες λεπτομέρειες θυμάται από εκείνη την περίοδο.

«Ένιωσε το ως καθήκον του να ενταχθεί στην οργάνωση τζιαι να πολεμήσει για την Κύπρο, αλλά ήταν κρυφά τούτα τα πράματα. Εμείς είχαμε γκαράζ δίπλα που το σπίτι τζιαι έρκουνταν πολλοί δαμέ, εμπαίναν τζιμέσα τζιαι εσυνεδριάζαν. Επήεννα να τους πάρω καφέ, ποτό τζιαι ελάλε μου “άτε Αποστολού, πήεννε στη δουλειά σου τζιαι έχουμε δουλειά”. Ήταν κρυφά τούτα, έρκουνταν πέντε-δέκα πλάσματα τζιαι συνεδριάζαν ποτζί για την οργάνωση. Εμείς εν το ξέραμε ότι ήταν μέλος της οργάνωσης. Μετά το έμαθα».

Η κα. Αποστολού θυμήθηκε την τελευταία νύχτα, πριν ο Μόδεστος Παντελή, φύγει από το σπίτι για να μετέχει στην επιχείρηση στο Αυγόρου, με τον Ανδρέα Κάρυο. Τα μάτια της γέμισαν με εικόνες και θύμισες μίας άλλης εποχής. Μίας νύχτας που δεν γνώριζε τι έμελλε να κρύβει στο σκότος της.

«Ξημερώματα της 1ης Απριλίου ήταν η τελευταία του νύχτα. Επήε με τον δίδυμο αδελφό του, τον Κυριάκο, κάτω στο σωματείο. Έκαμε λίη ώρα τζιαι ήρτε σπίτι. Μου είπε “Αποστολού ντύθου να πάμε σινεμά”. Όταν άρχισα να ντύνουμε, μου είπε “Αποστολού μείνε να πάμε άλλη μέρα, να πάρουμε τζιαι τα μωρά. Πόψε δεν έχει εισιτήρια για γυναίκες, μόνο για μερικούς άνδρες έχει εισιτήρια”. Εδίαν μου να καταλάβω ότι κάτι ήταν να συμβεί. Είπε μου “θα πάω κάπου τζιαι να με περιμένετε”.

Εφίλησε με τζιαι μετά έπιασε τα μωρά τζιαι τα εφίλησε τζιαι τους είπε “να είσαστε φρόνιμοι, να ακούετε της μάμμας σας ό,τι σας λέει. Εγώ θα πάω κάπου τζιαι θα έρθω γρήγορα τζιαι θα σας πω μια μεγάλη ιστορία”, επειδή κάθε νύχτα ελάλε τους παραμύθι. Είπε τους “να παίξουμε λίγο τζιαι να κοιμηθούμε αγκαλιά”, τζιαι έφυε.

Τζείνη τη νύχτα, ο αδελφός του επήεννε τζιαι έρκετουν τζιαι ερώταν “Αποστολού εν ήρτε ο Μόδεστος ακόμα; Περίεργο”. Ήξερε το ότι επέθανε τζιαι επήεννε τζιαι έρκετουν τζιαι ερώταν. Ήταν να παν μαζί, αλλά η οργάνωση είχε κανόνα να μεν πηέννουν δύο άτομα της ίδιας οικογένειας στην ίδια επιχείρηση».

«Θέλουμε τον παπά μας»

«Ο πατέρας μου ήταν ο μουχτάρης του χωριού τζιαι εμάθαινε τα νέα πρώτος. Ήρθε η Αστυνομία το πρωί, επήε στον πεθερό μου τζιαι στον πατέρα μου τζιαι τους το είπε. Μου είπαν ότι ο Μόδεστος πήγε να κόψει το ρεύμα, έπαθε ηλεκτροπληξία τζιαι επέθανε. Όταν εξημέρωσε τον εφέραν σπίτι, το έμαθε ο κόσμος τζιαι εγέμωσε το σπίτι κόσμο. Ήταν ο πρώτος ήρωας της ΕΟΚΑ. Θυμούμαι που μου το είπαν ότι έχασα τον άνδρα μου έπιασα το κλάμα, τα μωρά μου εφωνάζαν “παπά, παπά, θέλουμε το παπά μας”.

Αν επαίρναμε το χρόνο πίσω, εν να έπαιρνε την ίδια απόφαση νομίζω. Δεν θα εμετάνιωνε. Αγαπούσε πολύ την Ελλάδα. Ελάλε μου “Αποστολού, όταν πεθάνω να με σκεπάσετε με την ελληνική σημαία”. Αυτά τα λόγια τα έλεε κάθε μέρα».

Το δωμάτιο που έγινε μουσείο

Μετά το θάνατο του ήρωα, η κα. Αποστολού δεν κοιμήθηκε ξανά στο κρεβάτι τους. Ήταν κάτι ιερό για εκείνη.

«Στο κρεβάτι δεν ξανακοιμήθηκα. Ήταν το κρεβάτι που ήμασταν μαζί, εν εμπορούσα να τζοιμηθώ εκεί. Από εκείνο τον τζαιρό το έχω έτσι, με τη σημαία την ελληνική».

Το δωμάτιό τους σήμερα μοιάζει με μουσείο, αφού εκτός από το κρεβάτι που είναι εδώ και 70 χρόνια σκεπασμένο με την ελληνική σημαία, τον τοίχο κοσμούν φωτογραφίες των αγωνιστών με εκείνη του Γρηγόρη Αυξεντίου να ξεχωρίζει, ενώ δίπλα από το πορτρέτο του Μόδεστου Παντελή βρίσκεται η φωτογραφία του Γεώργιου Γρίβα Διγενή. Εκτός αυτών, στους τοίχους υπάρχουν και συνθήματα όπως «Ζήτω η ΕΟΚΑ» και «ΕΛΛΑΣ-ΕΛΛΑΣ, σκέπασε κι εμάς».

Η σύλληψη του αδελφού του

Λίγες ώρες μετά τη θυσία του Μόδεστου Παντελή και συγκεκριμένα στις 2 Απριλίου, έγινε γνωστή η σύλληψη του αδελφού του, Τοφή. Όπως αναφερόταν σε εφημερίδες της εποχής, ο Τοφής Παντελή είχε συλληφθεί κοντά στην Άχνα, όταν στο όχημα που οδηγούσε είχε εντοπιστεί ποσότητα δυναμίτη. Ο Τοφής Παντελή τέθηκε υπό επταήμερη κράτηση, ενώ μέλη της Αστυνομίας είχαν ερευνήσει και την οικία του, χωρίς να εντοπίσουν οτιδήποτε.