Θετικά αλλά με επιφυλάξεις τα κόμματα για ψήφο στα 17-Περνά η αυτόματη εγγραφή στους καταλόγους

Τις προωθούμενες αλλαγές για ψήφο στα 17 και αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους ξεκίνησε να συζητά η Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής την Πέμπτη, εξετάζοντας την δέσμη νομοσχεδίων και προτάσεων νόμου που έχει ενώπιον της εκλογικά ζητήματα. Στόχος της, όπως δήλωσε ο πρόεδρος, Άριστος Δαμιανού, είναι να ψηφιστούν μέχρι τον Μάιο όποιες αλλαγές θα εφαρμοστούν στις Βουλευτικές Εκλογές του 2026, ώστε να γίνουν χρονικά αρκετά μακριά από τις εκλογές.

Συνολικά πρόκειται για περίπου 60 νομοθετήματα, τα οποία σχετίζονται με διάφορες αλλαγές στον εκλογικό νόμο, και η Επιτροπή τα χώρισε σε θεματικές ενότητες, ώστε να μπορεί να γίνει μια πιο δομημένη συζήτηση, με τα πρώτα 26 να βρίσκονται στην ατζέντα κατά την πρώτη συζήτηση, αν και δεν τα άγγιξαν όλα. Ένα από αυτά, που αφορά συνταγματική τροποποίηση, είναι τυπικά κατατεθειμένο στην Επιτροπή Νομικών, ως είθισται, αλλά αναμένεται να γίνει σχετική ρύθμιση μεταξύ των δύο Κοινοβουλευτικών Επιτροπών. Δεδομένου πως οι περισσότερες προτάσεις νόμου έχουν ίδιο ή παρεμφερές περιεχόμενο με τα νομοσχέδια που κατέθεσε το Υπουργείο Εσωτερικών, αναμένεται ότι στην πορεία ή στην Ολομέλεια πολλές από αυτές θα αποσυρθούν, κατά τη συνήθη κοινοβουλευτική πρακτική. Ήδη, οι βουλευτές της ΕΔΕΚ ανέφεραν ότι αποσύρουν τις δικές τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στο γήπεδο της Βουλής οι αλλαγές για ψήφο στα 17 και αυτόματη εγγραφή στους καταλόγους

Πολλά από τα θέματα που τέθηκαν επί τάπητος στην Επιτροπή Εσωτερικών ήταν πρακτικής φύσεως, καθώς επί της ουσίας, αυτές οι αλλαγές καθίστανται εφικτές επειδή το Υπουργείο βρίσκεται σε διαδικασία επικαιροποίησης, εκσυγχρονισμού και μηχανογράφησης του Αρχείου Πληθυσμού, κάτι που, σε αντίθεση με το παρελθόν, που για παράδειγμα υπήρχαν πολλές λανθασμένες ή κενές διευθύνσεις, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους. Μάλιστα, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Ελίκκος Ηλία, έκανε λόγο για μια «τεράστια προσπάθεια» και παρά το γεγονός πως εξακολουθούν να υφίστανται κάποια ζητήματα, η επικαιροποίηση προχωρά. Μάλιστα, στόχος του Υπουργείου είναι το Αρχείο να λειτουργεί ως πνεύμονας του κράτους, με μία σειρά από επικαιροποιημένα στοιχεία.

Υπενθυμίζεται ότι το ζήτημα της αυτόματης εγγραφής τίθεται συχνά πυκνά από τα κόμματα, ιδιαίτερα από την στιγμή που υπάρχουν διαφορετικές διαδικασίες για τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή, ένας Ελληνοκύπριος να πρέπει να προβεί σε γραφειοκρατικές ενέργειες για να αποκτήσει δικαίωμα ψήφου, ενώ ένας Τουρκοκύπριος όχι. Πλέον είναι εφικτό να γίνεται η αυτόματη εγγραφή και το θέμα αναμένεται να περάσει χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, όπως διαφάνηκε από τις τοποθετήσεις των βουλευτών.

Επί της ουσίας, όπως εξήγησε ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου, θα εγγράφονται αυτόματα στον μόνιμο εκλογικό κατάλογο όσοι πληρούν τέσσερα κριτήρια: Είναι Κύπριοι πολίτες, έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους (ή το 17ο, εάν περάσει η αλλαγή), έχουν δελτίο ταυτότητας σε ισχύ και έχουν διεύθυνση δηλωμένη στην Δημοκρατία. Με αυτά τα δεδομένα, αναμένεται να προστεθούν σχεδόν 100,000 πολίτες στους εκλογικούς καταλόγους, είτε διότι συμπλήρωσαν το ηλικιακό όριο, είτε επειδή αμελούσαν τόσα χρόνια να εγγραφούν και τώρα η εγγραφή τους θα γίνει αυτόματα.

Όπως δήλωσε ενώπιον της Επιτροπής ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, «σύμφωνα με τα στοιχεία από το σύστημα του Αρχείου Πληθυσμού, 92.129 Κύπριοι πολίτες ηλικίας 17 ετών και άνω θα πληρούσαν τα κριτήρια για αυτόματη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο, αν οι αλλαγές τίθεντο σε ισχύ σήμερα. Στο σενάριο που δεν ψηφιζόταν η μείωση του ηλικιακού ορίου στα 17 έτη, δηλαδή θα παρέμενε το όριο των 18 ετών, ο αριθμός των πολιτών που θα πληρούσαν τα κριτήρια για αυτόματη εγγραφή ανέρχεται στις 85.235». Συνεπώς, εξήγησε ότι με βάση τα δεδομένα αυτά, εάν οι Βουλευτικές Εκλογές διενεργούνταν σήμερα, δεν θα υπήρχε διαφοροποίηση της κατανομής εδρών ανά εκλογική περιφέρεια, διαψεύδοντας, επί της ουσίας, τις σχετικές αναφορές που είχαν γίνει το προηγούμενο διάστημα, πως θα αλλάξουν οι πληθυσμιακές αναλογίες και μία έδρα θα μεταφερθεί από την Λευκωσία στην Πάφο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δεν αλλάζει την κατανομή εδρών η αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους

Τους βουλευτές απασχόλησε, σε κάποιο βαθμό, ο τρόπος που θα επηρεαστεί ο εκλογικός κατάλογος από τις αυτόματες εγγραφές και, μεταξύ άλλων, ζήτησαν από το Υπουργείο Εσωτερικών να τους στείλει κατάλογο με τους πολιτογραφηθέντες που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Λίγο πιο περίπλοκα είναι τα πράγματα αναφορικά με την ψήφο στα 17. Όχι επειδή οι βουλευτές είναι εναντίον της μείωσης του ηλικιακού ορίου, αλλά επειδή υπάρχουν προβληματισμοί αφενός για κομματικοποίηση των σχολείων και αφετέρου για την ανάγκη να συνοδεύεται το δικαίωμα από την ανάλογη εκπαίδευση.

Όπως τόνισε εισαγωγικά ο Κωνσταντίνος Ιωάννου, «τα δεδομένα που διαμορφώνονται στη σύγχρονη κοινωνία επιβάλλουν την προσαρμογή των διαδικασιών και των νομοθεσιών στις ανάγκες των πολιτών, με έμφαση στη νέα γενιά, που αποτελεί το μέλλον του τόπου μας. Βούλησή μας είναι να ενδυναμώσουμε τους νέους και τις νέες μας και να καλλιεργήσουμε σε αυτούς τη έννοια του ανήκειν σε μια κοινωνία και την αξία της συμμετοχικής δημοκρατίας, σε ένα περιβάλλον που μεταλλάσσεται με γρήγορους ρυθμούς».

Από πλευράς ΔΗΚΟ, ο βουλευτής Χρίστος Σενέκκης ανέφερε πως το κόμμα του στηρίζει την προσπάθεια της Κυβέρνησης, ωστόσο εκφράζει επιφύλαξη κατά πόσον θα συμβάλει την αύξηση της συμμετοχής ή στην εκτόξευση της αποχής. Επεσήμανε, επίσης, πως το ΔΗΚΟ σε καμία περίπτωση δεν είναι κατά της πολιτικοποίησης των νέων, «αλλά τοποθετούμαστε με επιφύλαξη στο ενδεχόμενο να συμβάλουμε ενεργά προς την κατεύθυνση της κομματικοποίησης των σχολείων, σε μία ηλικία πολύ κρίσιμη».

Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, δήλωσε επίσης πως τα 17 είναι μια κρίσιμη ηλικία και το θέμα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μονοδιάστατα. Ανέφερε πως πρέπει να διαμορφωθούν όλες οι συνθήκες που θα συμβάλουν και θα βοηθήσουν στην πολιτικοποίησή τους, αλλά δεν μιλούμε για κομματικοποίηση, και τόνισε την ανάγκη το εκπαιδευτικό σύστημα να συμβάλει στην προσπάθεια. Απηύθυνε παράκληση στο Υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει με την διαμόρφωση σχετικών προτάσεων, υποδεικνύοντας ότι πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες.

Με την τοποθέτηση Σιζόπουλου συμφώνησαν επίσης οι βουλευτές της ΔΗΠΑ, Μαρίνος Μουσιούττας, και των Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης. Συμφώνησε, επίσης, η ανεξάρτητη βουλεύτρια, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, η οποία υπογράμμισε ότι το εκλέγειν και εκλέγεσθαι είναι πάρα πολύ σημαντικά και πρέπει να συνοδεύονται πάντα από την κατάλληλη παιδεία και προετοιμασία. «Διαφορετικά αφήνουμε τους μαθητές εκτός της πραγματικής εκπαίδευσης για το τι είναι Δημοκρατία», σημείωσε. Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι παρόλο που η πρόταση είναι θετική, εάν δεν συνοδεύεται με δράσεις που να προετοιμάζουν τους μαθητές, μπορεί να το μετανιώσουν.

Λαμβάνοντας τον λόγο, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, υπέδειξε πως πρέπει να ενισχυθούν τα μαθήματα της πολιτικής αγωγής, ώστε να μπορούν να ψηφίζουν όσο πιο ώριμα και υπεύθυνα. Για το θέμα, όπως ενημέρωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, θα κληθεί να τοποθετηθεί το ΥΠΑΝ στην επόμενη συνεδρία, ώστε το δικαίωμα να αποκτήσει περιεχόμενο. Ερωτηθείς για την ενίσχυση της πολιτικής αγωγής στα σχολεία, ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ότι είναι ένα ζήτημα που αξιολογείται, καθώς μόνο οφέλη μπορεί να έχει για τους μαθητές.

Από πλευράς ΑΚΕΛ τοποθετήθηκε ο Κεντρικός Οργανωτικός Γραμματέας, Χάρης Καράμανος, καθώς το κόμμα άσκησε το δικαίωμά του να έχει καλεσμένο στην Επιτροπή, ο οποίος έθεσε και ένα άλλο ζήτημα, πως οι 17χρονοι θα λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις αλλά δεν τους δίνεται περισσότερη αυτονομία στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής τους καθημερινότητας. Διευκρίνισε ότι το ΑΚΕΛ θεωρεί την πρόταση θετική, αλλά η συμμετοχή των νέων πρέπει να συνοδεύεται από πολιτική εκπαίδευση και σήμερα η πολιτική αγωγή στα σχολεία δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένη. Ταυτόχρονα, σημείωσε πως αυτή η αλλαγή θα πρέπει να συνοδεύεται από μία γενικότερη πολιτική για ενίσχυση των νεανικών θεσμών. Παρομοίως, και ο ΓΓ της ΕΔΟΝ, Σεβήρος Κουλάς, διερωτήθηκε πώς μπορούμε να θεωρούμε μια 17χρονη μαθήτρια ικανή να ψηφίσει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας αλλά δεν την θεωρούμε αρκετά ώριμη να συνδιαμορφώσει τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας του σχολείου, ζητώντας να γίνει κάτι πιο συνολικό.

Σημειώνεται ότι σχετικό υπόμνημα έστειλε στη Βουλή και η ΠΣΕΜ, με την εκπρόσωπό της να επισημαίνει πως στα σχολεία απαγορεύεται ο συνδικαλισμός και η πολιτικοποίηση και το Κεντρικό Μαθητικό Συμβούλιο δεν έχει το δικαίωμα εμπλοκής στους εσωτερικούς κανονισμούς του κάθε σχολείου.