Η αστροναύτης Γουίλιαμς γέρασε μία δεκαετία κατά τις 288 ημέρες της στο Διάστημα

Η αστροναύτης Σούνι Γουίλιαμς μοιάζει σαν να έχει γεράσει μια δεκαετία, σαν να έκανε ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, μετά από 288 ημέρες στο Διάστημα.

Όταν η αστροναύτης της NASA, η 59χρονη Γουίλιαμς, επέστρεψε στη Γη αυτή την εβδομάδα, μετά από 288 ημέρες παραμονής στο Διάστημα, οι αλλαγές στην εμφάνισή της ήταν εντυπωσιακές. Φαινόταν να έχει γεράσει μια δεκαετία σε λιγότερο από έναν χρόνο. Και βιολογικά μιλώντας, αυτό μπορεί να έχει συμβεί, εξηγεί η Daily Mail.

Και αυτό επιβεβαιώνει ότι η παραμονή μηνών σε τροχιά γύρω από τη Γη έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο σώμα όσο και στον εγκέφαλό, παρόμοιες με την ακραία γήρανση.

Η απρογραμμάτιστη παρατεταμένη παραμονή της Γουίλιαμς στο Διάστημα -το ταξίδι υποτίθεται ότι θα διαρκούσε οκτώ ημέρες- δεν είναι μόνο μια ματιά στο τι θα συνέβαινε σε οποιονδήποτε αν έπρεπε να βρίσκεται εννέα μήνες μακριά από οποιαδήποτε καθημερινή ρουτίνα προσωπικής φροντίδας στη Γη, αλλά αποτελεί επίσης μια μελέτη περίπτωσης για το βάναυσο τίμημα μιας διαστημικής αποστολής.

Όταν η Γουίλιαμς έφυγε από τη Γη τον Ιούνιο του 2024, ήταν ευρέως γνωστή για τα μακριά καστανόξανθα μαλλιά της. Ο Ντόναλντ Τραμπ την αποκάλεσε «η γυναίκα με τα άγρια μαλλιά» όταν ανακοίνωσε τις προσπάθειες να φέρει εκείνη και τον συνάδελφό της αστροναύτη Μπουτς Γουίλμορ πίσω στη Γη.

Αλλά όταν έπεσε στα ανοιχτά της Φλόριντα αυτή την εβδομάδα με μια κάψουλα Dragon της SpaceX, τα μαλλιά που φαίνονταν μέσα από το κράνος της είχαν γίνει εντελώς λευκά. Όποιος αναγκάστηκε να παραλείψει τα τακτικά ραντεβού με τον κομμωτή του κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να το καταλάβει. Ωστόσο, αυτή η δραματική αλλαγή μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από το να περάσουν απλώς εννέα μήνες χωρίς ριζικό φρεσκάρισμα.

Το 2020, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το στρες μπορεί να κάνει τα μαλλιά λευκά, καθώς η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη επιταχύνουν την εξάντληση των βλαστικών κυττάρων που παράγουν μελανίνη στους θύλακες των τριχών. Σε φωτογραφίες και βίντεο από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), η Γουίλιαμς είχε πάντα τα μαλλιά της κάτω ή χαλαρά δεμένα. Αυτό συμβαίνει επειδή η μικροβαρύτητα μετατοπίζει τα σωματικά υγρά προς τα πάνω, οδηγώντας σε αυξημένη πίεση στο τριχωτό της κεφαλής. Οι αστροναύτες έχουν επίσης περιορισμένη πρόσβαση σε νερό, οπότε πλένουν τα μαλλιά τους σε σακούλες νερού από αλουμινόχαρτο και πλαστικό με σαμπουάν χωρίς ξέβγαλμα. Τα αφημένα μαλλιά επιτρέπουν καλύτερο αερισμό, μειώνοντας τις πιθανότητες φραγμένων θυλάκων, πιτυρίδας ή ανάπτυξης βακτηρίων.

Το 2007, η Γουίλιαμς έγινε το πρώτο άτομο που έτρεξε μαραθώνιο στο Διάστημα, ενώ βρισκόταν σε διάδρομο στον ISS.

Παρά τη δυνατότητα -και δη την ανάγκη- να γυμνάζεται στο Διάστημα, η Γουίλιαμς έδειχνε εμφανώς αδύναμη όταν επέστρεψε στη Γη. Οι αστροναύτες χάνουν γρήγορα μυϊκή μάζα επειδή δεν χρησιμοποιούν τα πόδια, τους γοφούς και τη σπονδυλική τους στήλη για να στηρίξουν το βάρος τους. Τα οστά τους γίνονται εύθραυστα και χάνουν 1% της οστικής τους μάζας ανά μήνα -που ισοδυναμεί με ένα ολόκληρο έτος γήρανσης στη Γη.

Τα οστά δέχονται επίσης πλήγμα επειδή οι αστροναύτες δεν λαμβάνουν βιταμίνη D από το ηλιακό φως. Καθώς ο ISS πετάει πάνω από το στρώμα όζοντος της Γης, προστατεύεται από όλα τα είδη υπεριώδους φωτός. Παρ' όλο που οι αστροναύτες λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D, το αβαρές σώμα τους δεν δίνει προτεραιότητα στη διατήρηση των οστών. Η NASA συμβουλεύει τους αστροναύτες της να γυμνάζονται για 2,5 ώρες κάθε μέρα για να εξουδετερώσουν αυτή την ατροφία των οστών και των μυών, η οποία είναι παρόμοια με τις επιπτώσεις της κατάκλισης. Ωστόσο, έρευνες έχουν δείξει ότι ένας αστροναύτης 30 έως 50 ετών που περνάει έξι μήνες στο Διάστημα χάνει περίπου τη μισή του δύναμη.

Το περίεργο φαινόμενο με τα «πόδια κότας»

Η παραμονή στο Διάστημα κάνει επίσης την καρδιά πιο αδύναμη, επειδή δεν χρειάζεται να αντλεί αίμα κόντρα στη βαρύτητα, οπότε δεν εργάζεται τόσο σκληρά. Επομένως, οι καρδιακές αρρυθμίες είναι αρκετά συχνές μεταξύ των αστροναυτών. Στο Διάστημα, ο όγκος του αίματος μειώνεται και ο τρόπος ροής του αίματος αλλάζει -επιβραδύνεται σε ορισμένες περιοχές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβους.

Ορισμένοι αστροναύτες εμφανίζουν μια κατάσταση γνωστή ως φλεβική θρόμβωση κατά τη διαστημική πτήση. Τα υγρά επίσης δεν κατεβαίνουν ή δεν αποστραγγίζονται τόσο εύκολα, γεγονός που μπορεί να κάνει το πρόσωπο πρησμένο. Εν τω μεταξύ, τα πόδια και τα πέλματα χάνουν μάζα και φαίνονται πιο λεπτά καθώς χάνουν υγρά -ένα φαινόμενο γνωστό ως «πόδια της κότας». Οι Γουίλιαμς και Γουίλμορ βγήκαν με φορείο από την κάψουλα και οι περισσότεροι αστροναύτες δυσκολεύονται να περπατήσουν κατά την επιστροφή τους στη Γη. Ο σκελετός και οι μύες τους είναι πιο αδύναμοι από πριν και οι αλλαγές στη ροή του αίματος μπορεί να τους κάνουν να αισθάνονται ζαλισμένοι, χωρίς αίσθηση ισορροπίας.

Διατροφή σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας

Η 59χρονη αστροναύτης φαίνεται αισθητά πιο αδύνατη από πριν. Οι αστροναύτες τείνουν να τρώνε λιγότερο στο Διάστημα λόγω ναυτίας ή έλλειψης όρεξης. Αναμφίβολα, το «διαστημικό φαγητό» -υδατοστεγείς συσκευασμένες σούπες κ.λπ.- δεν είναι και τόσο ελκυστικό. Οι περισσότεροι αστροναύτες χάνουν περίπου το 5% του σωματικού τους λίπους όταν επιστρέφουν στη Γη, και κανένας από αυτούς δεν κάνει αποστολές τόσο μεγάλες όσο αυτή της Γουίλιαμς. Παρ' όλο που η απώλεια μερικών κιλών μπορεί να ακούγεται ιδανική, μπορεί να αποτελέσει πραγματική ανησυχία για τους σούπερ γυμνασμένους αστροναύτες που δεν έχουν περιττά κιλά. Οι εικόνες της Γουίλιαμς με ρουφηγμένα μάγουλα ενώ ήταν αποκλεισμένη στο Διάστημα προκάλεσαν ανησυχία. Αλλά σε συνέντευξή της τον Νοέμβριο, η Γουίλιαμς επέμεινε: «Είμαι στο ίδιο βάρος που ήμουν όταν ανέβηκα εδώ πάνω».

Η κόπωση που προκαλείται από 16 ανατολές την ημέρα

Στον ISS, ένας αστροναύτης κοιμάται σε έναν χώρο στο μέγεθος ενός τηλεφωνικού θαλάμου, σε έναν υπνόσακο δεμένο στον τοίχο. Φοράει ωτασπίδες για να καταπολεμήσει τον θόρυβο των αντλιών και των ανεμιστήρων που ελέγχουν συνεχώς τα επίπεδα υγρασίας, θερμότητας και διοξειδίου του άνθρακα στον ISS. Οι αστροναύτες φορούν επίσης μάσκες προσώπου για να καταπολεμήσουν τον έντονο φωτισμό που παράγεται από τις 16 ανατολές του Ηλίου κάθε μέρα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί αστροναύτες υποφέρουν από έλλειψη ύπνου και μετά από εννέα μήνες κακού ύπνου η Γουίλιαμς θα έχει βιώσει το βάναυσο τίμημα που προκαλεί η σωρευτική κόπωση στη λειτουργία της μνήμης, στην αρτηριακή πίεση και στην εξωτερική εμφάνιση.

Βλάβες στο DNA παρόμοιες με το βαρύ κάπνισμα

Ίσως η πιο επικίνδυνη επίπτωση της παρατεταμένης παραμονής στο Διάστημα είναι η έκθεση σε ακτινοβολία, η οποία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων όπως διάφορες μορφές καρκίνου και η νόσος Αλτσχάιμερ. Η ατμόσφαιρα και το μαγνητικό πεδίο της Γης μάς προστατεύουν από υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας -αλλά στο Διάστημα οι αστροναύτες δεν έχουν αυτή την προστασία. Ένας αστροναύτης σε μια αποστολή που διαρκεί έξι μήνες ή περισσότερο θα δεχτεί πάνω από δέκα φορές περισσότερη ακτινοβολία από αυτή που φυσιολογικά εμφανίζεται στη Γη. Μελέτες σε αστροναύτες που επιστρέφουν στη Γη έχουν δείξει ότι τα συστήματα επιδιόρθωσης του DNA τους «εργάζονται με υπερωρίες».

«Το επίπεδο της αλλαγής που βλέπουμε είναι το ίδιο με αυτό που θα βλέπαμε σε κάποιον που καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα», εξηγεί ο Σκοτ Μ. Σμιθ, επιστήμονας διατροφής στο διαστημικό κέντρο Lyndon B. Johnson της NASA στο Χιούστον.

Η παραμονή σε τροχιά επηρεάζει την επιδερμίδα

Επίσης, η παραμονή σε τροχιά γύρω από τη Γη για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα έχει αισθητή επίδραση στο δέρμα. Μια ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι η επιδερμίδα ενός αστροναύτη γίνεται σχεδόν 20% λεπτότερη στο Διάστημα, ίσως λόγω της χαμηλής βαρύτητας, γεγονός που μπορεί να βλάψει την ικανότητα του δέρματος να αναπτύσσεται και να επιδιορθώνεται. Επειδή είναι τόσο λεπτή, το δέρμα είναι πιο επιρρεπές σε κοψίματα, τα οποία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν.

Αναφέρονται επίσης συχνά δερματικά εξανθήματα κατά τη διάρκεια εξάμηνων αποστολών στον ISS, που πιθανώς οφείλονται σε ερεθιστικά ή αλλεργιογόνα στον διαστημικό σταθμό ή στην εξασθενητική επίδραση που έχει η χαμηλή βαρύτητα στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Πιθανότητα απώλειας όρασης κατά τη διαστημική πτήση

Η συγκέντρωση υγρών στο σώμα μπορεί να αλλάξει το σχήμα των βολβών των ματιών των αστροναυτών και να εξασθενίσει την όρασή τους, ενδεχομένως για πάντα. Καθώς η πίεση συσσωρεύεται στο κεφάλι, πιέζει τα μάτια και τα οπτικά νεύρα, προκαλώντας κάτι που ονομάζεται Νευροοφθαλμικό Σύνδρομο, που σχετίζεται με διαστημικές πτήσεις.

Όσο περισσότερο χρόνο περνάει ο αστροναύτης στο Διάστημα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος βλάβης της όρασης. Η ακτινοβολία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη. Οι αστροναύτες αναφέρουν επίσης αίσθημα συμφόρησης και μειωμένη αίσθηση της όσφρησης -αν και αυτό μπορεί να είναι ευλογία, δεδομένου ότι οι διαστημικοί σταθμοί λέγεται ότι μυρίζουν πολύ άσχημα.

Το πρόβλημα της αφυδάτωσης

Οι περισσότεροι αστροναύτες χάνουν περίπου το 20% των υγρών του σώματός τους στο Διάστημα. Επειδή τα υγρά στο σώμα μετατοπίζονται προς το κεφάλι με τη μικροβαρύτητα, το σώμα των αστροναυτών νομίζει ότι έχει πάρα πολλά υγρά μέσα του και προσπαθεί να απαλλαγεί από την περίσσεια νερού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνιστάται στους αστροναύτες να πίνουν περισσότερο νερό στο Διάστημα -αν και το νερό που πίνουν ανακυκλώνεται από τον ιδρώτα και τους υδρατμούς της αναπνοής, που συλλέγονται στα τοιχώματα του ISS.

Οι Γουίλιαμς και Γουίλμορ θα υποβληθούν τώρα σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης 45 ημερών, το οποίο απαιτεί από αυτούς να ασκούνται για δύο ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.

Πηγή: iefimerida