Από τη Γενεύη στις Βρυξέλλες Χριστοδουλίδης και Γκουτέρες με το Κυπριακό στην ευρωπαϊκή ατζέντα

Στις Βρυξέλλες βρίσκονται, μετά την πολυμερή διάσκεψη της Γενεύης, τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο ΓΓ του ΟΗΕ, για να συμμετάσχουν στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πρόκειται για την τακτική συνεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (σ.σ. αυτή πριν από δύο εβδομάδες για την Άμυνα και την Ουκρανία ήταν έκτακτη) με βασικότερα θέματα συζήτησης την Ανταγωνιστικότητα, το Μεταναστευτικό και τη Λευκή Βίβλο για την Άμυνα.

Ο ΓΓ προσκλήθηκε να συμμετέχει σε ειδικό γεύμα εργασίας με τους ηγέτες της ΕΕ, σήμερα το μεσημέρι, στο οποίο θα συζητηθούν οι προετοιμασίες για την τρίτη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς και για την τέταρτη Διεθνή Διάσκεψη για την χρηματοδότηση της Ανάπτυξης. Σύμφωνα, ωστόσο, με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, αναμένεται να τεθεί εκτός ατζέντας και το Κυπριακό, ώστε να υπάρξει μία ενημέρωση για τα πεπραγμένα της Γενεύης. Ήδη το Κυπριακό συζητήθηκε εκτεταμένα στις Βρυξέλλες κατά την χθεσινή ημέρα, όπως δήλωσε η ίδια η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, στις επαφές που είχε και με τους δύο αξιωματούχους και η στήριξη που εκφράστηκε τις προηγούμενες ημέρες από τους άλλους δύο κορυφαίους θεσμούς επεκτάθηκε και στο Κοινοβούλιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τρίλιζα στην στήριξη των ευρωπαϊκών θεσμών για το Κυπριακό-Εκτεταμένες συζητήσεις με ΠτΔ και Γκουτέρες

Διάγουμε, άλλωστε, μία περίοδο, κατά την οποία επιδεικνύεται από τις Βρυξέλλες ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Κυπριακό. Η κοινή επιστολή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον Αντόνιο Γκουτέρες, με κοινοποίηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στον Ερσίν Τατάρ, όπως φαίνεται ήταν το επιστέγασμα μίας παρασκηνιακής προσπάθειας της Κυβέρνησης, η οποία έτρεχε το τελευταίο διάστημα, με στόχο την πραγματική εμπλοκή της ΕΕ, πέραν της συνηθισμένης ρητορικής υποστήριξης.

Υπενθυμίζεται ότι, όπως έγραψε ο REPORTER, στην επιστολή, οι δύο κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ επανέλαβαν την σταθερή δέσμευση της ΕΕ για επανένωση της Κύπρου, στη βάση της ΔΔΟ, σύμφωνα με τα ψηφίσματα των ΗΕ και τις αρχές, τις αξίες και την νομοθεσία της ΕΕ. Οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών εξέφραζαν σθεναρή υποστήριξη στις προσπάθειες του κ. Γκουτέρες για εξεύρεση μίας βιώσιμης λύσης για την Κύπρο και την ελπίδα οι διευρυμένες επαφές να φέρουν περαιτέρω πρόοδο, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για επίσημες διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, η ΕΕ γνωστοποίησε την ετοιμότητά της να διαδραματίσει τον ρόλο της, να συμβάλει ενεργά και να κλιμακώσει τις προσπάθειές της για την στήριξη της διαδικασίας, υπό την ηγεσία των ΗΕ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με ευρωπαϊκή ώθηση μπαίνει στην ουσία του το Κυπριακό στην πολυμερή

Πρόκειται για την πιο σημαντική πολιτική παρέμβαση της ΕΕ στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια, η οποία δεν περιορίστηκε, όπως ήταν η αρχική εντύπωση που είχε δημιουργηθεί, στην αποστολή τεχνοκράτη της Κομισιόν στη Γενεύη, ώστε να λειτουργεί ως παρατηρητής. Αντιθέτως, η ΕΕ ανέλαβε δεσμεύσεις στο πιο υψηλό επίπεδο, αλλά κυρίως έστειλε εμμέσως προς την τουρκική πλευρά τα μηνύματα εκείνα που επιδίωκε η Κυβέρνηση, δηλαδή ότι η λύση του Κυπριακού περνά μέσα από την ευρωπαϊκή ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι η Ένωση παρακολουθεί στενά το ζήτημα. Σε συνδυασμό με τα Συμπεράσματα του τελευταίου διαστήματος, που διασυνδέουν την πρόοδο στο Κυπριακό με τα Ευρωτουρκικά, η παρέμβαση αυτή υπενθυμίζει στην Άγκυρα ότι οι διεκδικήσεις της από την ΕΕ θα συσχετίζονται με το Κυπριακό.

Τα μηνύματα αυτά φαίνεται να τα εισέπραξε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν. Αν και σε καμία περίπτωση δεν διαφοροποίησε τις γνωστές τουρκικές θέσεις, φρόντισε να παρουσιαστεί στην πενταμερή με διαφορετικό ύφος από ό,τι συνηθίζουν οι αξιωματούχοι της κατοχικής χώρας και με λιγότερο εμμονική διάθεση. Αυτή του η στάση αποδίδεται, εν μέρει, στην ευρωπαϊκή του ατζέντα και στις διασυνδέσεις που έγιναν. Ουσιαστικά, ο Φιντάν επέτρεψε στον Τατάρ να είναι ο κακός της υπόθεσης, ενώ ο ίδιος εμφανιζόταν ως πιο παραγωγικός και διεκδίκησε πιο πρωταγωνιστικό ρόλο στη συζήτηση.

Πάντως μία από τις ευρωπαϊκές διεκδικήσεις της Τουρκίας φαίνεται να μην πηγαίνει όσο καλά θα ήθελε, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν διεθνή μέσα, στην Λευκή Βίβλο για το ReArm, η Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν συμπεριέλαβε πρόνοια, ώστε οι συνεργαζόμενες με την ΕΕ στο θέμα της Ουκρανίας, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο, να έχουν μεν πρόσβαση στο πρόγραμμα που σχεδιάζεται αλλά όχι στον δανεισμό που το συνοδεύει. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα που βρίσκεται στα σκαριά αποσκοπεί σε μαζικές επενδύσεις στην Άμυνα και προμήθεια αμυντικών συστημάτων για τις ευρωπαϊκές χώρες, στον απόηχο της στάσης των ΗΠΑ σε σχέση με την Ουκρανία και στις αμφιβολίες που έχουν δημιουργηθεί για την πλήρη εξάρτηση της ευρωπαϊκής Άμυνας από το ΝΑΤΟ. Πέραν των κρατών μελών, δικαίωμα για συμμετοχή στις κοινές προμήθειες έχουν και οι υπό ένταξη χώρες, όπως και οι χώρες με εταιρικές σχέσεις Άμυνας με την ΕΕ, κατηγορία στην οποία συμπεριλαμβάνεται η Τουρκία.

Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως η Άγκυρα δεν έχει αποκλειστεί εντελώς από τις διαδικασίες, καθώς εξακολουθεί να έχει πρόσβαση, παρά το γεγονός πως, όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν εφαρμόζει την πολιτική της ΕΕ στο Ουκρανικό, ενώ η ίδια κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος. Το θέμα αυτό, πάντως, δεν φαίνεται προς το παρόν να έχει διασυνδεθεί με το Κυπριακό, όπως πιο ξεκάθαρα διμερή ζητήματα της ευρωτουρκικής ατζέντας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η συντήρηση της κινητικότητας, η στάση Φιντάν και τα εμπόδια που αναμένεται να στήσει ο Τατάρ

Ασχέτως αυτού, τα μηνύματα που εισέπραξε ο Νίκος Χριστοδουλίδης και την Τρίτη για την βούληση της ΕΕ να έχει θετική εμπλοκή ήταν πολύ θετικά. Η κ. Μέτσολα τόνισε πως η ΕΕ θα στηρίξει τις προσπάθειες εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, τόσο μέσα από πολιτικές δηλώσεις όσο και «όσον αφορά τη διασφάλιση ότι όταν μιλάμε για την πορεία προς τα εμπρός, μιλάμε για ένα ενιαίο κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος».

Ο Πρόεδρος, από πλευράς του, υπέδειξε ότι το νησί μας εντάχθηκε στην ΕΕ ολόκληρο και για αυτό το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, υποδεικνύοντας ότι «η Κύπρος είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα συνεχίσει να είναι μετά από μια πιθανή λύση του κυπριακού προβλήματος, και πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε ένα λειτουργικό, προβλέψιμο κράτος μέλος».

Αυτή η αναφορά, όπως και η αναφορά που γίνεται στην επιστολή φον ντερ Λάιεν-Κόστα περί ευρωπαϊκής νομοθεσίας θεωρείται πολύ σημαντική, επειδή θέτει όρια στις τουρκικές απαιτήσεις, που πολύ συχνά κινούνται εντελώς εκτός του ευρωπαϊκού κεκτημένου και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του κράτους μετά τη λύση. Ενδεικτικό του πόσο αγνοούν οι Τούρκοι αυτή την πραγματικότητα είναι για παράδειγμα ότι ο Ερσίν Τατάρ στη Γενεύη πρότεινε να συζητήσουν οι δύο πλευρές συνεργασία σε ζητήματα που αφορούν τον τραπεζικό τομέα και χρειάστηκε ο Νίκος Χριστοδουλίδης να του επισημάνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της Ευρωζώνης και αυτά τα ζητήματα ρυθμίζονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.