Ο Τραμπ παραγκωνίζει την Ευρώπη με αφορμή την Ουκρανία-Οι εκτιμήσεις αναλυτών

Ο Ντόναλντ Τραμπ από την προεκλογική κιόλας περίοδο είχε καταστήσει σαφές πως ο ίδιος θα επιδιώξει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία προκειμένου να σταματήσουν οι αλόγιστες απώλειες ανθρωπίνων ζωών. Αυτό μάλιστα, φαινόταν πως θα το επιχειρήσει ακόμη κι αν χρειαζόταν να ανατρέψει πλήρως την στρατηγική που είχε ακολουθήσει ολόκληρη η Δύση από την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Όπερ και εγένετο.

Με την χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Τραμπ απέδειξε τρία πράγματα. Πρώτον, πως ο ίδιος θα προσπαθήσει να υλοποιήσει με κάθε κόστος τη δέσμευσή του, δεύτερον, πως θέλει να διαπραγματευτεί απευθείας με τον Πούτιν έχοντας τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε δεύτερη μοίρα (άλλωστε τον ενημέρωσε για το περιεχόμενο της συζήτησης με τον Πούτιν αρκετή ώρα μετά) και τρίτον, πως οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν γι’ αυτόν δευτερεύουσα σημασία.

Στο πλαίσιο αυτό, σε ανάλυσή του το αμερικανικό δίκτυο CNN επισημαίνει πως είναι πλέον ολοφάνερο πως οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ έχουν περάσει σε ένα εντελώς νέο στάδιο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως ο «αμερικανικός αιώνας της Ευρώπης έχει λήξει οριστικά».

Αναδιαμόρφωση των σχέσεων με το ΝΑΤΟ

Οι επεμβάσεις της Αμερικής κέρδισαν δύο παγκόσμιους πολέμους που ξεκίνησαν από την Ευρώπη και στη συνέχεια εγγυήθηκαν την ελευθερία της ηπείρου απέναντι στη σοβιετική απειλή. Αλλά ο Τραμπ δήλωσε στην προεκλογική εκστρατεία ότι μπορεί να μην υπερασπιστεί τα μέλη της συμμαχίας που δεν έχουν επενδύσει αρκετά στην άμυνα. Αναβίωσε έτσι ένα αιώνιο σημείο που έθεσε με τον πιο εύγλωττο τρόπο ο Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1940 σχετικά με το πότε «ο Νέος Κόσμος, με όλη τη δύναμη και τη ισχύ του» θα βγει «μπροστά για τη διάσωση και την απελευθέρωση του παλιού».

Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε επικρίνει έντονα τους Ευρωπαίους συμμάχους για τη χαμηλή συνεισφορά τους στις αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ. Τώρα, επανέρχεται με μια πιο απαιτητική στάση. Ο διορισμός του Πιτ Χέγκσεθ ως Υπουργού Άμυνας σηματοδοτεί αυτή την αλλαγή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τι αποκαλύπτει το τηλεφώνημα Τραμπ με Πούτιν-Κρίσιμος ο ρόλος του ΝΑΤΟ

Ο Χέγκσεθ, πρώην τηλεοπτικός σχολιαστής και υποστηρικτής του Τραμπ, έχει δηλώσει ότι η Αμερική θα δώσει προτεραιότητα στη σύγκρουση με την Κίνα και στην ασφάλεια των συνόρων της, αντί να επικεντρωθεί στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, ο Χέγκσεθ ανακοίνωσε ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ τους. Αυτή η πρόταση, που υπερβαίνει το ήδη δύσκολο στόχο του 2%, αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις στην Ευρώπη.

Παρόλο που η δέσμευση των ΗΠΑ προς το ΝΑΤΟ παραμένει, η στρατηγική αυτή αντικατοπτρίζει την επιθυμία της κυβέρνησης Τραμπ να μειώσει την οικονομική της επιβάρυνση για την άμυνα της Ευρώπης. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον περασμένο μήνα ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να βρουν περισσότερα χρήματα για τους στρατούς τους. «Αν δεν το κάνετε, κάντε μαθήματα ρωσικής γλώσσας ή πηγαίνετε στη Νέα Ζηλανδία», είπε.

Ο Τραμπ επιστρέφει λοιπόν στο σκεπτικό που χρησιμοποίησαν πολλοί πρόεδροι που ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στις ξένες εμπλοκές από την αρχή της Δημοκρατίας, λέγοντας την Τετάρτη: «Έχουμε ένα μικρό πράγμα που ονομάζεται ωκεανός ανάμεσά μας».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία: Μια διαφορετική προσέγγιση

Η στάση του Τραμπ για τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ακόμη πιο ενδεικτική της αλλαγής στην εξωτερική πολιτική. Ο ίδιος έχει δεσμευτεί ότι θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου αμέσως μετά την επικοινωνία του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν θα συμμετάσχει στην αρχική φάση των διαπραγματεύσεων, γεγονός που προκαλεί έντονη ανησυχία για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στη Σαουδική Αραβία πιθανότατα η συνάντηση Τραμπ και Πούτιν-«Είναι καιρός να σταματήσει αυτός ο πόλεμος»

Ερωτηθείς από δημοσιογράφο αν η Ουκρανία θα είναι ισότιμος εταίρος στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ο Τραμπ απάντησε: «Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση», και φάνηκε να το σκέφτεται προσεκτικά, προτού απαντήσει: «Είπα ότι δεν ήταν ένας καλός πόλεμος για να μπούμε», αναμασώντας ίσως το επιχείρημα του Πούτιν ότι για τη σύγκρουση έφταιγε η αμηνμόμενη Ουκρανία.

Ο Χέγκσεθ ήταν εξίσου ωμός. Κατέθεσε τα σημεία εκκίνησης των ΗΠΑ για τη διαπραγμάτευση: ότι η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στα σύνορά της πριν από το 2014, πριν από την εισβολή στην Κριμαία, ότι δεν θα μπορούσε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ότι τα αμερικανικά στρατεύματα δεν θα έπαιζαν κανένα ρόλο σε οποιαδήποτε δύναμη ασφαλείας που θα εγγυόταν οποιαδήποτε ενδεχόμενη ειρήνη. Οποιαδήποτε ειρηνευτική δύναμη θα έπρεπε να αποτελείται από ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά στρατεύματα και δεν θα καλύπτονταν από τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ - που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα δεσμεύονταν σε περίπτωση σύγκρουσης με τις δυνάμεις της Μόσχας.

Ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ήταν επίσης επιφυλακτικός σχετικά με το να πάρει η Ουκρανία μια πορεία προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, φοβούμενος μια σύγκρουση με την πυρηνικά οπλισμένη Ρωσία που θα μπορούσε να μετατραπεί σε Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η επιμονή του Τραμπ ότι οι Ευρωπαίοι ειρηνοφύλακες δεν θα φορούν στολές του ΝΑΤΟ θα θεωρηθεί από πολλούς παρατηρητές ως μια παρόμοια συνετή κίνηση για να μην παρασύρει τις ΗΠΑ σε μια σύγκρουση με τη Ρωσία.

Αλλά η Τετάρτη ήταν επίσης η καλύτερη μέρα για τον Πούτιν μετά την εισβολή, καθώς σάρωσε πολλές από τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας. Ο Χέγκσεθ υποστήριξε ότι απλώς μιλούσε ρεαλιστικά. Όπως σημειώνει το CNN, κανείς στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη δεν πιστεύει ότι το ρολόι θα μπορούσε να γυρίσει πίσω στο 2014. Και η αλήθεια είναι ότι η Ουκρανία δεν μπόρεσε να κερδίσει πίσω τα εδάφη της στο πεδίο της μάχης, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια δυτικής βοήθειας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καμία συμφωνία για Ουκρανία χωρίς Ουκρανία και Ευρωπαίους, τονίζουν οι ΥΠΕΞ Γαλλίας, Γερμανίας, Ισπανίας

Παρόλα αυτά, βγάζοντας τέτοια ζητήματα από το τραπέζι, ο Τραμπ στέρησε από τους Ουκρανούς ένα διαπραγματευτικό χαρτί που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κερδίσει παραχωρήσεις από τον Πούτιν. Όπως έχουν τα πράγματα, ο Τραμπ δεν φαίνεται να έχει αντίρρηση να διατηρήσει η Ρωσία τα λάφυρα της απρόκλητης εισβολής της. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη - αφού όπως η Ρωσία, έτσι και η Αμερική έχει τώρα έναν πρόεδρο που πιστεύει ότι οι μεγάλες δυνάμεις έχουν δικαίωμα στον επεκτατισμό στις περιφερειακές περιοχές επιρροής τους. Αλλά η επιβράβευση της Ρωσίας με έναν ευνοϊκό διακανονισμό θα δημιουργούσε ένα καταστροφικό προηγούμενο.

Η Ευρώπη μετά τους ναζί και το κενό ισχύος

Η Μεγάλη Γενιά που πολέμησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ανέδειξε προέδρους που κατανόησαν τους κινδύνους ενός κενού εξουσίας στην Ευρώπη έχει πλέον φύγει. Κάθε Αμερικανός που έχει μια ενήλικη ανάμνηση του Ψυχρού Πολέμου κατά της Σοβιετικής Ένωσης είναι τουλάχιστον στα μέσα της δεκαετίας των 50. Και ο ισχυρότερος ανταγωνιστής των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται στην Ασία και όχι στην Ευρώπη. Επομένως, είναι δίκαιο να αναρωτηθεί ο Τραμπ γιατί η ήπειρος δεν έχει ακόμη αναλάβει την αυτοάμυνά της 80 χρόνια μετά την ήττα των Ναζί.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο πρότεινε σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εκπομπή «The Megyn Kelly Show» στον Sirius XM ότι οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να είναι το «μπροστινό άκρο» της ευρωπαϊκής ασφάλειας αλλά μάλλον η υποστήριξη. Και επέπληξε τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις: «Όταν ρωτάς αυτούς τους τύπους, γιατί δεν μπορείτε να ξοδέψετε περισσότερα για την εθνική ασφάλεια, το επιχείρημά τους είναι ότι αυτό θα απαιτούσε να κάνουμε περικοπές στα προγράμματα πρόνοιας, στα επιδόματα ανεργίας, στο να μπορείς να βγεις στη σύνταξη στα 59 και όλα αυτά τα άλλα πράγματα», είπε ο Ρούμπιο. «Αυτή είναι μια επιλογή που έκαναν. Αλλά εμείς το επιδοτούμε αυτό;» διερωτήθηκε.

Η αντιμετώπιση του Τραμπ σε συμμάχους όπως ο Καναδάς και το Μεξικό, καθώς και οι εκκλήσεις του προς τη Δανία να παραδώσει τη Γροιλανδία, δείχνουν την περιφρόνησή του για την πολυμερή εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ από παλιά. Πάντα επαινεί τον Πούτιν και τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ για την εξυπνάδα και τη δύναμή τους. Είναι προφανές ότι τους θεωρεί τους μόνους άξιους συνομιλητές για τον σκληρό ηγέτη μιας άλλης μεγάλης δύναμης, των Ηνωμένων Πολιτειών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Λευκός Οίκος: Ο Τραμπ θεωρεί πως θα ήταν «πιο εντυπωσιακό» να εκτοπιστούν οι Παλαιστίνιοι

«Η ατζέντα του Τραμπ δεν αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια: είναι ότι πιστεύει ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να πληρώνουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε ο Νίκολας Ντούνγκαν, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της CogitoPraxis, μιας στρατηγικής συμβουλευτικής εταιρείας στη Χάγη. «Δεν πρόκειται για μια νέα εποχή των διατλαντικών σχέσεων, αλλά για μια νέα εποχή των παγκόσμιων σχέσεων των μεγάλων δυνάμεων που αντικαθιστούν τις σκόπιμα θεσμικές δομές της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης».

Η αντίδραση της Ευρώπης

Οι δηλώσεις αυτές έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Πολωνία έχουν δηλώσει ότι οποιαδήποτε απόφαση για την Ουκρανία πρέπει να λαμβάνει υπόψη την άποψη της Ευρώπης. Επιπλέον, πρώην ηγέτες όπως ο Καρλ Μπιλντ, πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας, συνέκριναν τη στάση του Τραμπ με την πολιτική κατευνασμού προς τον Χίτλερ πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η πιθανότητα δημιουργίας μιας ζώνης "Νέου Ανατολικού Μπλοκ" υπό ρωσική επιρροή έχει επίσης αναφερθεί ως πιθανό αποτέλεσμα της πολιτικής Τραμπ. Αυτή η προοπτική θυμίζει την κατάσταση της μεταπολεμικής Ευρώπης, με τη διαίρεση σε Ανατολική και Δυτική Γερμανία. Παρόλο που αυτή η προσέγγιση φαίνεται να μειώνει την ένταση με τη Ρωσία, εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια και την ανεξαρτησία των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.

Πηγή: Πρώτο Θέμα