Οι αριθμοί ευημερούν αλλά οι πολίτες δυσκολεύονται-Προβληματίζουν τα ευρήματα ερευνών για τη φτώχεια

Η ευημερία, η ανάπτυξη και η καλύτερη ποιότητα ζωής αποτελούν το τρίπτυχο που διαχρονικά προβάλλουν οι εκάστοτε κυβερνώντες ως τον στόχο τους στην κοινωνική πολιτική. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αγνότητα των προθέσεών για προσφορά στους πολίτες, βελτιωμένων συνθηκών διαβίωσης, ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι εκείνοι που ευημερούν είναι οι λίγοι, ενώ οι περισσότεροι συνεχίζουν να ταλαιπωρούνται.

Οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια, δίνοντας κατεύθυνση ως προς το πώς πορεύονται οι κοινωνίες και οι πολίτες ενός κράτους. Πρόσφατες έρευνες, τόσο της Στατιστικής Υπηρεσίας όσο και άλλες, διεθνούς εμβέλειας, έδειξαν ότι η ευημερία στο νησί μας αφορά κατά κύριο λόγο τους αριθμούς και όχι τους ανθρώπους. Το ερώτημα που τίθεται όμως, είναι πώς διαβιούν οι πολίτες και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, σε έρευνα με θέμα «Κοινωνικά Δικαιώματα και Κρίση του Κόστους Ζωής», η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα και περιλαμβάνει δεδομένα προηγούμενων ετών, δείχνει ότι η Κύπρος κατέχει τη δεύτερη χειρότερη θέση ως προς το ποσοστό των ατόμων που δεν μπορούν να διατηρήσουν το σπίτι τους αρκετά ζεστό. Μάλιστα, η χώρα μας βρίσκεται πάνω από τη Βουλγαρία και κάτω από την Ελλάδα, τη Λιθουανία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Ρουμανία.

Το ζήτημα της θέρμανσης των πολιτών έχει βρεθεί πολλές φορές στο προσκήνιο, δυστυχώς λόγω δυσάρεστων περιστατικών, όπως φωτιές που ξέσπασαν σε σπίτια λόγω κακοτεχνιών σε τζάκια ή φωτιές σε θερμάστρες που δεν πληρούσαν τα κριτήρια ασφαλείας, ωστόσο διοχετεύτηκαν στην αγορά, χωρίς τους απαιτούμενους ελέγχους. Παρόλα αυτά, ο κάθε πολίτης χρησιμοποιεί όποιο μέσο διαθέτει για να ζεσταθεί, αφού το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος είναι αυξημένο, ενώ πολλά σπίτια δεν έχουν την «πολυτέλεια» να χρησιμοποιούν κεντρική θέρμανση.

Η θέρμανση των σπιτιών είναι όμως μόνο ένας κρίκος της αλυσίδας των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Ένα άλλο πρόβλημα αφορά το κόστος στέγασης στην Κύπρο, είτε αυτό έχει να κάνει με την ενοικίαση οικίας, είτε με την αγορά της. Αυτό εξάγεται από το ποσοστό των νοικοκυριών τα οποία κουβαλούν, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, ληξιπρόθεσμες οφειλές. Η Κύπρος κατατάσσεται στην τέταρτη χειρότερη θέση των χωρών της Ε.Ε., με ποσοστό 14,3% των νοικοκυριών με ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Οι αυξημένες τιμές και το κόστος, δεν είναι ωστόσο μόνο πρόβλημα της Κύπρου, αλλά γενικότερα ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καλώντας τα κράτη να πάρουν μέτρα. «Οι κυβερνήσεις καλούνται να αναλάβουν περισσότερες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της προσφοράς κοινωνικής στέγασης και της προστασίας από τις εξώσεις, ενώ παράλληλα πρέπει να παρακολουθούν στενά τα επίπεδα της ενεργειακής φτώχειας, να παρέχουν στοχευμένη στήριξη σε όσους πλήττονται περισσότερο και να εφαρμόζουν μακροπρόθεσμες πολιτικές για την εξασφάλιση σταθερής, συνεπούς και ασφαλούς πρόσβασης σε επαρκή ενέργεια», αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Δυσοίωνα είναι εξάλλου και τα αποτελέσματα έρευνας της Στατιστικής Υπηρεσίας για τον κίνδυνο φτώχειας. Το διαθέσιμο εισόδημα του πληθυσμού, όπως φαίνεται από την έρευνα, βρίσκεται κάτω από το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχειας, για το 2024. Κατά την περσινή χρονιά, ανήλθε στο 14,6%, παρουσιάζοντας μικρή μείωση σε σύγκριση με το 2023 (14,9%). Το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχειας υπολογίστηκε το 2024, στα €12.400, για νοικοκυριά στα οποία διαμένει ένα άτομο και στα €26.039 για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών.

Όπως είναι προφανές, αρκετά νοικοκυριά βρίσκονται υπό κίνδυνο φτώχειας, ωστόσο, τα επιδόματα που δίνονται από το κράτος για τη στήριξη των πολιτών μειώνουν το ποσοστό των νοικοκυριών που βρίσκονται υπό τον συγκεκριμένο κίνδυνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024, οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μείωσαν συνολικά τον δείκτη του ορίου φτώχειας κατά 19,6%, εκ των οποίων 13,2% οφείλονται στις συντάξεις και 6,4% στις κοινωνικές επιδοτήσεις.

Ως εκ τούτου, είναι υποχρέωση του κράτους να συμβάλλει στην ανακούφιση των προβλημάτων των νοικοκυριών, ωστόσο, οι κρατικές παροχές μπορεί να βελτιώνουν έστω και λίγο την ποιότητα ζωής των πολιτών, εντούτοις όμως δεν αντικατοπτρίζουν την εικόνα ευημερίας και ανάπτυξης. Αντιθέτως, δείχνουν ότι αρκετοί συμπολίτες μας αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες που προκύπτουν από τις συνθήκες διαβίωσης μιας σημαντικής μερίδας του πληθυσμού.

Και επειδή οι επιπτώσεις των συνθηκών διαβίωσης είναι αλυσιδωτές και πολλές φορές εμφανείς, αντικατοπτρίζονται στον αστικό ιστό. Εκεί, ανάμεσα στις πολυτελείς οικίες, ξεπροβάλλουν παλιά κτίσματα, στα οποία ζουν οικογένειες, με τη Λεμεσό να είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάπτυξης, αλλά και πόλης με δύο όψεις. Από τη μία πλευρά, οι ουρανοξύστες και τα ακριβά οχήματα, από την άλλη οικογένειες στοιβαγμένες σε μικρά υποστατικά που εξ ανάγκης έγιναν σπίτια.

Σε πρόσφατη έρευνα για τον δείκτη ευτυχίας, η Κύπρος κατατάσσεται στην 67η θέση, κάτω από χώρες όπως το Βιετνάμ, το Ουζμπεκιστάν και η Γουατεμάλα, αλλά πάνω από χώρες όπως η Κροατία, η Ουγγαρία και η Ελλάδα.

Πάντως, πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν για την ποιότητα ζωής των Κυπρίων σε πρόσφατη δημοσκόπηση του REPORTER. Παρά τις δυσκολίες, το 44% δήλωσαν ικανοποιημένοι από την ποιότητα ζωής τους, το 32% αισθάνονται ικανοποιημένοι σε μικρό βαθμό και το 12% καθόλου ικανοποιημένοι.

Ανεξαρτήτως της ικανοποίησης που εκφράζεται από ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών, το οποίο δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες, αρκετοί παρουσιάζονται απαισιόδοξοι για το μέλλον. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας δημοσκόπησης, το 16% δηλώνουν αισιόδοξοι και το 29% μάλλον αισιόδοξοι όταν σκέφτονται το μέλλον. Αντίθετα, το 27% δηλώνουν μάλλον απαισιόδοξοι και το 28% απαισιόδοξοι.

Και επειδή το μέλλον ανήκει στους νέους, και κυρίως στα παιδιά που σε λίγα χρόνια θα είναι ενήλικες, όλοι όσοι κατέχουν θέσεις και αξιώματα οφείλουν να φροντίσουν ώστε το μέλλον τους να είναι καλύτερο από το παρόν τους. Με στόχο αυτοί οι νέοι να αποτελέσουν την αχτίδα φωτός τόσο για το δικό τους μέλλον, όσο και για το μέλλον της χώρας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το 17,1% του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχιας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2024