Κάθετες διαφωνίες με την οριζόντια ψηφοφορία-Τα κλάσματα, οι πολιτικές θέσεις και οι υποδιαιρέσεις της θέλησης

Οι προβληματισμοί και οι επιφυλάξεις που ανέκαθεν υπήρχαν αναφορικά με το ενδεχόμενο της οριζόντιας ψηφοφορίας, εξακολουθούν να υφίστανται, όπως διαφάνηκε κατά τη συνεδρία της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής, όπου το θέμα τέθηκε επί τάπητος, μαζί με μία πλειάδα άλλων προτάσεων νόμων, που αφορούν εκλογικές διαδικασίες. Αν αυτή η πρώτη συζήτηση επί της αρχής είναι ενδεικτική, τότε δύσκολα αναμένεται να περάσει κάτι τέτοιο, καθώς υπήρχαν περισσότεροι προβληματισμοί και διαφωνίες, παρά ξεκάθαρες θετικές γνώμες. Μάλιστα, η μία εκ των εισηγητών, η ανεξάρτητη βουλεύτρια, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, απέσυρε την υπογραφή της, καθώς το Volt στο οποίο ανήκει σήμερα έχει ανησυχίες για το θέμα.

Αρχικά η πρόταση νόμου είχε κατατεθεί από τον βουλευτή των Οικολόγων Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, τον βουλευτή της ΔΗΠΑ Μαρίνο Μουσιούττα και την Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σήμερα ανεξάρτητη αλλά κατά τον δεδομένο χρόνο βουλεύτρια των Οικολόγων, και αποσκοπούσε στην τροποποίηση του περί εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα σε ψηφοφόρους να ψηφίζουν υποψήφιους από διάφορους συνδυασμούς, ταυτόχρονα με την κομματική τους ψήφο.

Η διαφορά που υπάρχει επί της αρχής είναι αυτή που υπήρχε ανέκαθεν όταν άνοιγε αυτή η συζήτηση. Πως η ψήφος είναι πολιτική και όχι προσωπική και το κόμμα και όχι το άτομο είναι που έχει πολιτικό πρόγραμμα. Παράλληλα, εκφράστηκε και πάλι η ανησυχία ότι οι ψηφοφόροι μεγαλύτερων κομμάτων θα είχαν λόγο στο ποιοι θα εκλέγονταν από τα μικρότερα κόμματα, μέσω της οριζόντιας ψηφοφορίας. Κατά την εισήγηση αναδείχθηκε και μία… μαθηματική διάσταση, καθώς, όπως υποστήριξαν κάποιοι βουλευτές, επί της ουσίας η ψήφος θα σταματήσει να είναι μία, αλλά διαιρεμένη.

Όπως εξήγησε ο εκ των εισηγητών, Μαρίνος Μουσιούττας, η πρότασή θα δώσει το δικαίωμα στον ψηφοφόρο να επιλέξει το κόμμα της αρεσκείας του αλλά ταυτόχρονα, αν θεωρεί ότι υπάρχουν και σε άλλους σχηματισμούς κατάλληλοι υποψήφιοι, να τους δώσει επίσης ψήφο. Ανέφερε ότι θα μπορούσε αρχικά να εφαρμοστεί σε πρώτη φάση στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να διαφανεί τι είδους προβλήματα θα προκύψουν.

Σοβαρή διαφωνία εξέφρασε ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, τονίζοντας ότι η ψήφος θα εκφύγει από την πολιτική διάσταση και τις θέσεις και θα προσωποποιηθεί, γεγονός που φοβάται ότι θα οδηγήσει σε απορρύθμιση και αποδόμηση του συστήματος. Κάλεσε, δε, τους συναδέλφους του να προβληματιστούν πόσους Φειδίες θα έχουμε με αυτή τη διαδικασία. Σημείωσε, επίσης, ότι με την πρόταση καταργείται η αρχή ένας άνθρωπος μία ψήφος. Με τη θέση αυτή συμφώνησε και ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους, εκφράζοντας την ανησυχία να μην καταλήξει σε βάρος της Δημοκρατίας, της διαφάνειας και των αρχών που πρέπει να διέπουν μια εκλογική διαδικασία.

Ακολούθησε συζήτηση μεταξύ των βουλευτών, με παράδειγμα εργασίας ένα ψηφοδέλτιο της εκλογικής περιφέρειας Λεμεσού με τρεις σταυρούς προτίμησης. Όπως υποστηρίχθηκε, αν κάποιος ψηφίσει ΔΗΣΥ ως κόμμα αλλά βάλει άλλους υποψήφιους άλλων κομμάτων στους σταυρούς προτίμησης οριζόντια, τότε μόνο το ένα τρίτο της ψήφου του θα καταλήξει στον ΔΗΣΥ.

Μάλιστα, ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους απάντησε ότι θα πρέπει να εγκαταστήσουμε υπολογιστή για να μετρά κλάσματα, παρονομαστές κτλ. «Ο ψηφοφόρος οφείλει να επιλέξει προσανατολισμό», τόνισε, διερωτώμενος αν ένας Λευκωσιάτης ψηφίσει υποψηφίους από πέντε διαφορετικά κόμματα, ποιος θα εκφράζει τη βούλησή του από τους πέντε; Η ψήφος πρέπει να παραμείνει ενιαία και αδιάσπαστη, υπέδειξε, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί να εκφράζονται υποδιαιρέσεις της θέλησης. Αυτή ήταν και μία από τις λίγες, ενδεχομένως, φορές που συμφωνούσε απόλυτα και το ΑΚΕΛ μαζί του, καθώς ο Άριστος Δαμιανού διερωτήθηκε πώς μπορεί ένας εκλογέας να διασπάσει τη συνείδησή του. «Η Δημοκρατία έχει και κόστος στην επιλογή», τόνισε, υποδεικνύοντας ότι αν σε ένα ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ των 20 ατόμων ένας ψηφοφόρος δεν βρίσκει άτομα για να καλύψει όλες του τις πολιτικές, ιδεολογικές, επικοινωνιακές και αισθητικές ανάγκες, σημαίνει ότι δεν πρέπει να ψηφίσει ΑΚΕΛ. «Αλλά η Δημοκρατία δεν είναι σούπερ μάρκετ», υπογράμμισε.

Από τους βουλευτές τέθηκαν και άλλες ανησυχίες, όπως για παράδειγμα ο Χρίστος Σενέκκης του ΔΗΚΟ που υπέδειξε πως κάποιος υποψήφιος που έπεισε ψηφοφόρο να μετακινηθεί στο κόμμα του θα πάρει μία ψήφο, όση θα έπαιρνε και αν ο ψηφοφόρος ψήφιζε άλλο κόμμα. Επίσης, από πλευράς του προέδρου της Επιτροπής, Άριστου Δαμιανού, τέθηκε το ερώτημα αν παραβιάζεται το Σύνταγμα, επειδή ο Λευκωσιάτης θα μπορεί να κάνει οριζόντια ψηφοφορία καθώς έχει πολλούς σταυρούς προτίμησης στη διάθεσή του αλλά ένας ψηφοφόρος μικρότερης περιφέρειας δεν θα μπορεί.

Από πλευράς Οικολόγων, ο Σταύρος Παπαδούρης παραδέχθηκε πως ακούστηκαν πολύ σωστοί προβληματισμοί, τους οποίους συμμερίζεται, ωστόσο υπάρχει και μία απαίτηση από την κοινωνία. Σημείωσε ότι οι επιφυλάξεις αφορούν την ανωριμότητα του ψηφοφόρου και διερωτήθηκε αν θα έπρεπε να είχε δικαίωμα ψήφου, αν επηρεάζεται τόσο εύκολα. Ανέφερε, επίσης, πως συμμερίζεται την επιφύλαξη για τις ψήφους σε Πάφο και Κερύνεια.

«Εάν υπάρχει υπόδειξη για δημιουργία άλλου συστήματος στην Κύπρο να τοποθετηθούν όλοι, να πουν ότι θα καταργήσουμε τα κόμματα», δήλωσε από πλευράς του ο Πανίκος Λεωνίδου του ΔΗΚΟ, τονίζοντας ότι υπάρχουν κόμματα με πολιτικό πρόγραμμα. Εξέφρασε, επίσης, ανησυχία για τα τεχνικά προβλήματα που θα προκύψουν. Από πλευράς του, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Σύκας, ανέφερε πως οι αρχές των κομμάτων έχουν να κάνουν με την πολιτική διάσταση, ενώ η οριζόντια ψηφοφορία με το αν κάποιος είναι καλός. «Οι καλοί είναι εκείνοι που δεν μιλούν», είπε, συγκρίνοντας τη μάχιμη πολιτική με την πολιτική του καλού παιδιού.

Απαντώντας, ο κ. Μουσιούττας έκανε λόγο για μια πρόταση με διαφορετική φιλοσοφία από την πλειοψηφία αλλά δεν είναι λαϊκισμός.

Ανησυχία εκφράστηκε, πάντως, και από το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο, παρόλο που απέφυγε να τοποθετηθεί επί της πολιτικής διάστασης οποιουδήποτε θέματος, επεσήμανε πως θα αντιμετωπίσουν τεχνικά προβλήματα στην εφαρμογή. Θα είναι εξαιρετικά πολύπλοκη η διαδικασία διαλογής και καταμέτρησης, εξήγησε ο Γενικός Διευθυντής, Ελίκκος Ηλία, καθώς ένα τέτοιο σύστημα είναι πολύ σύνθετο. Ερωτηθείς αν είχαν κάποια χρόνια μπροστά τους, ώστε να αναπτυχθεί νέο μηχανογραφικό, απάντησε ότι αρμόδιος για να απαντήσει για αυτό είναι το Υφυπουργείο Καινοτομίας, με τον κ. Δαμιανού να αμφιβάλλει κατά πόσον μπορεί να αναπτυχθεί σωστά ένα τέτοιο πρόγραμμα, λόγω προηγούμενων αστοχιών, όπως με το e-justice.

Επιστολική ψήφος

Στο πλαίσιο της ίδιας συνεδρίας συζητήθηκε και πρόταση νόμου της Προέδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, για επιστολική ψήφο Κυπρίων πολιτών που ζουν στο εξωτερικό στις Ευρωεκλογές και ταυτόχρονη κατάργηση των εκλογικών κέντρων εξωτερικού. Η πρόταση, όπως επισημάνθηκε, μοιάζει πολύ με το σύστημα που εφάρμοσε πρόσφατα η Ελλάδα. Παρόλο που θα μείωνε το διοικητικό κόστος, όπως επεσήμανε ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου, ακούστηκαν και ανησυχίες από βουλευτές πως θα μείωνε και τους δεσμούς των αποδήμων με την Κύπρο. Κάποιοι βουλευτές εισηγήθηκαν όπως εφαρμοστεί μόνο για απόδημους που ζουν σε χώρες ή πόλεις όπου δεν στήνονται εκλογικά κέντρα και σήμερα δυσκολεύονται αντικειμενικά να ψηφίσουν. Εγέρθηκαν, όμως, και ανησυχίες σε ό,τι αφορά την προστασία της μυστικότητας της ψήφου. Πάντως, εάν ψηφιστεί η επιστολική ψήφος και δεν καταργηθούν ταυτόχρονα τα εκλογικά κέντρα εξωτερικού, μπορεί να τεθεί ζήτημα συνταγματικότητας, γιατί θα αυξηθεί σίγουρα το κόστος μέσω πρότασης νόμου.

Εντελώς διαφορετική άποψη είχε, πάντως, η Αλεξάνδρα Ατταλίδου, υποδεικνύοντας ότι η τεχνολογία μας προσφέρει πλέον τρόπο να ψηφίζουν κάποιοι ασφαλισμένα και σίγουρα. Διάγουμε μία περίοδο που προωθείται η ηλεκτρονική ταυτότητα, είπε, και μπορούμε να ψηφίζουμε με ασφάλεια από το σπίτι μας, χωρίς αστυνομίες και ταχυδρομεία. Ανέφερε, επίσης, πως θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα σε ανθρώπους που για κάποιο λόγο εκείνη τη μέρα να μην μπορούν να προσέλθουν στο εκλογικό τους κέντρο, να μπορούν να αιτούνται για να ψηφίζουν εκεί που θα το βρίσκονται. «Είμαστε στον 19ο αιώνα όσον αφορά τον τρόπο που ψηφίζουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Το Υπουργείο Εσωτερικών απάντησε πως η ηλεκτρονική ψηφοφορία αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται μόνο στην Εσθονία και είναι κάτι πολύ δύσκολο, ενώ υπάρχει και ο φόβος των κυβερνοεπιθέσεων. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την αλλαγή εκλογικού κέντρου, αυτό θα μπορούσε πιο εύκολα να καταστεί δυνατό.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ανοίγει ξανά η συζήτηση για την οριζόντια ψηφοφορία στη Βουλή-Επί τάπητος και η κατανομή εδρών