Εκλογικά δικαιώματα στους εκ μητρογονίας πρόσφυγες προωθεί η Βουλή, διορθώνοντας στρέβλωση δεκαετιών

Προτάσεις νόμου, που αλλάζουν δεδομένα σε σχέση με τις εκλογές στην Κύπρο, εξετάζει το πρωί της Πέμπτης η Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, στο πλαίσιο της ευρείας προσπάθειας που γίνεται να εξεταστούν όλα τα συναφή νομοσχέδια και προτάσεις νόμου εγκαίρως, ώστε να περάσουν από την Ολομέλεια αυτά που θα υπερψηφιστούν πριν από το καλοκαίρι, για να είναι ηθικά ορθό να εφαρμοστούν στις Βουλευτικές Εκλογές του 2026. Η συζήτηση άρχισε την περασμένη εβδομάδα, όταν εξετάστηκε μία σειρά από κυβερνητικά νομοσχέδια και συναφείς προτάσεις νόμου, που αφορούσαν το δικαίωμα ψήφου από τα 17 και την αυτόματη εγγραφή των ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους.

Στη δεύτερη συνεδρία θα συζητηθεί μία πρόταση νόμου με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς συνυπογράφεται από μεγάλο αριθμό βουλευτών σχεδόν από όλα τα κόμματα, η οποία αφορά το δικαίωμα ψήφου των εκ μητρογονίας προσφύγων στον τόπο καταγωγής της μητέρας και μία πρόταση νόμου και ένα σχέδιο απόφασης της ΕΔΕΚ, τα οποία αποσκοπούν στην αύξηση των βουλευτών, με την προσθήκη βουλευτών επικρατείας.

Άρση της διάκρισης

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα με τους εκ μητρογονίας πρόσφυγες, στην ουσία επιχειρεί να διορθώσει μία στρέβλωση δεκαετιών, σύμφωνα με την οποία, για εκλογικούς σκοπούς ένα παιδί κατάγεται από την επαρχία του πατέρα του και όχι της μητέρας του. Παρόλο που τα παιδιά με μητέρες πρόσφυγες αναγνωρίστηκαν για σκοπούς οικονομικής βοήθειας πριν από αρκετά χρόνια, κατόπιν σχετικών δικαστικών μαχών για την διάκριση που υπήρχε, δεν αναγνωρίστηκε ποτέ το δικαίωμά τους να ψηφίζουν στον τόπο καταγωγής της μητέρας τους. Όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση, «πρόκειται για μία αναχρονιστική πρόνοια, που δημιουργεί διάκριση με βάση το φύλο και η οποία επιτέλους πρέπει να αποκατασταθεί».

Η πρόταση νόμου κατατέθηκε από τους βουλευτές του ΔΗΣΥ Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν, Ευθύμιο Δίπλαρο, Νίκο Γεωργίου, Γιώργο Κάρουλλα, Κυριάκο Χατζηγιάννη και Ονούφριο Κουλλά, την βουλεύτρια του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου, τον μεμονωμένο βουλευτή Λευκωσίας Κωστή Ευσταθίου, τους βουλευτές του ΔΗΚΟ Ζαχαρία Κουλία και Παύλο Μυλωνά, τους βουλευτές των Οικολόγων Χαράλαμπο Θεοπέμπτου και Σταύρο Παπαδούρη, την ανεξάρτητη βουλεύτρια Λευκωσίας Αλεξάνδρα Ατταλίδου και τους βουλευτές του ΕΛΑΜ Χρίστο Χρίστου, Λίνο Παπαγιάννη και Σωτήρη Ιωάννου και έχει σκοπό την τροποποίηση του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου, ώστε να αναγνωριστεί το εκλογικό δικαίωμα των εκ μητρογονίας προσφύγων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, στην Κερύνεια οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες είναι 7,652 και στην Αμμόχωστο 23,033.

Όπως εξήγησε στον REPORTER η εισηγήτρια της πρότασης, Ρίτα Σούπερμαν, στόχος είναι να αρθεί η διάκριση και η αδικία και να δίνεται το δικαίωμα στους εκ μητρογονίας πρόσφυγες να μπορούν να ψηφίζουν και να εκλέγονται στην επαρχία της μητέρας τους αν το επιθυμούν. «Ο λόγος που το έκανα είναι επειδή η παραβίαση των δικαιωμάτων υφίσταται εδώ και χρόνια, κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους έχουν ψηφίσει αρκετές φορές και έχουν συνδεθεί με τις κοινότητες και τους δήμους τους και είναι ενεργοί στα θέματα εκλογών. Είναι και εθνικό το θέμα, επειδή ο νόμος του 2013 έχει αποξενώσει τους πρόσφυγες από την κατεχόμενη κοινότητά τους».

Σημειώνεται ότι με βάση τον υφιστάμενο Νόμο, τα παιδιά των οποίων ο πατέρας είναι εκτοπισθείς θεωρούνται ότι έχουν τη μόνιμη κατοικία τους στις κατεχόμενες περιοχές και, συνεπώς, για τους σκοπούς του Νόμου θεωρούνται εκτοπισθέντες από το ίδιο μέρος από το οποίο προέρχεται ο πατέρας τους, αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με τον χώρο καταγωγής της μητέρας τους. Διευκρινίζεται μάλιστα πως «νοείται περαιτέρω ότι, τα παιδιά των οποίων μόνο η μητέρα είναι εκτοπισθείσα θεωρούνται ότι έχουν τη μόνιμη κατοικία τους στις κατεχόμενες περιοχές και θεωρούνται εκτοπισθέντες από το μέρος από το οποίο προέρχεται η μητέρα τους, αποκλειστικά για σκοπούς οποιασδήποτε κρατικής παροχής ή άλλου ωφελήματος που παραχωρείται σε εκτοπισθέντες, χωρίς ο τόπος καταγωγής τους να συνδέεται με οποιαδήποτε εκλογικά δικαιώματα ή εκλογική διαδικασία», κάτι που προφανώς αποτελεί διάκριση. Ως εκ τούτου, οι βουλευτές επιδιώκουν να αντικαταστήσουν την αναφορά σε «πατέρα» σε αναφορά σε «γονέα» και την προσθήκη και των στοιχείων της μητέρας στα καταχωρημένα στοιχεία.

Αύξηση βουλευτών

Ακολούθως θα συζητηθεί στην Επιτροπή Εσωτερικών η πρόταση νόμου του προέδρου της ΕΔΕΚ, Μαρίνου Σιζόπουλου, για τροποποίηση του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου, ώστε να προβλέπεται η εκλογή βουλευτών επικρατείας από το σύνολο του εκλογικού σώματος. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα η Κύπρος είναι διαχωρισμένη σε εκλογικές περιφέρειες και οι εκλογείς ψηφίζουν μόνο για τους βουλευτές της δικής τους περιοχής.

Όπως αναφέρει ο κ. Σιζόπουλος στην αιτιολογική έκθεση, «η ψηφοφορία για την εκλογή βουλευτών επικρατείας θα διεξάγεται με το ίδιο ψηφοδέλτιο που καταρτίζεται για την εκλογή βουλευτών περιφερειών και για τους σκοπούς της εκλογής αυτής ολόκληρη η επικράτεια της Δημοκρατίας θα αποτελεί ενιαία εκλογική περιφέρεια». Θα ισχύει, δηλαδή, ό,τι ισχύει στις Προεδρικές Εκλογές και στις Ευρωεκλογές, αλλά μόνο σε ό,τι αφορά τους βουλευτές επικρατείας και οι υπόλοιποι βουλευτές θα εκλέγονται κανονικά μόνο από τις επαρχίες τους.

Ταυτόχρονα, με την πρόταση νόμου, η ΕΔΕΚ εισηγείται την αύξηση των βουλευτικών εδρών (δηλαδή οι βουλευτές επικρατείας να μην αφαιρεθούν από τους υφιστάμενους αλλά να προστεθούν), ώστε να υπάρχει, όπως αναφέρει, μεγαλύτερη ανταπόκριση των βουλευτών στις συνεχώς αυξανόμενες διεθνείς διακοινοβουλευτικές και άλλες υποχρεώσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων. Πρόκειται για ένα υπαρκτό πρόβλημα, καθώς υπάρχουν περιστάσεις που δεν ορίζονται συνεδρίες Επιτροπών, επειδή γνωρίζουν ότι θα απουσιάζουν μέλη στο εξωτερικό ή δεν συμπληρώνεται απαρτία, με αποτέλεσμα να μένει η Βουλή εκτεθειμένη. Πρόσφατα, μάλιστα, είχε δημιουργηθεί και μπάχαλο στην Ολομέλεια, επειδή ψηφίστηκε τροποποίηση του Συντάγματος με άτομο λιγότερο, κάτι που στην συνέχεια διορθώθηκε αλλά η Βουλή πρόλαβε να γίνει ρεζίλι. Παρά αυτή την πρακτική διάσταση, όμως, ενδεχομένως να υπάρξουν αντιδράσεις για αύξηση των βουλευτών, ενώ γίνεται αντιληπτό πως υπάρχει και νομική περιπλοκότητα, αφού πιθανή έγκριση θα αλλάξει η φιλοσοφία της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Με βάση την πρόταση νόμου, οι έδρες επικρατείας θα είναι επτά και θα μπορούν να διεκδικηθούν μόνο από συνδυασμό κόμματος ή συνασπισμό συνεργαζόμενων κομμάτων και οι υποψήφιοι θα είναι ίσοι με τον αριθμό των εδρών. Ωστόσο, δεν μπορούν να είναι ταυτόχρονα υποψήφιοι για την εκλογική τους περιφέρεια. Ο κάθε εκλογέας θα μπορεί να επιλέξει, πέραν από τους βουλευτές της περιφέρειάς του και δύο βουλευτές επικρατείας, ενώ η κατανομή των εδρών θα γίνεται σύμφωνα με την ίδια διαδικασία που γίνεται η κατανομή για τις έδρες των περιφερειών που ισχύει σήμερα, δηλαδή την έδρα καταλαμβάνει ο υποψήφιος με τους περισσότερους σταυρούς, από τον συνδυασμό στον οποίο κατανέμεται η έδρα.

Σημειώνεται ότι, από πλευράς ΕΔΕΚ, κατατέθηκε και Σχέδιο απόφασης της Βουλής των Αντιπροσώπων, σύμφωνα με το οποίο ο αριθμός των βουλευτών καθορίζεται σε ενενήντα (90), από τους οποίους το εβδομήντα τοις εκατό (70%) θα εκλέγεται από την ελληνική κοινότητα και το τριάντα τοις εκατό (30%) από την τουρκική κοινότητα, όπως προνοείται από το άρθρο 62 του Συντάγματος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

Θετικά αλλά με επιφυλάξεις τα κόμματα για ψήφο στα 17-Περνά η αυτόματη εγγραφή στους καταλόγους

Νομοθετικό κενό στα δικαιώματα των εκ μητρογονίας προσφύγων-Η πρόταση Νόμου που αλλάζει τα δεδομένα