Βαρίδι για τους καταναλωτές ανά το παγκόσμιο οι δασμοί-Έξι τρόποι που επηρεάζουν τον πληθωρισμό

Οι εμπορικοί δασμοί δεν είναι κάτι καινούργιο, αποτελούσαν πάντα ένα βάρος για τους καταναλωτές ανεβάζοντας τις τιμές των προϊόντων εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο, το εμπόριο στη σημερινή εποχή είναι πολύ πιο πολύπλοκο και η επίδραση των δασμών στον πληθωρισμό μετατρέπεται σε γρίφο για γερούς λύτες.

Σύμφωνα με τον Chief Economist της UBS, Paul Donovan, οι δασμοί θα αυξήσουν τον πληθωρισμό.

«Το σημερινό εύρος των αμερικανικών προτάσεων δασμών είναι πιθανό να αντισταθμίσει τουλάχιστον τις καθιερωμένες δυνάμεις αποπληθωρισμού στις ΗΠΑ και μπορεί να δημιουργήσει αισθητά υψηλότερο πληθωρισμό.

Όπως αναφέρει σε σχόλιο του, υπάρχουν οκτώ τρόποι με τους οποίους οι φόροι στο εμπόριο μπορούν να επηρεάσουν τον πληθωρισμό.

Έξι τρόποι που οι δασμοί επηρεάζουν τον πληθωρισμό

1) Η παγίδα των ορατών φόρων

Για να επηρεάσει ένας εμπορικός φόρος τον πληθωρισμό, πρέπει να αποτελεί αξιόπιστη απειλή.

Εάν ένας δασμός θεωρείται ότι είναι μια βραχύβια πολιτική, οι εισαγωγείς θα χρησιμοποιήσουν τα υπάρχοντα αποθέματα (απαλλαγμένα από δασμούς) ενώ θα περιμένουν την αντιστροφή του δασμού και ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστος.

Στην προκειμένη περίπτωση, η απόφαση του Τραμπ να επιβάλλει δασμούς, να τους αναβάλει και στη συνέχεια να τους αυξήσει, με ανακοινώσεις μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, έκαναν τους φόρους αυτούς «ορατούς» στον τελικό καταναλωτή.

Ένας φόρος στις μεξικανικές εισαγωγές αβοκάντο είναι πολύ ορατός - πρόκειται για ένα προϊόν που αγοράζουν με μεγάλη συχνότητα οι καταναλωτές και μπορεί να το αγοράζουν σε εβδομαδιαία βάση. Ένας φόρος στο αλουμίνιο είναι πολύ λιγότερο ορατός. Οι καταναλωτές συνήθως δεν αγοράζουν απευθείας αλουμίνιο.

Ενώ το αλουμίνιο περιλαμβάνεται στην τιμή μιας εξάδας μπύρας, ένας φόρος 25% επί του αλουμινίου θα αύξανε την τιμή λιγότερο από 1,5 αμερικανικό σεντ. Αυτό είναι πιθανό να απορροφηθεί από τα περιθώρια κέρδους ή να μην γίνει αντιληπτό αν μεταφερθεί στον καταναλωτή.

2) Η αξία των φόρων

Οι δασμοί είναι ένας φόρος που καταβάλλεται από τον εισαγωγέα και όχι από τον εξαγωγέα.

Ο δασμός επιβάλλεται όταν τα αγαθά φτάνουν σε μια χώρα και ο εισαγωγέας είναι υπεύθυνος για τον φόρο. Επομένως, το άμεσο αποτέλεσμα είναι να προστεθεί στο κόστος της τιμής εισαγωγής ενός προϊόντος, χωρίς να δοθούν περισσότερα χρήματα στον εξαγωγέα.

Οι ΗΠΑ εισάγουν αυτή τη στιγμή περίπου το 12,7% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι αν ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ αυξανόταν κατά 10%, η αμερικανική οικονομία θα έπρεπε να καταβάλει το 1,27% της οικονομίας της στην αμερικανική κυβέρνηση ως φόρο.

Αυτό μεταφράζεται σε αύξηση των τιμών, κάπου στην αλυσίδα εφοδιασμού. Εάν όλος ο φόρος μετακυλιστεί στον καταναλωτή λιανικής, ο δείκτης τιμών καταναλωτή (πληθωρισμός) θα αυξηθεί κατά 1,27%.

3) Ο φόρος στην εμπορική αλυσίδα

Επειδή ο εμπορικός δασμός είναι ένας φόρος επί των πωλήσεων που επιβάλλεται αρκετά ψηλά στην αλυσίδα εφοδιασμού, η μετακύλιση ενός δασμού 10% δεν σημαίνει αύξηση των τιμών καταναλωτή κατά 10%.

Η πλήρης μετακύλιση του ονομαστικού κόστους του τιμολογίου θα οδηγήσει σε ποσοστιαία αύξηση των τιμών καταναλωτή μικρότερη από την ποσοστιαία αύξηση του τιμολογίου.

Εάν ένα τελικό αγαθό υπόκειται σε εμπορικό φόρο, ο φόρος αυτός καταβάλλεται επί της τιμής του αγαθού κατά την πρώτη άφιξή του στη χώρα.

Το γεγονός ότι ο εμπορικός φόρος εφαρμόζεται αρκετά ψηλά στην αλυσίδα εφοδιασμού σημαίνει επίσης ότι μέρος του φόρου μπορεί να απορροφηθεί από τα περιθώρια κέρδους των εγχώριων εταιρειών, αντί να μετακυλιστεί στον καταναλωτή λιανικής.

Αυτό φαίνεται να συνέβη με τους αμερικανικούς δασμούς του 2018, όπου οι τιμές καταναλωτή, είτε δεν άλλαξαν, είτε άλλαξαν αργά για ορισμένα προϊόντα.

Ωστόσο, με τους καταναλωτές να έχουν συνηθίσει περισσότερο στις αυξήσεις των τιμών με τα κύματα πληθωρισμού μετά την πανδημία, οι εταιρείες είναι πιο πιθανό να μετακυλήσουν τον φόρο στον καταναλωτή.

4) Ο εγχώριος ανταγωνισμός

Η άμεση επίδραση ενός δασμού στον πληθωρισμό μπορεί να αυξηθεί από δευτερογενείς επιδράσεις από τις εγχώριες επιχειρήσεις.

Εάν τα εισαγόμενα αγαθά φορολογούνται, οι εγχώριες εταιρείες έχουν μια επιλογή:

Α) Να διατηρήσουν τις τιμές τους αμετάβλητες και να προσπαθήσουν να αυξήσουν το μερίδιο αγοράς.

Β) Να αυξήσουν τις τιμές τους ώστε να αντιστοιχούν (ή σχεδόν να αντιστοιχούν) στον εισαγωγικό φόρο, διατηρώντας την αγορά τους μερίδιο αγοράς.

Εάν οι εγχώριες εταιρείες χρησιμοποιήσουν τον δασμό για να προωθήσουν αυξήσεις στις τιμές τους και να διευρύνουν το περιθώριο κέρδους, ο αντίκτυπος του πληθωρισμού είναι προφανώς μεγαλύτερος.

Το 2018, οι εταιρείες προτίμησαν να αυξήσουν τις τιμές τους κατά 17% περίπου, όταν επιβλήθηκαν φόροι ύψους 20% έως 30% στις εισαγωγές πλυντηρίων ρούχων.

5) Πληθωρισμός με οδηγό τα κέρδη

Ο πληθωρισμός που καθοδηγείται από τα κέρδη διαφέρει από την επέκταση των περιθωρίων από τους εγχώριους ανταγωνιστές, επειδή συμβαίνει σε επίπεδο λιανικής πώλησης.

Μια αύξηση κατά 10% στους δασμούς θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση περίπου 4% στην τιμή που θα πληρώσει ο καταναλωτής. Ωστόσο, η αφήγηση των μέσων ενημέρωσης είναι πιθανό να επικεντρωθεί στην αύξηση του φόρου κατά 10%.

Αυτό θα αποτελέσει επίσης μέρος της πολιτικής συζήτησης. Ως αποτέλεσμα, οι καταναλωτές ενδέχεται να αναμένουν ότι η τιμή που πληρώνουν θα αυξηθεί κατά 10%, επειδή αυτός είναι ο αριθμός που κυριαρχεί στην αφήγηση.

Στην περίπτωση που οι λιανοπωλητές αυξήσουν την τιμή στο μέγιστο ποσοστό του δασμού, τα κέρδη τους θα αυξάνονταν και ο πληθωρισμός θα έπαιρνε μια ώθηση που τα οικονομικά μοντέλα είναι απίθανο να προβλέψουν.

Οι εμπορικοί φόροι, ως πολιτική υψηλού προφίλ, παρέχουν στους λιανοπωλητές μια ιστορία «κάλυψης» για την αύξηση των τιμών (αν και ορισμένες αυτές δικαιολογούνται). Πρόκειται για κάτι παρόμοιο με αυτό που ακολούθησε την πανδημία.

6) Αντίποινα της αλυσίδας εφοδιασμού

Σε προηγούμενους εμπορικούς πολέμους, οι δασμοί οδήγησαν σε αντίποινα από εμπορικούς εταίρους. Έτσι, οι δασμοί των ΗΠΑ στις εισαγωγές από την Κίνα οδήγησαν την Κίνα να επιβάλει φόρους στις εισαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων.

Η απόφαση της Κίνας δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στο ρυθμό πληθωρισμού των ΗΠΑ, ωστόσο, οι εξαγωγείς έχουν στη διάθεσή τους μια άλλη επιλογή, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τον πληθωρισμό.

Είτε περιορίζοντας τις εξαγωγές συγκεκριμένων προϊόντων, είτε επιβάλλοντας προσαύξηση στις τιμές των εξαγωγών.

Για παράδειγμα, η προσωρινή προσαύξηση του Καναδά στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας προς τις ΗΠΑ είναι μια τέτοια περίπτωση. Για να είναι επιτυχές, το εμπάργκο ή η επιβάρυνση πρέπει να αφορά ένα προϊόν για το οποίο η χώρα εισαγωγής θα δυσκολευτεί να βρει υποκατάστατο.

Οι συνέπειες της μειωμένης παραγωγής τσιπ στον τομέα των αυτοκινήτων αμέσως μετά την πανδημία είναι μια αντίστοιχη περίπτωση - οδήγησε σε υψηλότερες τιμές νέων αυτοκινήτων, υψηλότερες τιμές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και υψηλότερο κόστος ασφάλισης αυτοκινήτων.

Πληθωρισμός χωρίς πραγματικούς δασμούς

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αβεβαιότητα γύρω από τους εμπορικούς φόρους μπορεί να έχει πληθωριστικό αποτέλεσμα, ακόμη και αν οι φόροι δεν επιβληθούν ποτέ.

Οι επιχειρήσεις μπορεί να πιέσουν για υψηλότερες αυξήσεις τιμών από ό,τι υπαγορεύουν οι πιέσεις κόστους από μόνες τους, εάν αισθάνονται ότι οι δασμοί μπορεί να προκύψουν εκτός του κανονικού κύκλου τιμολόγησης.

Παράλληλα, οι εταιρείες που συσσωρεύουν αγαθά εν αναμονή πιθανών δασμών επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος αποθήκευσης και μπορεί να δημιουργήσουν πίεση στην προσφορά και τις μεταφορές, αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος τους.

Ένα κάπως ακραίο παράδειγμα των πληθωριστικών συνεπειών της αύξησης των αποθεμάτων ήταν ο αντίκτυπος που είχε στις τιμές οι καταναλωτές που αποθήκευαν ρολά τουαλέτας κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ενώ ένας ακόμα πιο σημαντικός παράγοντας είναι πως η αβεβαιότητα των δασμών μπορεί να αποτρέψει τις επενδύσεις, γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει πιθανά κέρδη αποδοτικότητας.

Πηγή: cnn.gr