Τελευταία προσπάθεια για περιορισμό διαρροής στον Μαυροκόλυμπο-«Μικρές οι προσδοκίες»

Βρίσκεται σε εξέλιξη η τελευταία προσπάθεια για περιορισμό της διαρροής νερού που σημειώθηκε στο φράγμα του Μαυροκόλυμπου στην επαρχία Πάφου, «με μικρές προσδοκίες», δήλωσε την Τρίτη ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γεωργίας, μετά το τέλος της συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γρηγορίου, ο οποίος απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών εντός της Επιτροπής σημείωσε ότι τα αποθέματα νερού είναι φέτος στο 26%.

Η Επιτροπή κατά τη σημερινή της συνεδρίας εξέτασε αυτεπάγγελτα τα σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας του πρωτογενούς τομέα από την έλλειψη νερού για άρδευση λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για άμβλυνση του προβλήματος.

Ο κ. Γρηγορίου σημείωσε ότι «μέχρι το τέλος της ημέρας θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν αυτή η προσπάθεια στεφθεί με επιτυχία». Σε αντίθετη περίπτωση, όπως είπε, «θα περιμένουμε να αδειάσει το φράγμα για να μπορέσει να επιλυθεί αυτό το πρόβλημα». Είπε ακόμα στο πλαίσιο της συζήτησης του θέματος ότι το έργο κινητής μονάδας αφαλάτωσης αναμένεται να προκηρυχθεί τις επόμενες μέρες.

Από την πλευρά τους, μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας δήλωσαν ότι το υδατικό πρόβλημα στην Πάφο επιδεινώνεται ένεκα και της διαρροής νερού στο φράγμα του Μαυροκόλυμπου και ζήτησαν να ληφθούν μέτρα για αντιμετώπιση του προβλήματος από την πλευρά του Υπουργείου Γεωργίας.

Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Πάφου, Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης ζήτησε την κατασκευή δύο φραγμάτων στην επαρχία Πάφου.

Τι λέχθηκε στη συνεδρία

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιαννάκης Γαβριήλ, είπε ότι αναμένουμε από το Υπουργείο Γεωργίας να πει πώς θα βοηθήσει τον πρωτογενή τομέα στο θέμα της ανομβρίας ώστε να μη διψάσει η Κύπρος, προσθέτοντας ότι οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι έχουν απώλεια εισοδημάτων από τις εκτάσεις που δεν θα μπορέσουν να καλλιεργήσουν ελλείψει νερού.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, ανέφερε ότι εντείνονται οι διαμαρτυρίες, ο προβληματισμός και οι ανησυχίες των γεωργών. Είπε ακόμη ότι είναι «οξύμωρο» να υπερχρεώνονται οι γεωργοί για το νερό που χρησιμοποιούν.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Βαλεντίνος Φακοντής, ανέφερε ότι τα φράγματα έχουν σχεδόν στερέψει και ότι η παρατεταμένη ανομβρία και η κλιματική αλλαγή επηρεάζουν το υδατικό ισοζύγιο. Είπε επίσης ότι μετά τη βλάβη στο φράγμα Μαυροκόλυμπου χάθηκαν τεράστιες ποσότητες νερού.

Παράλληλα, σημείωσε ότι κρίσιμες υπηρεσίες του κράτους είναι υποστελεχωμένες, όπως το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, το οποίο «έχει αποσαθρωθεί». Η Πάφος κινδυνεύει να διψάσει αν δεν ληφθούν μέτρα, συμπλήρωσε.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, έθεσε το ζήτημα της διάθεσης του νερού σε γήπεδα γκολφ. Παράλληλα, ρώτησε αν υπάρχει έλεγχος στις γεωτρήσεις, ενώ ζήτησε να πληροφορηθεί για τις προτεραιότητες του Υπουργείου Γεωργίας.

Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Σωτήρης Ιωάννου, επεσήμανε ότι πρέπει να εξευρεθούν μακροπρόθεσμες λύσεις, αλλά και λύσεις που πρέπει να ληφθούν σήμερα, τονίζοντας ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους επαγγελματίες γεωργούς. Ταυτόχρονα, ρώτησε τι γίνεται με τις μονάδες αφαλάτωσης και πώς εγκρίνονται οι τόνοι νερού που δίνονται στους γεωργούς.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, σημείωσε ότι θα μπορούσε να δημιουργηθεί εμπλουτιστικό φράγμα στον ποταμό της Γιαλιάς, στην επαρχία Πάφου. Ακόμη ρώτησε πού καταλήγει το νερό της τριτοβάθμιας επεξεργασίας που υπάρχει στον Μαυροκόλυμπο, ζητώντας παράλληλα χειροπιαστά μέτρα για στήριξη των επαγγελματιών γεωργών.

Απαντώντας στα ερωτήματα των μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, σημείωσε ότι «είμαστε εξαρτώμενοι από τις καιρικές συνθήκες και την ανομβρία» και ότι η Κύπρος έχει τα περισσότερα φράγματα ανά έκταση.

Τα αποθέματα νερού είναι φέτος στο 26%, είπε, προσθέτοντας ότι έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες υλοποίησης των κυβερνητικών αποφάσεων που λήφθηκαν τον Νοέμβριο του 2024, που αφορούν στη δημιουργία κινητών μονάδων αφαλάτωσης και 2 νέων μονάδων αφαλάτωσης. Παράλληλα, ανέφερε ότι η αφαλάτωση είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα, διευκρινίζοντας ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο της χρήσης ηλιακών συσσωρευτών για την αφαλάτωση.

Εν συνεχεία, ο κ. Γρηγορίου αναφέρθηκε στις δράσεις του Υπουργείου Γεωργίας για στήριξη των γεωργών, σημειώνοντας ότι το Υπουργείο ενθαρρύνει τους γεωργούς να χρησιμοποιούν έξυπνα συστήματα. Επιπλέον είπε ότι ετοιμάζεται ενημερωτική εκστρατεία για αλλαγή κουλτούρας στη χρήση του νερού.

Τέλος, είπε ότι το 2024 υπήρξε διαβούλευση με τις αγροτικές οργανώσεις για παραχώρηση 12 εκατ. ευρώ.

Απαντώντας στα ερωτήματα των Βουλευτών, ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), Γιώργος Καζαντζής, εξήγησε ότι το τέλος υπερκατανάλωσης νερού έχει αποτρεπτική λογική, ώστε ο γεωργός να αποφεύγει να το χρησιμοποιεί. Είπε ακόμη ότι εγκρίθηκε παροχή υφάλμυρου νερού στους αγρότες, για να εξυπηρετηθούν περισσότεροι αγρότες.

Αναφερόμενος στα γήπεδα γκολφ, είπε ότι σε αυτά γίνεται χρήση ανακτημένου νερού, σημειώνοντας ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο περιορισμών στην κατανάλωση νερού. Σε ό,τι αφορά στις γεωτρήσεις, ανέφερε ότι το ΤΑΥ διενεργεί ελέγχους, αλλά υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τις παράνομες γεωτρήσεις.

Αναφερόμενος στον κυβερνητικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ο κ. Καζαντζής σημείωσε ότι είναι τεράστιο το κόστος της χρήσης φωτοβολταϊκών σε μονάδες αφαλάτωσης, επισημαίνοντας ότι «όταν υπάρξει απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, θα μπορέσουμε να αγοράσουμε φωτοβολταϊκά σε μικρότερο κόστος».

Μιλώντας για το χρονοδιάγραμμα ανέγερσης νέων μονάδων αφαλάτωσης, ανέφερε ότι δρομολογούνται 4 μονάδες αφαλάτωσης, με την πρώτη να αναμένεται μέχρι τον Σεπτέμβριο και τη δεύτερη μέχρι το τέλος του έτους, ενώ οι άλλες δύο μάλλον θα είναι έτοιμες εντός του 2026.

Μιλώντας για την κατανομή του νερού στους γεωργούς, ο κ. Καζαντζής εξήγησε ότι δίνεται προτεραιότητα στους επαγγελματίες γεωργούς, μετά στις μόνιμες και εποχικές φυτείες, και τέλος στις μη μόνιμες και στις μη εποχικές καλλιέργειες. Σε ό,τι αφορά στη μείωση του προσωπικού του ΤΑΥ, σημείωσε ότι γίνονται προσπάθειες για πρόσληψη περισσότερου προσωπικού, προσθέτοντας ότι έχει χαθεί τεχνογνωσία λόγω της φυγής προσωπικού.

Είπε ακόμη ότι έχει κλείσει η διοχέτευση επεξεργασμένου νερού για αποχετευτικούς σκοπούς στο φράγμα του Μαυροκόλυμπο. Αν δεν γίνει κατορθωτός ο τερματισμός της διαρροής του νερού, τότε αυτό το νερό θα καταλήξει στη θάλασσα, εξήγησε, υπογραμμίζοντας ότι θα επιδιορθωθεί η βλάβη και θα αντληθεί νερό από τον ποταμό της Έζουσας για δημιουργία αποθεματικού.

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιαννάκη Γαβριήλ αν το Υπουργείο Οικονομικών θα δώσει πράσινο φως για θέσεις στο ΤΑΥ, είπε ότι θα απευθύνει αυτό το ερώτημα στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης.

Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Πάφου, Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης, είπε ότι ανέμενε διαφορετική τοποθέτηση από το Υπουργείο Γεωργίας για την καταστροφή της μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια και του φράγματος του Μαυροκόλυμπου. Η κατασκευή δύο φραγμάτων στην Επισκοπή και στη Σουσκιού παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες, σημείωσε, προσθέτοντας ότι έπρεπε να ληφθούν επιπλέον πρακτικά μέτρα για την Πάφο και να γίνει επίκληση του δικαίου της ανάγκης.

Ο εκπρόσωπος του ΕΟΑ Λάρνακας, Παύλος Μιχαήλ, αναφέρθηκε στις απώλειες στα δίκτυα ύδρευσης, οι οποίες, όπως είπε, ανέρχονται στο 40%.

Ο Γενικός Γραμματέας της ΕΚΑ, Πανίκος Χάμπας, είπε ότι «κλαίμε πάνω από τα ερείπια, είμαστε κατώτεροι των υδάτων», προσθέτοντας ότι «κουτσουρέψαμε τον Φορέα Υδάτων και το ΤΑΥ». Παράλληλα, ζήτησε να επανέλθει η αρχική πρόταση του ΑΚΕΛ για τον Φορέα Υδάτων. Το υδατικό είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα μετά το Κυπριακό, είπε, σημειώνοντας ότι απέστειλε επιστολή στο ΤΑΥ για τη διαχείριση του νερού.

Ο Γενικός Γραμματέας της ΠΕΚ, Χρίστος Παπαπέτρου, είπε ότι τα 12 εκατ. ευρώ είναι μια παροχή που δόθηκε μετά τις κινητοποιήσεις των αγροτικών οργανώσεων. Ακόμη, είπε ότι συμφωνεί με τον ΕΟΑ Πάφου για τη δημιουργία 2 φραγμάτων στην επαρχία Πάφου, επισημαίνοντας ότι πρέπει να υπάρχουν 2 κινητές μονάδες αφαλάτωσης στην επαρχία.

«Είναι τραγική και απαράδεκτη η κατάσταση. Είναι θέμα επιβίωσης της κοινωνίας», τόνισε, προσθέτοντας ότι πρέπει να σταματήσει η παροχή νερού σε εποχικές καλλιέργειες ερασιτεχνών γεωργών. «Έχουμε γεωργούς 3 ταχυτήτων στην Κύπρο», ανέφερε. Τάχθηκε ακόμη υπέρ της χρήσης φωτοβολταϊκών για γεωργικούς σκοπούς και υπέρ της δημιουργίας μονάδας αφαλάτωσης με φωτοβολταϊκά.

Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, ανέφερε ότι το έργο κινητής μονάδας αφαλάτωσης αναμένεται να προκηρυχθεί τις επόμενες μέρες, σημειώνοντας ότι προβλέπεται η διάθεση μπόνους εάν εγκατασταθεί νωρίτερα. Αναφερόμενος στα φράγματα στα χωριά Σουσκιού και Επισκοπή Πάφου, είπε ότι βρίσκονται μέσα στο Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο, ύψους 1,2 δισ. ευρώ και χρονικού εύρους μιας δεκαετίας.

Εν συνεχεία, είπε ότι θα αξιολογηθούν οι περιπτώσεις όπου υπάρχει απώλεια εισοδήματος για να καλυφθούν οι επηρεαζόμενοι γεωργοί. Για τη δημιουργία δικτύου στη Σολέα, ανέφερε ότι οι αγρότες στην περιοχή εξακολουθούν να ποτίζουν με τους παραδοσιακούς τρόπους.

Μιλώντας για το φράγμα της Τερσεφάνου, ο κ. Γρηγορίου σημείωσε ότι έχει κατακυρωθεί το έργο της δημιουργίας αγωγού για τη μεταφορά ανακτημένου νερού. Αναφερόμενος στη μονάδα της Μιας Μηλιάς, είπε ότι γίνονται ενέργειες σε συνεργασία με τον ΕΟΑ Λευκωσίας και το Υπουργείο Εξωτερικών, κάνοντας λόγο για 10-12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο.

Ο Γιαννάκης Γαβριήλ ζήτησε να μάθει πόσοι έλεγχοι έγιναν για την επάρκεια του νερού την τελευταία πενταετία και για την αποτελεσματικότητά τους.

Δηλώσεις μετά τη συνεδρία

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Βαλεντίνος Φακοντής, εξέφρασε «έντονο προβληματισμό και ανησυχία» για την απώλεια νερού από το φράγμα του Μαυροκόλυμπου. Σημείωσε ότι το νερό αυτό προοριζόταν για τις ανάγκες του αγροτικού κόσμου της περιοχής και οι επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα θα είναι τεράστιες. Όπως είπε, αυτό έρχεται να προστεθεί στα ήδη χαμηλά αποθέματα νερού της Επαρχίας Πάφου.

Τέλος, κάλεσε το κράτος και το αρμόδιο Υπουργείο να εφαρμόσουν δράσεις και μέτρα όσο το δυνατόν συντομότερα.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, είπε ότι απαιτείται να ξεκινήσουν από τώρα από πλευράς Κυβέρνησης και Υπουργείου Γεωργίας σχέδια και μελέτες για αποζημίωση των γεωργών και κτηνοτρόφων, κυρίως των επαγγελματιών.

Παράλληλα, τόνισε ότι αρκετοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι απασχολούν υπαλλήλους από τρίτες χώρες, για τους οποίους έχουν πληρώσει τεράστια ποσά για να τους φέρουν μέσω μεσαζόντων. Είπε ακόμη ότι αρκετοί γεωργοί έχουν κάνει επενδύσεις εκμεταλλευόμενοι τα σχέδια επιδοτήσεων του Κυριάκου Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών, με αποτέλεσμα να έχουν χρέη στις τράπεζες που πρέπει να αποπληρωθούν.

Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Πάφου, Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης, είπε ότι η κατάσταση στην Πάφο μετά τα «τραγικά γεγονότα» της καταστροφής της μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια και της χθεσινής καταστροφής στο φράγμα Μαυροκόλυμπου, γίνεται ακόμη δυσκολότερη.

Όπως είπε, φεύγει από τη Βουλή περισσότερο ανήσυχος από ό,τι όταν ήρθε, σημειώνοντας ότι φράγματα στην Επισκοπή και στη Σουσκιού δεν συμπεριλαμβάνονται στους προγραμματισμούς του Υπουργείου Γεωργίας.

Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, δήλωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια τελευταία προσπάθεια για να περιοριστεί η διαρροή του νερού στο φράγμα του Μαυροκόλυμπου, «με μικρές προσδοκίες, ωστόσο μέχρι τέλος της ημέρας θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν αυτή η προσπάθεια στεφθεί με επιτυχία». Σε αντίθετη περίπτωση, όπως είπε, «θα περιμένουμε να αδειάσει το φράγμα για να μπορέσει να επιλυθεί αυτό το πρόβλημα».

Καταληκτικά, ανέφερε ότι προβλέπεται να προκηρυχθούν σύντομα κινητές μονάδες αφαλάτωσης στην επαρχία Λεμεσού, ώστε να υπάρχουν τουλάχιστον μια έτοιμη πριν από το τέλος του 2025 στη Λεμεσό και μια άλλη στις αρχές του 2026.

Πηγή: ΚΥΠΕ