Κυβερνητικά «γενέθλια» ανάμεσα σε προκλήσεις και επιτεύγματα

Η δεύτερη χρονιά του Νίκου Χριστοδουλίδη στην Προεδρία του κράτους ξεκίνησε πολύ κακά και ολοκληρώθηκε σχεδόν πανηγυρικά. Αυτό το κοντράστ είναι ενδεχομένως ενδεικτικό πως οι αμήχανοι πρώτοι μήνες, μετά τον Μάρτιο του 2023, σταδιακά αντικαταστάθηκαν από πολύ πιο σταθερά πατήματα, εφικτούς και όχι θεωρητικούς στόχους και μια πολύ πιο στοχευμένη κυβερνητική πορεία.

Οι πρώτες ημέρες του 2024 ενδεχομένως ήταν από τις χειρότερες για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε ολόκληρη την πολιτική του καριέρα, εξαιτίας της πολιτικής αστοχίας που επιδείχθηκε. Χωρίς να είναι έτοιμος, όπως αποδείχθηκε, να προβεί σε ανασχηματισμό του Υπουργικού Συμβουλίου, τον προανήγγειλε ενώ και το περιβάλλον του έκανε ενισχυτικές διαρροές, με αποτέλεσμα να πυροδοτήσει μία τεράστια παραφιλολογία, η οποία δεν γινόταν απλώς στα ΜΜΕ, ως είθισται, ή στην κοινωνία, αλλά και εντός του ίδιου του κυβερνητικού σχήματος. Λόγω της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ο Υφυπουργός Καινοτομίας, Φίλιππος Χατζηζαχαρίας, υπέβαλε την παραίτησή του, ενώ οι ψίθυροι πλήθαιναν πως το σκέφτονταν και άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου.

Τελικά, μετά από μία ημέρα εντατικών τηλεφωνημάτων, που διήρκησαν μέχρι αργά τη νύχτα, και που δεν περιλάμβαναν διαβούλευση με την ΔΗΠΑ και την ΕΔΕΚ και μόνο μικρότερη επαφή από όσο συνηθίζεται με το ΔΗΚΟ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε τον ανασχηματισμό του, βάζοντας ένα τέλος στο ανελέητο πολιτικό κουτσομπολιό και την ασφυκτική πίεση που δεχόταν. Στο πλαίσιο των αλλαγών φρόντισε να διορθώσει ένα από τα προβλήματα που προέκυψαν από την αρχική σύνθεση της Κυβέρνησής του: Την πεποίθηση ότι η απουσία πολιτικής τριβής έκανε κάποιον καλύτερο Υπουργό. Παρόλο που προφανώς κάποιες τεχνοκρατικές επιλογές του βγήκαν, φρόντισε στις νέες επιλογές του να προσθέσει τον Βασίλη Πάλμα, με πολύχρονη πολιτική εμπειρία, και τον Μιχάλη Δαμιανό και την Μαρία Παναγιώτου, που είχαν αρκετή κομματική εμπειρία στο ΔΗΚΟ και στην ΕΔΕΚ αντίστοιχα, αλλάζοντας τους συσχετισμούς μεταξύ πολιτικών και μη πολιτικών προσώπων στην Κυβέρνηση.

Όσο θέλει να ξεχάσει εκείνον τον Ιανουάριο ο Νίκος Χριστοδουλίδης, άλλο τόσο θέλει να θυμάται τον Οκτώβριο του 2024. Στα μέσα του μήνα πραγματοποιήθηκε η άτυπη τριμερής για το Κυπριακό στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, η οποία, παρά το γεγονός πως το πιο σημαντικό αποτέλεσμα που μπορεί να της αποδοθεί είναι ότι βρέθηκαν ζωτικά σημεία σε ένα Κυπριακό που φάνταζε νεκρό, δεν παύει να έχει αξία, επειδή έδωσε ώθηση για μία μικρή, έστω, κινητικότητα, κάτι που επιδίωκε ο Πρόεδρος από την πρώτη μέρα. Παρόλο που η συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες και τον Ερσίν Τατάρ δεν οδήγησε στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, που εξακολουθεί να αποτελεί τον πρώτο στόχο στο Κυπριακό, το επανέφερε, τουλάχιστον, στην ατζέντα, ενώ η συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη αυτό τον μήνα αποσκοπεί στην περαιτέρω συντήρηση της διαδικασίας, μέχρι που οι συνθήκες να επιτρέψουν επανέναρξη των συνομιλιών.

Δεν ήταν, όμως, το Κυπριακό που αποτέλεσε ιστορικό σταθμό του μήνα αλλά η επίσκεψη του Προέδρου και της κυπριακής αντιπροσωπείας στον Λευκό Οίκο, η οποία αποτέλεσε το συμβολικό επιστέγασμα μιας τεράστιας προσπάθειας για αναβάθμιση των σχέσεων Κύπρου-ΗΠΑ, η οποία είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη Κυβέρνηση και δη από την εποχή που ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης ήταν Υπουργός Εξωτερικών. Κύπρος και ΗΠΑ ήρθαν πιο κοντά από ποτέ, εντοπίζοντας κοινές εστίες συμφέροντος, σε μεγάλο βαθμό λόγω της αφοσίωσης της Λευκωσίας στην ανάπτυξη των περιφερειακών σχέσεων, που της επέτρεπε να λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στους γείτονες, να χαίρει της εμπιστοσύνης τόσο των Ισραηλινών όσο και των Αράβων, και να μπορεί να λειτουργεί ως ένας αξιόπιστος ευρωπαϊκός εταίρος, που συμβάλλει σημαντικά σε περιόδους κρίσεων. Αυτό το συνεχώς αυξανόμενο διπλωματικό αποτύπωμα δεν ήταν απαραιτήτως ορατό στο εσωτερικό, μέχρι που η επίσκεψη στις ΗΠΑ έστρεψε την προσοχή της κοινής γνώμης στην εξωτερική πολιτική και αναγνωρίστηκε ως μία πολύ μεγάλη επιτυχία.

Προφανώς και η τρίτη χρονιά διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη μπαίνει με πάρα πολλές προκλήσεις. Διαθέτει, όμως, πλέον 100% δικό του πρόγραμμα και μια πολύ πιο έμπειρη Κυβέρνηση, σε σχέση με τα πρώτα στάδια, γεγονός που διασφαλίζει περισσότερη σταθερότητα και ικανότητα πιο μακρόπνοου σχεδιασμού. Τις προηγούμενες ημέρες η Κυβέρνηση ανακοίνωσε μια πολύ μεγάλη μεταρρύθμιση, αυτή του φορολογικού μετασχηματισμού, στέλνοντας το μήνυμα ότι προχωρά με την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος, παρά τα όποια εμπόδια συναντά.

Στις προκλήσεις αυτές περιλαμβάνεται η διαχείριση του πολύ μεγάλου σκανδάλου των αερόσακων ΤΑΚΑΤΑ, που αποτελεί ταυτόχρονα ζήτημα δημόσιας ασφάλειας, πέραν από ένα έπος κακοδιαχείρισης με ρίζες που εκτείνονται βαθιά μέσα στον χρόνο. Ναρκοπέδιο εξακολουθεί να είναι, την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με μία Αστυνομία που, παρά τις αλλαγές, εξακολουθεί να εκπέμπει εικόνα ανικανότητας και που συνεχίζει να λαμβάνει αποφάσεις που ελέγχονται σε διάφορα επίπεδα, χωρίς να έχει καταφέρει να αποκαταστήσει το κύρος της.

Μεγάλη πρόκληση είναι φυσικά και η προετοιμασία της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2026 και αποτελεί ένα τεράστιο πρότζεκτ για κάθε κράτος μέλος, μετατοπίζοντας μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής ατζέντας στην προεδρεύουσα χώρα. Παράλληλα η Κύπρος, θα αναλάβει και μία μεγάλη διοργάνωση, αυτήν του Ευρωμπάσκετ.

Την ίδια στιγμή, το κόστος ζωής εξακολουθεί να αποτελεί πολύ μεγάλο αγκάθι για μία Κυβέρνηση που έχει ως στόχο να λειτουργεί ανθρωποκεντρικά. Παρά τις κινήσεις που έχουν γίνει, μεγάλο μέρος των συμπατριωτών μας εξακολουθούν να δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, με τις τιμές αγαθών, ενοικίων και ενέργειας να βρίσκονται στα ύψη και τους μισθούς καθηλωμένους και μη συμβατούς με τις πραγματικές ανάγκες. Οι πρόσφατες πύρινες τραγωδίες ξαναέβαλαν στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της ενεργειακής φτώχιας, και το γεγονός πως συνάνθρωποί μας καταφεύγουν σε πατέντες για να επιβιώσουν. Θα πρέπει συνεπώς να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας, με πιο αποτελεσματικές και στοχευμένες παρεμβάσεις.

Πέραν των προκλήσεων, η Κυβέρνηση θέτει και στόχους, χτίζοντας πάνω στα επιτεύγματα της μέχρι στιγμής, που προφανώς και δεν περιορίζονται στην εξωτερική πολιτική και στον Κωνσταντίνο Κόμπο. Έχοντας πλέον ξεκάθαρο όραμα και τριβή με τα ζητήματα και τα εμπόδια, προχωρούν οι ενέργειες που σχετίζονται με την στεγαστική πολιτική, με μία σειρά από σχέδια που τρέχουν, διαδικασίες fast track αδειοδότησης και παραχώρηση πολεοδομικών κινήτρων, που εμπίπτουν στο χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου. Ταυτόχρονα, ο κ. Ιωάννου κατάφερε να θέσει υπό έλεγχο την κατάσταση στο μεταναστευτικό, με πλήρη ανατροπή των αρνητικών δεδομένων, χωρίς να υπάρξουν μεγάλες υποτροπές, ένα έργο που πλέον μοιράστηκε το Υπουργείο Εσωτερικών με το καινούριο Υφυπουργείο Μετανάστευσης, υπό τον Νικόλα Ιωαννίδη.

Μεγάλη κινητικότητα σημειώνεται και στον «ξεχασμένο» τομέα της Άμυνας, με υπουργό τον Βασίλη Πάλμα, καθώς πέραν της προμήθειας νέου εξοπλισμού, προχωρά η αναβάθμιση της αεροπορικής και της ναυτικής βάσης, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία σταδιακά εντάσσεται στα προγράμματα εκπαίδευσης και εξοπλισμών που συμφωνήθηκαν με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, φαίνεται να αναπτύσσεται για πρώτη φορά αμυντική βιομηχανία στη χώρα μας.

Μια σειρά από ενέργειες έχουν γίνει και στα σχολεία, παρόλο που υπολείπονται ακόμη πολλά. Για παράδειγμα δρομολογήθηκε, μετά από χρόνια συζητήσεων, η εγκατάσταση κλιματιστικών, ωστόσο η διαδικασία κινείται πολύ αργά και δεν είναι χωρίς προβλήματα. Πάρα ταύτα η Υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, εμφανίζεται αποφασισμένη να επιλύσει χρόνια προβλήματα όπως η βία και παραβατικότητα και το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, ενώ ήδη εφάρμοσε την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.