Οι μεταναστευτικές ροές φέρνουν περιστατικά φυματίωσης στην Κύπρο-Ανησυχητική αύξηση στους νέους

Αυξητική τάση παρουσιάζουν τα περιστατικά φυματίωσης στην Κύπρο, αρκετά εκ των οποίων εντοπίζονται σε νεαρές ηλικίες, μεταξύ 15 και 24 ετών. Παρόλο που το Υπουργείο Υγείας έχει θέσει ως στόχο τον τερματισμό της ασθένειας στην Κύπρο μέχρι το 2030, οι μεταναστευτικές ροές δυσχεραίνουν την επίτευξή του, καθώς τα περισσότερα θετικά περιστατικά αφορούν αλλοδαπούς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), το 2023 εντοπίστηκαν συνολικά 81 περιστατικά φυματίωσης στην Κύπρο, σημειώνοντας αύξηση περίπου 3% σε σχέση με το 2019. Από αυτά, το 87,7% αφορά ασθενείς ξένης προέλευσης. Επιπλέον, ποσοστό 26,9% εντοπίζεται σε άτομα ηλικίας 15-24 ετών, ενώ η μέση ηλικία των νέων κρουσμάτων ανέρχεται στα 51,5 έτη.

Μιλώντας στον REPORTER, ο πνευμονολόγος-φυματιολόγος Δρ. Χάρης Αρμεύτης εξήγησε πως η αυξητική τάση των περιστατικών φυματίωσης στην Κύπρο οφείλεται στη βελτίωση της ανίχνευσής τους μέσω καταλληλότερου ελέγχου. Τόνισε ότι η αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη χαλάρωση των συστημάτων υγείας για νοσήματα εκτός του κορωνοϊού, καθώς και στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών από χώρες όπου η φυματίωση είναι ενδημική και δεν υπάρχει ο κατάλληλος έλεγχος. «Αναπόφευκτα, τα ποσοστά των περιστατικών είναι υψηλά, αφού κατά τον έλεγχο που πραγματοποιείται κατά την είσοδο στη χώρα, εντοπίζονται άτομα με ενεργή φυματίωση, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι αλλοδαποί», ανέφερε.

Όσον αφορά τους τρόπους εντοπισμού των περιστατικών στην Κύπρο, ο Δρ. Αρμεύτης επισήμανε ότι συνήθως πραγματοποιούνται έλεγχοι κατά την είσοδο στη χώρα. Σε περίπτωση εντοπισμού ενεργού φυματίωσης, αυτή ανιχνεύεται μέσω ακτινογραφίας, καθώς η ασθένεια συμπεριφέρεται σαν χρόνια πνευμονία. Παράλληλα, στον εντοπισμό των περιστατικών συμβάλλει και η δερματοαντίδραση, η οποία μπορεί να αποκαλύψει την έκθεση του ατόμου στη φυματίωση, ενώ καθοριστικός παράγοντας είναι και η χώρα προέλευσης.

Ο ίδιος εξήγησε πως «όταν δημιουργηθεί κλινική υποψία, τότε ενεργοποιείται η διαδικασία διερεύνησης, οπότε το άτομο πρέπει να απομονωθεί στο Νοσοκομείο Τροόδους, το οποίο αποτελεί το νοσηλευτήριο αναφοράς για τα περιστατικά φυματίωσης και έχει αναβαθμιστεί πρόσφατα». Τόνισε επίσης ότι «οι συνθήκες αντιμετώπισης της φυματίωσης στην Κύπρο είναι, σε γενικές γραμμές, ικανοποιητικές».

Εντείνουν την αύξηση οι μεταναστευτικές ροές

Ερωτηθείς για την επίτευξη του στόχου του Υπουργείου Υγείας για τερματισμό της φυματίωσης στην Κύπρο έως το 2030, ο Δρ. Αρμεύτης εξήγησε ότι, δεδομένης της μετακίνησης πληθυσμών από χώρες χωρίς επαρκή υγειονομικό έλεγχο, ο στόχος αυτός είναι υπερβολικά αισιόδοξος και δύσκολο να επιτευχθεί. «Το σημαντικό είναι να εντοπίζονται έγκαιρα τα περιστατικά, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος μετάδοσης».

Επισήμανε ότι η αύξηση των περιστατικών λόγω μεταναστευτικών ροών εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα των ελέγχων στις κλειστές δομές. Εξήγησε ότι, καθώς η φυματίωση είναι μεταδοτική νόσος, η παρουσία ενός θετικού περιστατικού με ενεργή φυματίωση σε κλειστή δομή μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία μετάδοση. «Για παράδειγμα, η κλειστή δομή “Πουρνάρα” είναι ιδανικό περιβάλλον για τη διασπορά της νόσου», σημείωσε.

Τονίζοντας ότι η μετάδοση της φυματίωσης είναι σχετικά εύκολη, ανέφερε πως εάν ένα κρούσμα έρθει σε καθημερινή επαφή με άλλα άτομα, ειδικά με ευάλωτες ομάδες, η μετάδοση είναι πιο πιθανή. Αν και η φυματίωση δεν είναι τόσο μεταδοτική όσο ο κορωνοϊός, τα θετικά περιστατικά εμφανίζουν χρόνια συμπτώματα όπως βήχα, απόχρεμψη, πυρετό, απώλεια βάρους κ.ά. Αν βρίσκονται σε κλειστό περιβάλλον, η μετάδοση γίνεται ευκολότερη.

Παρόλο που η φυματίωση είναι ιάσιμη νόσος, απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία διάρκειας έξι έως εννέα μηνών. «Αν προκύψει ανθεκτικό ή πολυανθεκτικό μικροβακτήριο φυματίωσης, η αντιμετώπιση γίνεται πιο δύσκολη, καθώς απαιτείται προσθήκη περισσότερων φαρμάκων και αυστηρή παρακολούθηση του ασθενούς. Αν δεν βρίσκεται σε ελεγχόμενο περιβάλλον, υπάρχει κίνδυνος να διακόψει την αγωγή του».

Τέλος, σημείωσε ότι σε περίπτωση ανίχνευσης περιστατικού φυματίωσης ή ύπαρξης ισχυρής κλινικής υποψίας, υπάρχει άμεση συνεννόηση με τους πνευμονολόγους του Νοσοκομείου Τροόδους για τη μεταφορά και απομόνωση του ασθενούς, ώστε να λάβει την κατάλληλη θεραπεία και να υποβληθεί στις απαραίτητες εξετάσεις.

Υψηλά τα ποσοστά εντός της ΕΕ

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της έρευνας του ECDC, το 2023 καταγράφηκαν 225 χιλιάδες κρούσματα φυματίωσης στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, γεγονός που αντιστοιχεί σε 24 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποσοστό επίπτωσης της φυματίωσης αυξήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2018. Η αύξηση αυτή αποδίδεται στην έλλειψη ανίχνευσης κρουσμάτων το 2020, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Ωστόσο, εντός της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας η μείωση της επίπτωσης της φυματίωσης, που ξεκίνησε το 2022, συνεχίστηκε και το 2023. Συνολικά, η μείωση του ποσοστού επίπτωσης μεταξύ 2015 και 2023 ανήλθε στο 27%, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον στόχο του ΠΟΥ, που προβλέπει μείωση 50% έως το 2025.

Το 2023, καταγράφηκαν περίπου 16.000 θάνατοι από φυματίωση μεταξύ ατόμων αρνητικών στον ιό HIV στην ΕΕ, με αναλογία 1,7 θανάτων ανά 100.000 κατοίκους. Η θνησιμότητα από φυματίωση συνέχισε να μειώνεται στην περιοχή, ωστόσο ο ρυθμός μείωσης παρέμεινε πιο αργός σε σύγκριση με την προ-πανδημική περίοδο. Η επιβράδυνση αυτή οφείλεται στην καθυστερημένη διάγνωση και μη θεραπευμένη φυματίωση, ως αποτέλεσμα των διαταραχών στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης λόγω της πανδημίας COVID-19.

Συνολικά, μεταξύ 2015 και 2023, οι θάνατοι από φυματίωση σε περιφερειακό επίπεδο μειώθηκαν κατά 38%, από 36.000 σε 22.500. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί περίπου στο ήμισυ του στόχου της στρατηγικής του ΠΟΥ για την εξάλειψη της φυματίωσης, που προβλέπει μείωση της θνησιμότητας κατά 75% έως το 2025.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Καμπανάκι» από τον ΠΟΥ-Ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων φυματίωσης σε παιδιά
• Η αποξένωση, ο στιγματισμός και το «χτικιό»-Η ιστορία πίσω από το κρυφό κοιμητήριο των φυματικών (pics)