Λιμάνι και Μαρίνα Λάρνακας: Ανάπτυξη ή νέα χρόνια στασιμότητας;

Η Λάρνακα βρίσκεται για ακόμα μία φορά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Το πολυαναμενόμενο έργο της ενιαίας ανάπτυξης της μαρίνας και του λιμανιού, που θεωρήθηκε ως η μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην Κύπρο, βρίσκεται πλέον σε αδιέξοδο, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να τερματίσει τη σύμβαση με την ανάδοχο εταιρεία. Ενώ όμως η κυβέρνηση φαίνεται να αναζητεί τη "σωστή λύση", το τελευταίο διάστημα είδε το φως της δημοσιότητας η πληροφορία ότι ένα εκ των μερών της κοινοπραξίας του ανάδοχου, έχει καταθέσει μία συγκεκριμένη και άμεσα υλοποιήσιμη πρόταση που βρίσκεται ήδη στο τραπέζι εδώ και μήνες – χωρίς όμως να λαμβάνεται οποιαδήποτε προς το παρόν απόφαση.

Πώς οδηγηθήκαμε στο ναυάγιο

Η ιστορία της ενιαίας ανάπτυξης του λιμανιού και της μαρίνας είναι γεμάτη με υποσχέσεις, προκηρύξεις και καθυστερήσεις. Μετά από δεκαετίες αναμονής, το 2020 ανατέθηκε το έργο στην ανάδοχο τότε εταιρεία με ένα πλάνο ανάπτυξης ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, τον Μάιο του 2024, η κυβέρνηση τερμάτισε τη σύμβαση, επικαλούμενη παραβίαση βασικών όρων και μη ανανέωση μιας εκ των εγγυητικών επιστολών.

Από την πλευρά του, ο ανάδοχος ισχυρίστηκε ότι ο τερματισμός ήταν παράνομος και εσπευσμένος, αφού υπήρχε τρόπος επίλυσης της διαφοράς μέσω μηχανισμού διαμεσολάβησης, ο οποίος δεν αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση. Παράλληλα, η εταιρεία αναφέρει ότι προχώρησε σε όλες τις αναγκαίες μελέτες, επενδύσεις και αδειοδοτήσεις για να προχωρήσει το έργο.

Αβεβαιότητα και έλλειψη σχεδιασμού

Από τη διακοπή της σύμβασης και εντεύθεν, αυτό που σίγουρα επικρατεί είναι μια διαρκής αλλαγή στους σχεδιασμούς και μια αβεβαιότητα η οποία γεννά εύλογα το ερώτημα κατά πόσο αυτό το έργο θα πάρει ποτέ σάρκα και οστά. Η κυβέρνηση ανέθεσε προσωρινά τη διαχείριση του λιμανιού στην Αρχή Λιμένων Κύπρου, ενώ η μαρίνα τέθηκε υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Μεταφορών. Την ίδια ώρα, κι ενώ γινόταν αναφορά για προσωρινούς διαχειριστές, η κυβέρνηση υπαναχώρησε μπροστά στις τοπικές αντιδράσεις και αποφάσισε να προχωρήσει με ανάθεση νέας μελέτης στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου. Μια ανεξήγητη απόφαση, από τη στιγμή που έχουν προηγηθεί σωρεία μελετών από διεθνείς οίκους για το εν λόγω έργο. Το μόνο βέβαιο εν μέσω της αβεβαιότητας αυτής, είναι ότι το έργο οδεύει για νέα καθυστέρηση, η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις τοπικών φορέων ανέρχεται τουλάχιστον στα 6 με 8 χρόνια, με κίνδυνο ακόμα και τη μη εξεύρεση νέου επενδυτή. Με ότι κι αν αυτό συνεπάγεται για την πόλη της Λάρνακας.

Η πρόταση που δεν εξετάζεται

Εν μέσω της αβεβαιότητας, είδαν πρόσφατα το φως τη δημοσιότητας, δημοσιεύματα ότι μία νέα πρόταση έχει κατατεθεί ενώπιον της κυβέρνησης από τον περασμένο Αύγουστο, η οποία θα μπορούσε να επαναφέρει το έργο άμεσα σε τροχιά ανάπτυξης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, εταιρεία που συμμετείχε στην κοινοπραξία του ανάδοχου με σημαντικό ποσοστό και η οποία ήταν ο κινητήριος μοχλός από την πρώτη μέρα για το σχεδιασμό και υλοποίηση του έργου, έχει προτείνει:

Ø Αναβίωση της συμφωνίας παραχώρησης με νέο χρονοδιάγραμμα που διασφαλίζει την υλοποίηση του έργου.

Ø Ανάληψη της ευθύνης του έργου από την ίδια, μέσω εξαγοράς των μετοχών των υπόλοιπων μετόχων.

Ø Κατάθεση εγγυητικής επιστολής ύψους €4,2 εκατ. το ίδιο ποσό που είχε προταθεί αρχικά, και επίλυση στη συνέχεια της όποιας διαφοράς.

Ø Άμεση επανεκκίνηση των εργασιών με βάση το εγκεκριμένο masterplan, που ήδη διαθέτει τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις.

Η πρόταση αυτή όχι μόνο θα έλυνε το πρόβλημα χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, αλλά θα γλίτωνε την Κυπριακή Δημοκρατία από μια ενδεχόμενη δικαστική διαμάχη που θα μπορούσε να στοιχίσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις από τα δημόσια ταμεία.

Το βασικό ερώτημα λοιπόν είναι: Γιατί η κυβέρνηση δεν εξετάζει σοβαρά την πρόταση αυτή;

Η αναμονή της γνωμάτευσης που δεν έρχεται

Κρίσιμο στοιχείο στην υπόθεση είναι σύμφωνα με πληροφορίες η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία υποτίθεται ότι θα ξεκαθάριζε το αν η πιο πάνω πρόταση μπορεί να γίνει δεκτή ή όχι. Ο Υπουργός Μεταφορών, Αλέξης Βαφεάδης, παραδέχθηκε ότι έχει υποβληθεί μια τέτοια πρόταση τον Αύγουστο του 2024 για την οποία αναμένει γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, αλλά εφτά μήνες μετά, καμία απάντηση δεν έχει δοθεί.

Γιατί παρουσιάζεται τόση καθυστέρηση στη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας; Πως είναι δυνατόν να λέει ο Υπουργός ότι έχει πληροφορίες ότι στάλθηκε, αλλά δεν την έχει λάβει ακόμα; Κι αν έχει σταλεί η γνωμάτευση, που βρίσκεται; Γιατί ο αρμόδιος Υπουργός αποφεύγει να τοποθετηθεί ξεκάθαρα για το μέλλον του έργου; Και τι ακριβώς περιμένουν οι αρμόδιοι για να λάβουν αποφάσεις;

Η Λάρνακα κινδυνεύει να χάσει το τρένο της ανάπτυξης

Η τοπική κοινωνία έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Αν η κυβέρνηση επιλέξει να παγώσει την ανάπτυξη και να προχωρήσει σε νέο διαγωνισμό, η Λάρνακα κινδυνεύει να παραμείνει για ακόμα μία δεκαετία χωρίς ουσιαστική πρόοδο στο λιμάνι και τη μαρίνα της. Την ώρα που η Λάρνακα βρίσκεται στο περίμενε, μαρίνες και μεγάλα έργα ανάπτυξης προχωρούν με γοργούς ρυθμούς σε κάθε γωνιά της Κύπρου.

Ο Δήμαρχος Λάρνακας, Ανδρέας Βύρας, με τις δηλώσεις του πάντως δεν αποκλείει την επαναφορά του έργου σύμφωνα με την πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι δηλώνοντας πρόσφατα ότι αναμένει ενημέρωση από τον Υπουργό Μεταφορών για το νομικό πλαίσιο και πως οι τοπικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι αυτή τη φορά το έργο θα προχωρήσει χωρίς πισωγυρίσματα αφού εξασφαλιστούν οι απαραίτητες εγγυήσεις.

Η ώρα των αποφάσεων για την κυβέρνηση

Η Λάρνακα δεν μπορεί να περιμένει επ’ αόριστον. Για χρόνια, η Λάρνακα υπήρξε ο φτωχός συγγενής της ανάπτυξης και των μεγάλων έργων. Τα τελευταία χρόνια, αυτό πήγε να αλλάξει. Αν η κυβέρνηση ωστόσο δεν λάβει τις σωστές αποφάσεις, τότε η πόλη θα βρεθεί ξανά στο περιθώριο της ανάπτυξης, με το λιμάνι και τη μαρίνα της να παραμένουν ανεκμετάλλευτα.

Η ευθύνη πλέον βαραίνει την πολιτική ηγεσία. Ο Υπουργός Μεταφορών και η κυβέρνηση οφείλουν να δώσουν απαντήσεις:

Ø Θα επιλέξουν περιορισμένης εμβέλειας βελτιώσεις για το λιμάνι και τη μαρίνα Λάρνακας, χωρίς οποιοδήποτε ουσιαστικό όφελος για την πόλη;

Ø Εάν και εφόσον υπάρχει θετική γνωμάτευση ως προς το νομικό μέρος, προτίθενται να εξετάσουν σοβαρά την πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι ή θα τη βάλουν στο συρτάρι χωρίς καμία εξήγηση;

Ø Θα δοθεί επιτέλους στη Λάρνακα η προτεραιότητα που της αξίζει ή θα παραμείνει για ακόμα μία φορά εκτός αναπτυξιακού σχεδιασμού;

Οι πολίτες της Λάρνακας έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν. Και η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να απαντήσει.

Παναγιώτης Ανδρέου