Καταχώρηση υποθέσεων «Vice – Versa»-Οδηγίες προηγούμενου Γενικού Εισαγγελέα

Πρόσφατα σε μια υπόθεση, τσακώθηκε ένας άντρας και μια γυναίκα οι οποίοι διατηρούσαν ερωτική σχέση. Λογομάχησαν και η γυναίκα εξύβρισε τον άντρα ο οποίος ανταπέδωσε την εξύβριση.

Έγινε καταγγελία στον τοπικό Αστυνομικό σταθμό αρχικά από την γυναίκα. Κλήθηκε ο άντρας από την Αστυνομία ως ύποπτος διάπραξης του αδικήματος της δημόσιας εξύβρισης. Έδωσε την κατάθεση του και στο περιεχόμενο της, έκανε το δικό του παράπονο εναντίον της εν λόγω γυναίκας ότι στα πλαίσια του ίδιου επεισοδίου και αυτή τον εξύβρισε.

Αυτή είναι μια συνήθης περίπτωση την οποία χειρίζονται επί καθημερινής βάσης οι Αστυνομικοί σταθμοί. Το αδίκημα της δημόσιας εξύβρισης απλά είναι ένα παράδειγμα. Αυτές οι υποθέσεις καθιερώθηκε να ονομάζονται «Vice – Versa», δηλαδή έχουμε δύο υποθέσεις από ένα περιστατικό. Ο ένας εναντίον του άλλου και αντίστροφα.

Παλιότερα, όταν υπήρχαν τέτοια περιστατικά, ο Αστυνομικός σταθμός σχημάτιζε δύο ποινικούς φακέλους. Στην μια υπόθεση η γυναίκα ήταν μάρτυρας κατηγορίας εναντίον του άντρα και στην άλλη υπόθεση ο άντρας ήταν μάρτυρας κατηγορίας εναντίον της γυναίκας.

Γινόταν καταχώρηση και των δύο υποθέσεων και τις επιλαμβανόντουσαν δύο ξεχωριστοί δικαστές και δύο ξεχωριστοί δημόσιοι κατήγοροι.

Ο προηγούμενος Γενικός Εισαγγελέας, αρχές του 2020 όταν παρουσιάστηκε μια υπόθεση Vice – Versa στο γραφείο του για οδηγίες, εξέφρασε την αντίθεση του στην καταχώρηση τέτοιων υποθέσεων. Επεσήμανε ότι γενικά δεν ενδείκνυται τέτοια καταχώρηση αφού η κατηγορούσα αρχή θα πρέπει να είναι σε θέση να θέτει ενώπιον ενός Δικαστηρίου την θέση της για το τι συνέβηκε στα πλαίσια του ιδίου του επεισοδίου.

Έκτοτε, με βάσει τις οδηγίες του τότε Γενικού Εισαγγελέα, ο τότε Αρχηγός Αστυνομίας με εγκύκλιο του έδωσε οδηγίες όπως σε τέτοιες περιπτώσεις ο ανακριτής της υπόθεσης, συλλέγει όλη την ανεξάρτητη μαρτυρία που υπάρχει και να τονίζει στην κατάθεση του ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε άλλη μαρτυρία. Στην συνέχεια οι τελικές οδηγίες για ποινική δίωξη των εμπλεκομένων θα δίδονται από την Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας.

Σήμερα, σε υποθέσεις όπως αυτή που αναφέρθηκε πιο πάνω, κατά κανόνα, δίνονται οδηγίες από την Νομική Υπηρεσία και καταχωρείται στο Δικαστήριο μόνο η πρώτη χρονικά καταγγελθείσα υπόθεση. Με συνήθη σημείωση, στον φάκελο, όσον αφορά το μεταγενέστερο χρονικά παράπονο που υποβλήθηκε από τον άντρα εναντίον της γυναίκας στα πλαίσια του ιδίου συμβάντος, καταγράφεται η εισήγηση όπως θέσει ο άντρας τους ισχυρισμούς του, ότι δηλαδή εξυβρίστηκε, ενώπιον του Δικαστηρίου, στην υπόθεση που θα είναι κατηγορούμενος.

Διαφωνώ, με την άποψη του πρώην Γενικού Εισαγγελέα.

Αρχικά να επισημανθεί ότι σε μια υπόθεση όπως το παράδειγμα που αναφέρθηκε, η Αστυνομία είναι ο διάδικος και όχι η γυναίκα που υπέβαλε την καταγγελία. Δηλαδή η Αστυνομία παρουσιάζεται στο ποινικό κατηγορητήριο από την μια ως κατήγορος και ο άντρας ως κατηγορούμενος από την άλλη. Η γυναίκα που υπέβαλε την καταγγελία είναι μάρτυρας κατηγορίας.

Το Δικαστήριο δεν έχει να κάνει εδώ με ιδιωτικές διαφορές, μεταξύ της γυναίκας και του άντρα. Η Αστυνομία δεν είναι διάδικος σε ιδιωτική διαφορά. Όλες αυτές οι ενώπιον του Δικαστηρίου υποθέσεις είναι υποθέσεις της Αστυνομίας.

Εφόσον όμως μέχρι και σήμερα ακολουθείται αυτή η πρακτική, εκείνο που απομένει στον άντρα (κατηγορούμενο) είναι να προχωρήσει με δικά του έξοδα – σε αντίθεση με την γυναίκα του παραδείγματος η οποία δεν θα επωμιστεί έξοδα αφού την διαδικασία θα κινήσει η Αστυνομία εκ μέρους της – και να καταχωρήσει μέσω δικηγόρου ιδιωτική ποινική υπόθεση εναντίον της γυναίκας.

Με αυτή την πρακτική που ακολουθείται βάσει των οδηγιών του Γενικού Εισαγγελέα, τίθεται ως αποφασιστικό κριτήριο ο χρόνος καταγγελίας. Σε ένα επεισόδιο όπως το συγκεκριμένο παράδειγμα η καταγγελία της δημόσιας εξύβρισης θα διερευνηθεί από την Αστυνομία, από εκείνο το πρόσωπο το οποίο έχει προλάβει πρώτο να μπει στον Αστυνομικό σταθμό. Είναι αγώνας δρόμου. Όποιος προλάβει. Με άλλα λόγια αυτή η πρακτική αποστερεί από τον άντρα του παραδείγματος μας, το δικαίωμα πρόσβασης σε Δικαστήριο.

Όσον αφορά το σημείο της άποψης του πρώην Γενικού Εισαγγελέα ότι η κατηγορούσα αρχή θα πρέπει να είναι σε θέση να θέτει ενώπιον ενός Δικαστηρίου την θέση της για το τι συνέβηκε στα πλαίσια του ιδίου του επεισοδίου.

Όπως το αντιλαμβάνομαι, στα πλαίσια του παραδείγματος που αναφέρθηκε πιο πάνω, η θέση του τότε Γενικού Εισαγγελέα είναι ότι δεν μπορεί ταυτόχρονα να έχει δίκαιο και η γυναίκα και ο άντρας. Ο ένας εκ των δύο θα πρέπει κατά την πιο πάνω θέση να είναι μάρτυρας κατηγορίας και ο άλλος κατηγορούμενος/η και όχι να υπάρχει στα πλαίσια του ιδίου επεισοδίου και το αντίστροφο. Δεν συμφωνώ.

Η προαναφερθείσα θέση υποστηρίζει ότι πρέπει η κατηγορούσα αρχή να θέτει την θέση της, ωσάν δηλαδή η κατηγορούσα αρχή να είναι ο κριτής της αξιοπιστίας των μαρτύρων, ενώπιον ενός και όχι δυο Δικαστηρίων.

Με άλλα λόγια, πάντοτε στα πλαίσια του ιδίου επεισοδίου, δεν μπορεί η κατηγορούσα αρχή στο ένα δικαστήριο να υποστηρίξει την θέση του άντρα ως μάρτυρας κατηγορίας και στο άλλο δικαστήριο άλλος εκπρόσωπος της κατηγορούσας αρχής να υποστηρίξει την θέση της γυναίκας ως μάρτυρας κατηγορίας.

Δεν υπάρχει δηλαδή περίπτωση να φταίνε και οι δύο στα πλαίσια του ιδίου επεισοδίου, δηλαδή αρχικά να φταίει ο άντρας που εξύβρισε την γυναίκα και στην συνέχιση του επεισοδίου να φταίει η γυναίκα που εξύβρισε τον άντρα;

Η αξιοπιστία του κάθε προσώπου είτε αυτό είναι μάρτυρας κατηγορίας, είτε ύποπτος, κρίνεται από το Δικαστήριο.

*Δημήτρης Απαισιώτης, Δικηγόρος