Ξεκινά η συζήτηση για την άρση απαγόρευσης προσλήψεων στο Δημόσιο-Τι προνοεί το νομοσχέδιο

Στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ξεκινά τη Δευτέρα η συζήτηση του κυβερνητικού νομοσχεδίου που καταργεί την απαγόρευση πλήρωσης κενών θέσεων με μόνιμο προσωπικό στον δημόσιο τομέα, ένα μέτρο που είχε επιβληθεί το 2013 εν μέσω οικονομικής κρίσης.

Με την προτεινόμενη νομοθεσία αίρεται η ανάγκη γραπτής συγκατάθεσης της Επιτροπής Οικονομικών για την πλήρωση μιας κενής θέσης πρώτου διορισμού, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για πιο άμεσες και ευέλικτες διαδικασίες προσλήψεων.

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου, που κατέθεσε στη Βουλή το Υπουργείο Οικονομικών τον περασμένο Φεβρουάριο, ο περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμος του 2013 θεσπίστηκε το 2013 λόγω της οικονομικής κρίσης και των έκτακτων δημοσιονομικών συνθηκών που επικρατούσαν ως αποτέλεσμα αυτής, που επέβαλλαν τη λήψη μέτρων, ένα εκ των οποίων ήταν η απαγόρευση πλήρωσης για το εν λόγω έτος οποιασδήποτε κενής θέσης (Πρώτου Διορισμού, Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής, και Προαγωγής) στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Στη συνέχεια, η ισχύς του επεκτάθηκε με τροποποιητικούς Νόμους και για τα έτη 2014, 2015, 2016 και 2017, ενώ με τον τροποποιητικό νόμο Αρ. 60(Ι)/2017, η απαγόρευση πλήρωσης θέσεων τέθηκε ως μόνιμη διευθέτηση (επ ́ αόριστον). Το εν λόγω νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 15/6/2022 από την προηγούμενη Κυβέρνηση και αποσύρθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών στις 30/8/2023. Στη συνέχεια μετά από Πρόταση Νόμου, με την οποία συμφώνησε το Υπουργείο Οικονομικών, με τη ψήφιση του περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2023 (Ν. 111(Ι)/2023), η απαγόρευση πλήρωσης κενών θέσεων Προαγωγής και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα έχει αρθεί.

Στην εισαγωγική έκθεση αναφέρεται πως σύμφωνα με το άρθρο 4(2) των περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμων του 2013 έως 2023, για να καταστεί δυνατή η πλήρωση κενής ή κενούμενης θέσης Πρώτου Διορισμού, υποβάλλεται αίτημα από την αρμόδια για κάθε θέση αρχή στον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος, νοουμένου ότι το κρίνει σκόπιμο, υποβάλλει σχετική Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για λήψη Απόφασης και ακολούθως εξασφαλίζει τη γραπτή συγκατάθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού.

«Το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού Υπουργείο Οικονομικών προέβηκε σε αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του μέτρου αυτού και διαπίστωσε, μεταξύ άλλων ότι η συνέχιση της απαγόρευσης πλήρωσης μόνιμων θέσεων έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των μη μόνιμων υπαλλήλων, καθώς και στη μετατροπή εργοδοτούμενων ορισμένου χρόνου σε εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου, γεγονός που αντίκειται στην πολιτική της Κυβέρνησης για κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας με μόνιμο προσωπικό και όχι με μη μόνιμο προσωπικό».

Επιπρόσθετα, στην έκθεση προστίθεται πως με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων Πρώτου Διορισμού, θα μηδενιστεί το διοικητικό κόστος της απαίτησης για υποβολή αιτημάτων από μέρους των αρμόδιων αρχών και της καταγραφής και αξιολόγησης τους από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού αλλά και της εξέτασης και λήψης αποφάσεων από τον Υπουργό Οικονομικών και θα καταστεί δυνατή η αφιέρωση χρόνου για εξέταση των δομών των Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά τα τελευταία χρόνια λόγω των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης (κατάργηση θέσεων, παγοποίηση θέσεων κτλ.) και προώθηση κατά προτεραιότητα των αναγκαίων ρυθμίσεων στα πλαίσια του κρατικού Προϋπολογισμού για διόρθωσή τους ή ακόμα και αξιοποίηση των πόρων του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σε άλλες εργασίες με προστιθέμενη αξία.

Το Υπουργείο Οικονομικών εξηγεί πως οι θέσεις που περιλαμβάνονται σε πακέτα αποπαγοποίησης κενών θέσεων Πρώτου Διορισμού είναι μόνιμες κενές θέσεις ή θέσεις που πρόκειται να κενωθούν λόγω αφυπηρετήσεων εντός του εκάστοτε τρέχοντος έτους και είναι εγκεκριμένες στον κρατικό Προϋπολογισμό. Όλες οι εγκεκριμένες θέσεις στον Προϋπολογισμό προϋπολογίζονται συνολικά, με την ΑΤΑ και όλες τις συναφείς συνεισφορές του εργοδότη και κατ' επέκταση, δεν οδηγούν σε αύξηση των δημόσιων προϋπολογιζόμενων δαπανών. Η αναγκαιότητα της δημιουργίας νέων/πρόσθετων θέσεων αλλά και της κατάργησης υφιστάμενων θέσεων αξιολογείται από το Υπουργείο Οικονομικών στο στάδιο του καταρτισμού των εκάστοτε προϋπολογισμών και πριν την υποβολή τους για έγκριση από την Βουλή. Εξάλλου, είναι αντιφατική η προώθηση και η έγκριση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων μέσω Προϋπολογισμού της δημιουργίας πρόσθετων θέσεων κατά τα τελευταία χρόνια, για ενίσχυση συγκεκριμένων Υπηρεσιών, και ταυτόχρονα οι εν λόγω θέσεις να μην μπορούν να προωθηθούν για πλήρωση άμεσα από τις οικείες αρμόδιες αρχές λόγω της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων. Με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων θα εξοικονομηθεί χρόνος/διοικητικό κόστος τόσο από τις αρμόδιες αρχές, όσο και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και το Υπουργείο Οικονομικών, αλλά και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Σημειώνεται συναφώς ότι η ακολουθούμενη διαδικασία αξιολόγησης αιτημάτων για εξαίρεση θέσεων από την απαγόρευση πλήρωσης προϋποθέτει σημαντικό διοικητικό κόστος, τόσο για την Εκτελεστική όσο και για τη Νομοθετική εξουσία, το οποίο είναι δυσανάλογο του σκοπού που το μέτρο αυτό επιδιώκει, ειδικότερα δε υπό τις παρούσες συνθήκες, σε αντίθεση με όταν αυτό εισάχθηκε για άλλους σκοπούς.

Στην εισαγωγική έκθεση του νομοσχεδίου αναφέρεται, δε, ότι η κατάργηση του εν λόγω Νόμου είναι επιβεβλημένη για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, δεδομένου ότι η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας πρέπει να γνωρίζει τις κενές θέσεις όλων των κατηγοριών που υπάρχουν στις αρχές κάθε χρόνου, ώστε να μπορεί να προγραμματίζει τις διαδικασίες πλήρωσής τους (γραπτές εξετάσεις, εξεταστικά κέντρα, συνεντεύξεις ενώπιον της κτλ). Το ίδιο ισχύει και για τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου περιλαμβανομένων των Δήμων, όσον αφορά στον προγραμματισμό των αντίστοιχων διαδικασιών πλήρωσης θέσεων.

«Συνεπώς, σκοπός του νομοσχεδίου, εκτός από τον περιορισμό των προσλήψεων μη μόνιμου προσωπικού, είναι ο δημόσιος και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας να επανέλθουν στην κανονικότητα σε σχέση με τον τρόπο οργάνωσης και στελέχωσής τους, ώστε να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν καθώς και η προώθηση των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων με απώτερο στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας τους. Εξάλλου, η αξιολόγηση και διαπίστωση των αναγκών του δημόσιου τομέα και του ευρύτερου δημόσιου τομέα σε προσωπικό για την εύρυθμη λειτουργία του αποτελεί αρμοδιότητα/προνόμιο της εκτελεστικής εξουσίας και όχι της Βουλής των Αντιπροσώπων».

Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι υπάρχει και η δέσμευση του Υπουργείου Οικονομικών προς την εργατική πλευρά στο Πλαίσιο Συμφωνίας μεταξύ Κυβέρνησης και των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΠΑΣΥΔΥ, ΟΗΟ-ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ για άρση της απαγόρευσης πλήρωσης κενών μόνιμων υπαλληλικών θέσεων και θέσεων ωρομίσθιου προσωπικού και κατάργηση των νομικά καθορισμένων διαδικασιών για εξαίρεση από την απαγόρευση πλήρωσης τους.

«Ο Νόμος που καταργεί τον περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Θέσεων στο Δημόσιο και Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμο του 2013, έτυχε του αναγκαίου νομοτεχνικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του ημερομηνίας 15/6/2022. Το θέμα τέθηκε ξανά ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο στη συνεδρία του ημερ. 5/2/2025 αποφάσισε να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Οικονομικών να καταθέσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων το εν λόγω νομοσχέδιο για ψήφισή του σε Νόμο. Επειδή όμως μεσολάβησε αρκετός χρόνος από την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή των Αντιπροσώπων την πρώτη φορά (15/6/2022) μέχρι σήμερα, στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου – συνοπτικός τίτλος γίνεται αναφορά σε νομοσχέδιο του 2022, όπως και η υπογεγραμμένη Αιτιολογική Έκθεση από τον Γενικό Εισαγγελέα φέρει ημερ. 8/6/2022, ημερομηνία που στο νομοσχέδιο θα πρέπει να διαφοροποιηθεί, ανάλογα με την ημερομηνία ψήφισης του σε Νόμο», καταλήγει η εισαγωγική έκθεση.

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ΠΑΣΥΔΥ, ΟΗΟ-ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ σε ανακοίνωσή του εξέφρασαν τη στήριξή τους στο νομοσχέδιο, τονίζοντας την ανάγκη να ψηφιστεί άμεσα, καθώς θεωρούν ότι η περαιτέρω καθυστέρηση της πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού προκαλεί δυσλειτουργίες σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες και επιφέρει ανεπαρκή εξυπηρέτηση των πολιτών.

Πηγή: ΚΥΠΕ