Οι ξακουστοί λουκουμάδες του Πανίκου, η πιο δύσκολη μέρα και η ιστορία επί κορωνοϊού με την ουρά 500 μέτρων

Η ημέρα των Θεοφανείων είναι συνυφασμένη με δύο έθιμα, ένα θρησκευτικό και ένα που σχετίζεται με τα εδέσματα που καταναλώνει όλος ο κόσμος στην Κύπρο. Το πρώτο, είναι η ρίψη του σταυρού στη θάλασσα, για καθαγιασμό των υδάτων του νησιού, ενώ το δεύτερο είναι η κατανάλωση λουκουμάδων.

Πρόκειται για ένα έδεσμα που μπορεί οποιοσδήποτε να καταναλώσει καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, όμως για όλους τη συγκεκριμένη μέρα η κατανάλωσή είναι «υποχρεωτική», όπως προστάζει η παράδοση και το έθιμο. Ο μύθος γύρω από το έθιμο της κατανάλωσης του λουκουμά ξεκινά από τους μυθικούς καλικάντζαρους, οι οποίοι βγαίνουν στην στεριά για να πειράξουν τους ανθρώπους από την ημέρα γέννησης του Χριστού (Χριστούγεννα), μέχρι την ημέρα των Θεοφανείων. Οι καλικάντζαροι, χαρακτηρίζονταν ως ατρόμητοι, πλην της αγιαστούρας (μάτσα βασιλικού) του Παπά και τον αγιασμό. Όταν οι άνθρωποι υποδέχονταν τον ιερέα στο σπίτι τους για να τους κάνει αγιασμό, έφτιαχναν λουκουμάδες και έριχναν στα δώματα για να φάνε οι καλικάντζαροι και να φύγουν, όπως λέει ο αστικός μύθος, παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ένας πασίγνωστος λουκουματζής, όχι μόνο στην επαρχία Αμμοχώστου, αλλά και σε ολόκληρη την Κύπρο, που έφτιαξε στη ζωή του εκατομμύρια λουκουμάδες και τάισε δεκάδες χιλιάδες ντόπιους και ξένους, είναι ο κ. Πανίκος Ματθαίου από το Λιοπέτρι, ο γνωστός σε όλους με το όνομα της επιχείρησής του, «Λουκουμάδες Πανίκος».

Κληρονόμησε την τέχνη από τον πατέρα του, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 1990, όταν ο κ. Πανίκος ήταν μόλις 14 ετών. Έξι χρόνια αργότερα και αφού πρώτα παντρεύτηκε, ανέλαβε την επιχείρηση με τη σύζυγό του, Φωτούλα. Μια επιχείρηση που εξέλιξαν και σήμερα έχουν ανοιχτά κινητά παραρτήματα σε διαφορετικές περιοχές της επαρχίας Αμμοχώστου.

«Κάθε χρόνο, τα Φώτα, οι λουκουμάδες είναι το παραδοσιακό έθιμο για τους Χριστιανούς. Ήταν κάτι που μας άρεσε και κάναμε πάρα πολλούς λουκουμάδες. Νομίζω δεν αφήσαμε και κανένα παραπονεμένο. Ήταν χριστιανικό έθιμο από τα πολύ παλιά χρόνια και το έφεραν οι Εβραίοι, δακάτω για να σερβίρουν κάθε Χριστούγεννα λουκουμάδες. Υπάρχει και λουκουμάν στα τούρκικα που τα μαγείρευαν όταν πέθαινε κάποιος. Λουκουμάν στα τούρκικα σημαίνει μια μπουκιά. Επίσης είναι το έθιμο για τους καλικάτζαρους και το έκαναν από τα πολύ παλιά χρόνια».

«Η πιο δύσκολη μέρα του χρόνου…»

Για τον κ. Πανίκο, ως επαγγελματία, η πιο δύσκολη μέρα του χρόνου, είναι η ημέρα των Θεοφανείων, αφού χιλιάδες κόσμου μεταβαίνουν στα κατά τόπους καταστήματά του για να αγοράσουν λουκουμάδες, ωστόσο πάντοτε είναι έτοιμοι να εξυπηρετήσουν το κοινό.

«Ναι είναι η πιο δύσκολη μέρα του χρόνου γιατί όλoς ο κόσμος θέλει να πιάσει λουκουμάδες. Είναι δύσκολη η παρασκευή για να κάνει κάποιος στο σπίτι. Εμείς χρειαζόμαστε μία εβδομάδα προετοιμασία για να κάνουμε όλα αυτά τα πράγματα και να εξυπηρετήσουμε τον κόσμο.

Δουλεύουμε από το πρωί, μέχρι αργά το βράδυ. Είμαστε σε τρία πόστα, στην πλατεία Παραλιμνίου, που επί τη ευκαιρία ευχαριστούμε τον Δήμο που μας επιτρέπει να είμαστε εδώ, στην Σωτήρα στο δρόμο προς Λιοπέτρι και την ημέρα των Φώτων στην πλατεία της Αγίας Νάπας και πιο συγκεκριμένα στον Άγιο Γεώργιο, που θα πετάξουν τον σταυρό και μετά θα μείνουμε στην πλατεία καθόλη τη διάρκεια της μέρας».

Στα 29 χρόνια που ασκεί το επάγγελμα, θυμάται και την πιο περίεργη απ’ όλες όσες εργάστηκε, η οποία ήταν όπως είναι φυσικό ημέρα των Θεοφανείων. «Θυμάμαι μια μέρα όταν ήταν ο κορωνοϊός και ο κόσμος δεν μπορούσε να πάει κάπου, ο δήμος με άφησε να εργαστώ στην Πλατεία Παραλιμνίου. Εκείνη την ημέρα, ο κόσμος κρατούσε ουρά μέχρι την υπεραγορά “Κόκκινος”. Δηλαδή περίπου 500 μέτρα για να φάνε λουκουμάδες».

«Εγώ άλλαξα το λουκουμά»

Τα τελευταία χρόνια, ο παραδοσιακός λουκουμάς με το σιρόπι άλλαξε ή καλύτερα τον άλλαξε ο ίδιος, όπως λέει, περί το 2000 όταν λάνσαρε τους λουκουμάδες με σοκολάτα.

«Μου ήρθε η ιδέα με τις πιατέλες, δηλαδή λευκή σοκολάτα και oreo, σοκολάτα με μπισκότο, σοκολάτα με μπανάνα. Έχουμε επίσης γεύσεις Ferrero, Bueno, τώρα φέραμε την Pistachio. Τις κουβερτούρες που μπαίνουν από πάνω, άλλοι τις κατασκευάζουν, άλλοι τις αγοράζουν. Εμείς τις φτιάχνουμε μόνοι μας. Σήμερα η σοκολάτα νίκησε τον παραδοσιακό λουκουμά, ακόμα και της ηλικίας μας θέλουν με σοκολάτα. Άλλαξαν επίσης και τα σιάμιση. Σήμερα φτιάχνουμε σιάμιση με χαλούμι, φέτα και τυρί, αλλά και το γλυκό με μπανάνα-φράουλα και σοκολάτα από πάνω, άρα άλλαξαν και τα σιάμιση».

Τη δουλειά τους, την ακολούθησαν και τα παιδιά τους, τα οποία εργάζονται σε διαφορετικά πόστα από τους ίδιους, κατά τις ημέρες των εορτών, γεγονός που χαροποιεί τον κ. Πανίκο και την κ. Φωτούλα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ένας ακόμη συνεχιστής της παράδοσης… Ο κ. Γιάννης παράγει πιδκιαύλια και θυμίζει μία Κύπρο άλλης εποχής
• Η Κύπρια ζωγράφος που έφτασε μέχρι τη Νέα Υόρκη-«Η τέχνη είναι ένας διάλογος ανάμεσα στις γενιές»