Πρώτα ενημέρωση, μετά η διαδήλωση-Οι ευθύνες της Αστυνομίας και πότε παρεμβαίνει για διάλυση

Τις πρόνοιες του νομοσχεδίου που έχει ετοιμαστεί, αναφορικά με τη διεξαγωγή και πραγματοποίηση παρελάσεων και διαδηλώσεων, ανέλυσε ενώπιον της Βουλής το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο αναφέρθηκε στο πότε μπορεί να παρέμβει και να διαλύσει μία συγκέντρωση. Πάντως, οι βουλευτές παρουσιάστηκαν επιφυλακτικοί και αναμένουν την κατ' άρθρον συζήτηση, για να καταλήξουν στις τελικές τους θέσεις.

Η Φαίδρα Γρηγορίου, διευθύντρια του τομέα Δικαιοσύνης, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, άρχισε την τοποθέτησή της στην Επιτροπή Νομικών, εξηγώντας το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και τόνισε πως υπάρχει συγκεκριμένο άρθρο στο Σύνταγμα που διασφαλίζει το δικαίωμα του κάθε πολίτη να συνέρχεται σε διαδήλωση ειρηνικά, ενώ υπάρχει πρόνοια που διασφαλίζει το κράτος να απέχει από ενέργειες που να εμποδίζει τα άτομα να απολαμβάνουν αυτό το δικαίωμα. Τόνισε, δε, ότι για να υπάγεται συνάντηση σε αυτό το άρθρο θα πρέπει να είναι ειρηνική και ότι δεν είναι απόλυτο και υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί.

Η κα. Γρηγορίου σημείωσε πως πρόνοιες για ρύθμιση του θέματος του συναθροίζεσαι υπάρχει στον ποινικό κώδικα, ωστόσο είναι ένα αποικιοκρατικό νομοθέτημα, που είναι στα αγγλικά και έπεσε σε αχρηστία και το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποφάσισε να προχωρήσει στην αναθεώρηση της νομοθεσίας. «Το Υπουργείο προχώρησε στη δημιουργία ενός κειμένου που καταργεί τον υφιστάμενο νόμο και ανταποκρίνεται στη σύγχρονη πραγματικότητα και παραπέμπει σε σύγχρονους θεσμούς και δομές. Για την ετοιμασία του νομοσχεδίου έγινε μελέτη από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και από την Επίτροπο Νομοθεσίας, που μας την απέστειλε και ήταν πολύ βοηθητική στην ετοιμασία του νομοσχεδίου».

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης υπέδειξε πως έγινε μελέτη για το νομοθετικό πλαίσιο σε άλλες χώρες και μετά ακολούθησε διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς, όπως η Αστυνομία, η Ένωση Δήμων, Ένωση Κοινοτήτων, Υπουργείο Εσωτερικών. «Λάβαμε 120 σχόλια από οργανωμένους και μεμονωμένους φορείς, τα 70 καταγράφουν τις ίδιες απόψεις και για την ετοιμασία του νομοσχεδίου που έχετε ενώπιον σας, λήφθηκαν υπόψη. Ο νόμος ρυθμίζει διαδικαστικά, για να γίνει μία διαδήλωση που δεν θα εμποδίζει κανένα».

Σε αυτό το σημείο, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού διέκοψε την κα. Γρηγορίου και εξέφρασε με έντονο τρόπο την αντίδρασή του, για το γεγονός ότι δεν κλήθηκαν τα κόμματα στη διαβούλευση, καθώς από τη νομοθεσία επηρεάζονται τα οργανωμένα σύνολα. «Για το νομοσχέδιο για διαχωρισμό εξουσιών της Νομικής Υπηρεσίας μας καλέσατε, για αυτό όχι».

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Νίκος Τορναρίτης, ζήτησε όπως συνεχιστεί η παρουσίαση του νομοσχεδίου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Παίρνοντας ξανά το λόγο, η κα. Γρηγορίου προχώρησε στην εξήγηση των προνοιών του νομοσχεδίου και σημείωσε πως πριν καν παρουσιαστεί ο νόμος είχαν παρεξηγηθεί οι πρόνοιές του. «Ο νόμος ρυθμίζει διαδικαστικά, για να ευκολύνει και τους οργανωτές και όσους δεν συμμετέχουν, να γίνει μία διαδήλωση, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα για κανένα».

Στη συνέχεια, έκανε αναφορά σε αποφάσεις του ΕΔΑΔ για τις διαδηλώσεις, θέλοντας να δείξει πως οι πρόνοιες της νομοθεσίας που προωθείται βασίζονται σε αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Αναφερόμενη, στο νομοσχέδιο που βρίσκεται ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, υπέδειξε ότι σύμφωνα με το κείμενο που προωθείται, όποιος επιθυμεί να κάνει μία διαδήλωση, αποστέλλει μία γραπτή ενημέρωση στην Αστυνομία και τις τοπικές Αρχές, που είναι αρμόδιες για την περιοχή που θα γίνει η διαδήλωση. Στην ενημέρωση αυτή, θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα στοιχεία του οργανωτή, η ώρα έναρξης και η ώρα λήξης της διαδήλωσης, το δρομολόγιο κλπ, ώστε να ενημερωθεί η Αστυνομία. «Βεβαίως αυτά δεν εφαρμόζονται στις διαδηλώσεις που διοργανώνονται αυθόρμητα, καθώς δεν είναι δυνατό να γίνει αυτό».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Το δικαίωμα στη διαμαρτυρία είναι αναφαίρετο ρε καρναβάλια»-Μερίδα πολιτών έξω από τη Βουλή

Οι ευθύνες της Αστυνομίας

Στη συνέχεια, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης αναφέρθηκε στις ευθύνες της Αστυνομίας, σημειώνοντας πως από πλευράς της, οφείλει να ορίσει ένα υπεύθυνο αξιωματικό, που θα έχει την ευθύνη να επικοινωνεί με τον οργανωτή, για τη διεξαγωγή της διαδήλωσης. Συνεχίζοντας, υπέδειξε πως «όταν ειδοποιηθεί η Αστυνομία για την συγκέντρωση, σταθμίζει τις περιστάσεις και εκεί που θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να επιβάλει περιορισμούς, θα καλεί τον οργανωτή και την τοπική αρχή για να λάβει τις απόψεις τους».

Υπογράμμισε, πάντως, πως οι αποφάσεις του Αρχηγού της Αστυνομίας πρέπει να είναι δικαιολογημένες και το κείμενο της νομοθεσίας αναφέρει ρητά τι πρέπει να λάβει υπόψη του ο Αρχηγός της Αστυνομίας, για να επιβάλει περιορισμούς, όπως είπε αυτές είναι ο εκτιμώμενος αριθμός των συμμετεχόντων, η περιοχή πραγματοποίησης της συγκέντρωσης, ο βαθμός επικινδυνότητας, αν θα πραγματοποιηθεί άλλη συγκέντρωση την ίδια στιγμή, τις συμπεριφορές που παρατηρήθηκαν σε άλλες παρελάσεις. «Όταν λέμε περιορισμούς, στο νομοσχέδιο αναφέρονται ξεκάθαρα και είναι στο χρόνο, στη διάρκεια, στο χώρο, στη μη παρακώλυση της κυκλοφορίας, στη μη παρακώλυση της πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτοί είναι οι περιορισμοί που θα μπορεί να επιβάλει ο Αρχηγός».

Πότε διαλύεται μία διαδήλωση

Συνεχίζοντας, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης αναφέρθηκε στις πρόνοιες που αφορούν στη διάλυση μίας διαδήλωσης και σημείωσε πως και η εν λόγω πρόνοια πάρθηκε με βάση σχετικής απόφασης του ΕΔΑΔ. Εξήγησε πως το νομοσχέδιο αναφέρει μόνο τρεις συγκεκριμένες περιπτώσεις που μπορεί να γίνει διάλυση μίας διαδήλωσης. Όπως ανέφερε, η πρώτη περίπτωση είναι όταν η συγκέντρωση παύει να είναι ειρηνική και μετατρέπεται σε βίαιη, η δεύτερη είναι όταν πραγματοποιείται κατά παράβαση των περιορισμών και θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, τη δημόσια ασφάλεια και τάξη και όταν υπάρχει κίνδυνος σωματικής βλάβης ενός προσώπου ή ζημιά σε δημόσια υπηρεσία.

Η κα. Γρηγορίου επεσήμανε πως πριν διαλυθεί μία διαδήλωση, θα ακολουθείται μία διαδικασία. Αυτή η διαδικασία είναι ότι πρώτα θα δίνεται μία προειδοποίηση στους συμμετέχοντες να συμμορφωθούν και αν δεν γίνει αυτό, θα παρθεί απόφαση για διάλυση. «Αν συνεχίσουν να συμμορφώνονται, θα δίνεται προειδοποίηση ότι θα ληφθούν μέτρα και αν δεν αλλάξει κάτι, τότε η Αστυνομία μπορεί να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη διάλυση της συγκέντρωσης.

Στη συνέχεια, σημείωσε ότι στο νομοσχέδιο προβλέπονται τρία ποινικά αδικήματα για το συγκεκριμένο ζήτημα. Τα εν λόγω αδικήματα είναι:

-Όταν ένα άτομο που συμμετέχει σε συγκέντρωση προβαίνει σε πράξεις βίας ή παροτρύνει άλλο πρόσωπο να προβεί σε πράξεις βίας με σκοπό να ανατρέψει τον ειρηνικό χαρακτήρα της συγκέντρωσης.

-Όταν οποιοδήποτε πρόσωπο που συμμετέχει στη συγκέντρωση και υπάρχει εύλογη υποψία ότι ενδέχεται να καταστεί μη ειρηνική ή διαπράχθηκε ή πρόκειται να διαπραχθεί οποιοδήποτε αδίκημα και φορεί οποιοδήποτε προϊόν ή τέχνασμα με το οποίο καλύπτει το πρόσωπό του και δεν το αφαιρεί. (σ.σ. μάσκα ή κουκούλα)

-Όταν έχει κοινοποιηθεί η απόφαση για διάλυση μίας συγκέντρωσης, άτομα με επικαλυμμένα πρόσωπα εξακολουθούν να βρίσκονται στη συγκέντρωση.

«Το νομοσχέδιο προβλέπει μία πλατφόρμα ενημέρωσης της Αστυνομίας προς το κοινό, ώστε να ενημερώνεται το κοινό για τις συγκεντρώσεις ή παρελάσεις, που πληρούν τα κριτήρια, με βάση του νόμου».

Από πλευράς του, ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, επεσήμανε πως κατά το νομοτεχνικό έλεγχο του νομοσχεδίου, είχε δοθεί έμφαση να υπάρχει συνάρτηση με τις νομολογίες του ΕΔΑΔ. Όσον αφορά στο θέμα της κάλυψης του προσώπου των συμμετεχόντων, επεσήμανε πως δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση να μην υπάρχει καθολική απαγόρευση. «Είναι ένα μέσος έκφρασης, να φορεί ο καθένας ό,τι επιθυμεί στις διαδηλώσεις. Μόνο όταν υπάρχουν υποψίες για διάπραξη ποινικών αδικημάτων, να ζητήσει η Αστυνομία να μην υπάρχει κάλυψη της ταυτότητας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Και όμως... Έστειλε τιμολόγιο και ζητά 45,000 ευρώ η Αστυνομία για την καρναβαλίστικη παρέλαση στη Λεμεσό

Ικανοποίηση Ένωση Δήμων

Σημειώνεται πως στη συνεδρία της Επιτροπής Νομικών ήταν και εκπρόσωπος της Ένωσης Δήμων, Μιχάλης Σωκράτους, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίηση της Ένωσης Δήμων, για το γεγονός ότι με βάση το κείμενο που έχει κατατεθεί, δεν υπάρχουν πρόνοιες που να απαιτούν όπως οι τοπικές αρχές έχουν ευθύνη ελέγχου των παρελάσεων.

«Έχει γίνει σημαντική βελτίωση στο νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί πέρσι που εμείς είχαμε πει ότι ως αρμόδιες αρχές θέλαμε να έχουμε απλά ενημέρωση και να μην έχουμε εξουσίες για ελέγχους. Ανησυχούμε για τους κανονισμούς, που ρυθμίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο μήπως προκύψει κάτι που να επηρεάζουν τις τοπικές αρχές. Εμείς δεν μπορούμε να εμπλακούμε στις παρελάσεις».

Η θέση των αστυνομικών

Ο Σύνδεσμος Αστυνομίας Κύπρου εξέφρασε συμφωνία με το νομοσχέδιο, παραπέμποντας σε νομοθεσίες των ΗΠΑ, Καναδά, Αγγλίας, Γαλλίας και Γερμανίας, οι οποίες επίσης προβλέπουν δυνατότητα της Αστυνομίας να διατάξει αφαίρεση καλύμματος προσώπου, σε περίπτωση που υπάρχει υπόνοια για εκδήλωση βίας. Σημείωσε ότι εξαίρεση μπορεί να αποτελεί η χρήση καλύμματος προσώπου από θρησκευτικές ομάδες, ή για λόγους υγείας.

Την ικανοποίησή του για την πρόθεση του Υπουργείου να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία και ο Πρόεδρος του κλάδου αστυνομίας της συντεχνίας Ισότητα, Νίκος Λοϊζίδης, σημειώνοντας ότι είναι σωστό στην κατεύθυνση της οργάνωσης. Πρόσθεσε ότι η ποινική δίωξη αναφέρεται σε πολύ λίγα άρθρα του νομοσχεδίου.

«Αυτός που δε θέλει τροποποιήσεις, είναι αυτός που θα επιδιώξει να μη συνέρχεται ειρηνικά», ανέφερε, σημειώνοντας ότι υπάρχει νομικό κενό και πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις για να καλυφθεί. «Έχουμε φόβο ότι ανώνυμοι σε διάφορες επαρχίες, σκόπιμα κατά τη διάρκεια διαδήλωσης, εισέρχονται για να διασαλεύσουν τη δημόσια τάξη», πρόσθεσε.

Επίσης, ο κ. Λοϊζίδης έκανε λόγο για εργασιακό ρατσισμό κατά των αστυνομικών, λόγω του ότι δεν προσκλήθηκαν συντεχνίες αστυνομικών στη συνεδρίαση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων την περασμένη Δευτέρα, όπου συζητήθηκε η παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διαδηλώσεις.

Εισηγήθηκε, επίσης, την προσθήκη πρόνοιας στο νομοσχέδιο για παρουσίαση πανό ή συνθημάτων με υβριστικό περιεχόμενο. Εξάλλου, καταδίκασε και την παρουσία διαδηλωτών έξω από τη Βουλή, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, οι οποίοι κρατούσαν πανό που έγραφε «Μπάτσοι, φασίστες, δολοφόνοι». Ακόμα, εισηγήθηκε να μπορεί υπαστυνόμος να δίνει οδηγία για διάλυση διαδήλωσης και όχι μόνο ο Αρχηγός της Αστυνομίας.

Στη συνεδρίαση συμμετείχε, επίσης, ο Λάμπρος Ιωάννου, ως εκπρόσωπος του Κινήματος Ενεργώ, ο οποίος ανέφερε ότι ήταν απαραίτητη η αναθεώρηση του νόμου. «Το δικαίωμα της διαμαρτυρίας και των διαδηλώσεων είναι το μόνο που απόμεινε στους πολίτες για να εκφράσουν την αντίθεσή και τις απόψεις τους εκτός από τα δικαστήρια», ανέφερε σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, σημειώνοντας ότι πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή η ρύθμισή του, καθώς πρόκειται για θεμελιώδες δικαίωμα.

«Χρειάζεται να γίνει ενδελεχής συζήτηση» σημείωσε, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να περιορίζεται, ούτε να επαφίεται σε μέλος της αστυνομίας να αποφασίζει για συνταγματικά δικαιώματα.