Ζητά εποπτεία των κρατικών υπηρεσιών για υλοποίηση των καταδικαστικών αποφάσεων ΕΔΑΔ η Βουλή

Εποπτεία των κρατικών και άλλων εμπλεκόμενων υπηρεσιών και τμημάτων, για υλοποίηση των καταδικαστικών αποφάσεων ενάντια της Κυπριακής Δημοκρατίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζητά η Βουλή, ώστε να παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής των συστάσεων της Νομικής Υπηρεσίας, ως η καθ’ ύλην αρμόδια για την υλοποίηση των αποφάσεων Δικαστηρίου. Στο μεταξύ, η Βουλή κάκισε τη στάση του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας σε καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ αναφορικά με την υπόθεση Ζαβρίδου, η οποία κατήγγειλε στο ΕΔΑΔ τη στάση του Γραφείου Ευημερίας, της Αστυνομίας και των Δικαστηρίων, αναφορικά με την παραβίαση των διαταγμάτων από τον πρώην σύζυγό της, με αποτέλεσμα να υπάρξει γονική αποξένωση.

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έθεσε προς συζήτηση το θέμα της υλοποίησης των καταδικαστικών αποφάσεων του ΕΔΑΔ, μετά από επίσκεψη των μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ στην Κύπρο. Όπως ανέφερε η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, η Κυπριακή Δημοκρατίας είχε αρκετές καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον της, που αφορούν γονική μέριμνα, την υπόθεση της 19χρονης και άλλα θέματα. «Έναυσμα ήταν για την υπόθεση Ζαβρίδου, που μία μητέρα αποξενώθηκε από τα παιδιά της. Είχαμε στείλει επιστολή σε όλες τις Υπηρεσίες, για να δούμε πώς θα εφαρμόσουν την απόφαση και θα διορθώσουν τα λάθη που οι ίδιοι έκαναν. Έχουμε απαντήσεις από όλους πλην του Γραφείου Ευημερίας, που ήταν το αρμόδιο για το θέμα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στο εδώλιο της Βουλής οι θεσμοί-Κρίνεται η στάση τους απέναντι στις καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΑΔ

Από πλευράς τους, Ρίτα Σούπερμαν-Θεοδώρου και Αλεξάνδρα Ατταλίδου αναφέρθηκαν στις καταδικαστικές αποφάσεις για την 19χρονη και της υπόθεσης Ζαβρίδου, καθώς επίσης και για τις συνθήκες υπερπληθυσμού στις Κεντρικές Φυλακές, καθώς επίσης και για την πρόσφατη καταδίκη για pushback μεταναστών σε υπόθεση που σημειώθηκε το 2020. Αυτό που ζήτησαν είναι όπως εξηγηθεί από πλευράς Κυβέρνησης και κρατικών υπηρεσιών τι γίνεται όταν καταδικάζεται η Κυπριακή Δημοκρατία.

Οι εξηγήσεις της Νομικής Υπηρεσίας

Η ανώτερη λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας, Θεοδώρα Χριστοδουλίδου, κληθείσα να ενημερώσει τα μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τις ενέργειες που ακολουθούνται μετά από μία καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ, ανέφερε πως το άρθρο 46 της ΕΣΔΑ λέει ότι όταν ένα κράτος που καταδικάζεται οφείλει να ακολουθήσει την καταδίκη. Όπως υπέδειξε, αυτό σημαίνει πως δεν είναι μόνο η αποζημίωση του θύματος, είναι και η συμμόρφωση του κράτους.

«Αυτό που προσπαθεί να γίνει κατά τη διάρκεια της απόφασης είναι να ληφθούν από το κράτος τα κατάλληλα μέτρα συμμόρφωσης για το θύμα και γενικά μέτρα, που βλέπουν στο μέλλον. Θέλουμε παρόμοια καταδίκη να μην αρθεί ξανά στο ΕΔΑΔ. Εξού και τα γενικά μέτρα».

Η κα. Χριστοδουλίδου σημείωσε πως ο Γενικός Εισαγγελέας είναι ο συντονιστής εκτέλεσης, επειδή είναι ο νομικός σύμβουλος, είναι αυτός που χειρίζεται την υπόθεση στο ΕΔΑΔ. Όταν υπάρχει καταδικαστική απόφαση, τόνισε η ανώτερη λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας, ο Γενικός Εισαγγελέας μελετά την απόφαση, ενημερώνει τα αρμόδια τμήματα ή τα Υπουργεία ανάλογα και συντονίζει τη διαδικασία εκπαίδευσης.

«Αν είναι θέμα νομοθεσίας, ο Γενικός Εισαγγελέας εισηγείται ότι υπάρχει κενό στη νομοθεσία και πολλές φορές συντάσσει η Νομική Υπηρεσία σχετική νομοθεσία. Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα και έβλεπαν προς το μέλλον. Επιτηρούμαστε από την Επιτροπή Υπουργών. Μέσα στα πλαίσια οφείλουμε κατά τακτά χρονικά διαστήματα, να καταχωρούμε σχέδια δράσης και είναι ένα είδους πίεσης προς το κράτος. Δεν κάνουμε μόνο την κοινοποίηση της απόφασης και περιμένουμε. Πρέπει να έχουμε σχέδιο δράσης».

Η Θεοδώρα Χριστοδουλίδου επεσήμανε ότι στους έξι μήνες πρέπει να καταχωρηθεί το πρώτο σχέδιο δράσης, που είναι τι έκανε η Κυπριακή Δημοκρατία, σε σχέση με την απόφαση ή τι έχει σκοπό να κάνει. «Υπάρχει αυτή η διαδικασία και έχουμε λύσει επιτυχώς αρκετές υποθέσεις εναντίον της Κύπρου. Δεκατρείς υποθέσεις τα τελευταία χρόνια, έχουμε απόφαση ότι η Κύπρος έχει εναρμονιστεί. Είχαμε υποθέσεις για καθυστέρηση στα αστικά δικαιώματα, που ήταν οι καθυστερήσεις στα επαρχιακά και διοικητικό. Με πρωτοβουλία της Νομικής Υπηρεσίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, κάναμε νομοθεσία με αποτελεσματική θεραπεία. Λειτούργησε κάποια χρόνια, λειτουργεί όμως έχουμε προβλήματα. Έχουμε καταδικαστεί για τον τρόπο λειτουργίας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μητέρα πήγαινε έξω από το φροντιστήριο και το σχολείο για να βλέπει τα παιδιά της-Δικαιώθηκε από το ΕΔΑΔ

Η κα. Θεοδώρου σημείωσε πως «δεν ξεχνιούνται οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ, κάνουμε τις ενέργειές μας, ποτέ δεν είχαμε ψήφισμα απαξίωσης όπως άλλα κράτη. Μόνο μία φορά κληθήκαμε σε debate και να εκφράσουμε τις απόψεις μας. Σε όλες τις άλλες υποθέσεις προσπαθούμε και μέχρι στιγμής ανταποκρινόμαστε. Υπάρχουν δυσκολίες, υπάρχουν περιπτώσεις δύσκολες».

Αναφορικά με την υπόθεση Ζαβρίδου, που έχει απασχολήσει την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η κα. Χριστοδουλίδου σημείωσε πως «πρέπει να είμαστε σίγουροι και να γνωρίζουμε ποιες είναι οι παραβιάσεις. Αν υπάρχουν γενικά προβλήματα με την αποξένωση ή στις Υπηρεσίες για τον τρόπο χειρισμού, είναι ένα συγκεκριμένο θέμα. Είναι θέματα λεπτά».

Σε αυτό το σημείο, η πρόεδρος της Επιτροπής την διέκοψε και επεσήμανε πως δύο φορές έχει συζητηθεί το θέμα στη Βουλή και η Νομική Υπηρεσία είχε αναφέρει πως υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στις Υπηρεσίες και δεν φαίνεται να λύνεται το θέμα. Η κα. Χριστοδουλίδου απάντησε πως «εκκρεμεί η συμμόρφωση, τώρα ξεκινούμε. Στέλνουμε την απόφαση και την αναλύουμε στα αρμόδια τμήματα. Πρέπει το αρμόδιο τμήμα να καταλάβει ποια είναι η παραβίαση. Κάποιες φορές υπάρχει σύγχυση».

Όσον αφορά στο θέμα των διαταγμάτων, που υπάρχει αναφορά στην απόφαση του Δικαστηρίου, η ανώτερη λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας επεσήμανε πως «αναφέρει η απόφαση ότι υπάρχει πλαίσιο νόμου και ότι υπάρχει καθυστέρηση για τον τρόπο που ενήργησε η διοίκηση ή πολλές φορές εξαρτιόταν από την καλή θέληση του πατέρα. Είναι τρεις υπηρεσίες, το Γραφείο Ευημερίας, η Αστυνομία και τα Δικαστήρια».

Η κα. Χριστοδουλίδου επεσήμανε, δε, πως όταν σταλεί η ανάλυση, δίνεται χρόνος στα αρμόδια τμήματα, για να ενημερώσουν τι ενέργειες έγιναν και τι μέτρα πρέπει να λάβουν. «Όταν επιστρέψει το αρμόδιο τμήμα με απαντήσεις, εμείς θα δούμε τα μέτρα, αν είναι ικανοποιητικά, αν πρέπει να γίνουν περισσότερα πράγματα και θα δούμε το σχέδιο δράσης. Καταγράφουμε αυτά που έχουν γίνει, καταγράφουμε αυτά που πρέπει να γίνουν και το καταχωρούμε στην Επιτροπή Υπουργών. Ελέγχεται και μετά γίνεται ένας διάλογος. Υπάρχουν εύκολες υποθέσεις που μπορούν να κλείσουν με το πρώτο σχέδιο δράσης. Υπάρχουν και περιπτώσεις δύσκολες που πρέπει να γίνει διάλογος».

Ερωτηθείσα σχετικά, η ανώτερη λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας επεσήμανε πως «γίνεται διάλογος, δεν τα ξέρουμε όλα εμείς και δεν διατάσσουμε τι πρέπει να γίνει. Αν δεν συμμορφώνεται κάποιος, θα αναφέρουμε τους κινδύνους εμείς. Αν συνεχίσουν να μην συνεργάζονται, τότε γίνονται συστάσεις από την Επιτροπή Υπουργών. Ο Γενικός Εισαγγελέας δεν επέλεξε να είναι ο αρμόδιος. Είναι λόγω της ιδιότητάς του ως νομικός σύμβουλος του κράτους».

Η κα. Χαραλαμπίδου, σε νέα της παρέμβαση, υπογράμμισε πως το θέμα της καταδίκης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην υπόθεση Ζαβρίδου συζητήθηκε στη Βουλή περί τα τέλη Οκτωβρίου, όταν βγήκε η απόφαση του ΕΔΑΔΑ και υποστήριξε πως η κα. Ζαβρίδου παίρνει τηλέφωνα στις κρατικές υπηρεσίες και δεν έχει ανταπόκριση, σημειώνοντας πως δεν εφάρμοσε την απόφαση το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Εξελίξεις σε επίπεδο ΕΔΑΔ για το θανατηφόρο του 2012-Ζητήθηκαν φάκελοι ερευνών, αποφάσεις και έγγραφα

Ζητά εποπτεία της υλοποίησης των αποφάσεων η Βουλή

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η Ειρήνη Χαραλαμπίδου επεσήμανε πως αυτό που πρέπει να γίνει είναι να θεσμοθετηθεί μία εποπτική αρχή, η οποία θα παρακολουθεί την υλοποίηση των καταδικαστικών αποφάσεων του ΕΔΑΔ. Αυτό προκάλεσε έκπληξη στην επίσης λειτουργό της Νομικής Υπηρεσίας, Έλλη Φλωρέντζου, η οποία σε τοποθέτησή της ανέφερε πως «δεν καταλαβαίνω πώς θα γίνει η εποπτεία. Θα εποπτεύει τις οδηγίες του Γενικό Εισαγγελέα;», για να λάβει απάντηση ότι αφορά σε πολιτικό επίπεδο η εποπτεία.

«Το πολιτικό επίπεδο επαφίεται στον πολιτικό προϊστάμενο του εκάστοτε Υπουργείου», ανέφερε η κα. Φλωρέντζου, με την κα. Χαραλαμπίδου να τονίζει πως «εμείς θέλουμε να έχουμε ένα σώμα που θα εποπτεύει πώς τα Υπουργεία εφαρμόζουν τις οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέα».

Η κα. Φλωρέντζου εξέφρασε την απορία αν «θα πάει το κάθε όργανο να καταγγείλει τον κάθε υπουργό;», με την πρόεδρο της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να αναφέρει πως «αν δεν κάνει τη δουλειά του, θα στέλνει μία επιστολή στο Γενικό Εισαγγελέα ότι δεν έχει εφαρμόσει τις οδηγίες του».

Από πλευράς της, η λειτουργός της Νομικής Υπηρεσίας απάντησε πως «στα πλαίσια των εξουσιών που έχει ο κάθε φορέας, μπορεί να γίνει στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού ελέγχου ή διαφορετικά. Μπορεί να γίνει με άλλες μορφές». Η κα. Χαραλαμπίδου υπέδειξε πως οι υποθέσεις είναι πολλές και εξέφρασε την απορία πως διορθώνεται η κατάσταση, με την κα. Φλωρέντζου να σημειώνει πως αυτό θα γίνει με συγκεκριμένες οδηγίες.

Από πλευράς της, η Φαίδρα Γρηγορίου, διευθύντρια του τομέα Δικαιοσύνης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στην τοποθέτησή της επεσήμανε πως «η κάθε υπόθεση έχει τους αποδέχτες της. Σε κάθε υπόθεση, τα αρμόδια Υπουργεία και τμήματα να αναλάβουν δράση. Είναι οριζόντιο θέμα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα εμπλακεί εκεί που το αφορά. Για την υπόθεση Ζαβρίδου αφορά ΥΚΕ, Αστυνομία και Δικαστήρια. Ως Υπουργείο δεν έχουμε εμπλοκή σε σχέση με την άμεση διερεύνηση της υπόθεσης. Εμείς καταθέσαμε στη Βουλή τροποποιητικό νομοσχέδιο για το οικογενειακό δίκαιο».

Η τοποθέτηση του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας

Από πλευράς της, η εκπρόσωπος του Γραφείου Ευημερίας, αναφερόμενη στην καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας για την υπόθεση Ζαβρίδου, υπέδειξε πως «η απόφαση του ΕΔΑΔ αφορά συστημικά όλες τις υπηρεσίες που εμπλέκονται. Τέτοιες περιπτώσεις γονικής αποξένωσης χρειάζονται αρκετή συνεργασία. Να επαναλάβω ότι στην απόφαση δεν επρόκειτο για περίπτωση που οι Αρχές απέτυχαν να κάνουν κάτι. Αναφέρει πως δεν έγιναν έγκαιρα κάποιες διαδικασίες και αφορούσε την προθυμία του πατέρα».

Στη συνέχεια, σημείωσε πως η εφαρμογή διαταγμάτων δεν αφορά την Υπηρεσία τους, με την πρόεδρο της Επιτροπής να αναφέρει πως «όταν ήρθαν όλες οι υπηρεσίες, εστίασαν στο γραφείο ευημερίας, κατανοώντας τον πατέρα και αγνοώντας τη μητέρα. Όλες οι υπηρεσίες είπαν δεν ήταν δική τους αρμοδιότητα. Αυτό το πράγμα το συναντούμε συνεχώς». Η εκπρόσωπος του Γραφείου Ευημερίας σημείωσε πως «όπως έχει λεχθεί η απόφαση αφορά τα ατομικά μέτρα και τα γενικά. Μετά από την ανάλυση που πήραμε από τη Νομική Υπηρεσία, η διευθύντρια με επιστολή της, 3/1/2025 υπέβαλε τις εισηγήσεις της Υπηρεσίας και για τα δύο επίπεδα. Επίσης, πραγματοποιήσαμε συνάντηση με τη Νομική Υπηρεσία για να συζητήσουμε τις εισηγήσεις μας. Έχουν γίνει πολλά πράγματα».

Στη συνέχεια, σημείωσε πως αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, «είχαμε πολυθεματική συνάντηση στη βάση των εισηγήσεων. Αρχές Νοεμβρίου κατατέθηκε έκθεση γονικής μέριμνας με σαφέστατες εισηγήσεις. Η δικαστής έχει αφυπηρετήσει και δεν υπάρχει δικαστής αυτή τη στιγμή. Έχουμε ζητήσει να επισπευτεί το θέμα. Μέχρι και την Παρασκευή το μεσημέρι, με τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας είχαμε λάβει δράση. Για την επιστολή δεν την έχω υπόψη μου. Δεν δέχομαι ότι δεν έχουμε κάνει τίποτε».

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησε όπως ενημερωθεί αν η υφυπουργός έχει ζητήσει πειθαρχική, σχετικά με τον τρόπου που είχαν ενεργήσει οι αρμόδιες υπηρεσίες.

Η θέση της Αστυνομίας

Στη συνέχεια, η συζήτηση στράφηκε γύρω από την καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας για την υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας, με την εκπρόσωπο της Αστυνομίας να αναφέρει πως έχει μελετηθεί η απόφαση, ενώ υπέδειξε πως μετά τη συγκεκριμένη υπόθεση έχει γίνει αναθεώρηση των πρωτοκόλλων, με την Επιτροπή να ζητά όπως της αποσταλεί η προηγούμενη μορφή του πρωτοκόλλου και η καινούργια μορφή, ώστε να υπάρξει σύγκριση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καταπέλτης το ΕΔΑΔ για τον ομαδικό βιασμό Βρετανίδας-Αποτυχία Αρχών, παραλήψεις και στερεότυπες αντιλήψεις

«Ήδη πάρθηκαν μέτρα πριν την απόφαση του ΕΔΑΔ και αν χρειάζεται να γίνουν διορθώσεις θα γίνει άμεσα. Όσον αφορά στην υπόθεση Ζαβρίδου, συμμετέχουμε σε πολυθεματικές. Το τι γινόταν στο παρελθόν δεν μπορώ να σχολιάσω. Ο χειρισμός για παραβίαση των διαταγμάτων γίνεται προσεκτικά. Συμμετέχουμε στις πολυθεματικές και λαμβάνονται μέτρα. Ζητήσαμε καθοδήγηση από τη Νομική Υπηρεσία. Με αυστηρές οδηγίες από τον Αρχηγό, έχουν κυκλοφορήσει οδηγίες για την παρακοή των διαταγμάτων από το Δικαστήριο».

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στη συνέχεια, ζήτησε να ενημερωθεί σε ποιο στάδιο βρίσκεται η πειθαρχική που είχε διαταχθεί για την υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχουν σεξιστικά κίνητρα πίσω από τη στάση των αστυνομικών. Η εκπρόσωπος της Αστυνομίας δεν είχε οποιαδήποτε ενημέρωση και θα στείλει επιβεβαίωση στην Επιτροπή.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Αλεξία Κουντούρη, στην τοποθέτησή της εξήγησε πως αυτό που απουσιάζει από την Κύπρο είναι ένα αρμόδιο όργανο, το οποίο θα συντονίζει και θα ανοίγει το δρόμο, σε σχέση με την εκάστοτε καταδικαστική απόφαση ενάντια της Κυπριακής Δημοκρατίας και όσα πρέπει να γίνουν. Τόνισε πως χρειάζεται ένας μηχανισμός ελέγχου, που θα έχει την ευθύνη παρακολούθησης ότι η Πολιτεία κάνει βήματα μπροστά. Η κα. Κουντούρη επεσήμανε πως ως Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος έχουν προβεί σε συστάσεις προς την Πολιτεία για τα συγκεκριμένα θέματα, ωστόσο δεν έχουν κάποια εξουσιοδότηση για περαιτέρω ενέργειες.

Ο πρόεδρος της Μόνιμης Αντιπροσωπείας του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE) στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Αχιλλέας Δημητριάδης, προέβη σε συστάσεις προς την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ώστε να μπορεί να παρακολουθεί την πορεία υλοποίησης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, όπως είναι οι τέσσερις τακτικές συνεδρίες, κατά την περίοδο που συνεδριάζει η Επιτροπή Υπουργών, που είναι Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο. Όσον αφορά στη θεσμοθέτηση μίας εποπτικής αρχής, ο κ. Δημητριάδης σημείωσε πως είναι πολύ καλή η εισήγηση «επειδή όλοι ξεχνούμε πως ο δικηγόρος που κατήγγειλε τη χώρα του και ο ΠΔΣ έχει δικαίωμα να καρφώσει τη χώρα του ότι δεν έκανε τη δουλειά του. Αντί να τους έχουμε αυτούς, είναι καλύτερα να συνεννοούμαστε στη χώρα μας, να βρίσκουμε κοινή συνισταμένη και να την εφαρμόζουμε για να μην ρεζιλευόμαστε στο Στρασβγούργο».