Το κοντράστ αφηγημάτων, οι στόχοι του Τατάρ και το άγνωστο μέλλον της τριμερούς

Το κοντράστ μεταξύ των τοποθετήσεων του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Ερσίν Τατάρ την Τρίτη ήταν πέρα για πέρα ξεκάθαρο. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης μίλησε πάλι για σπάσιμο του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών για λύση του Κυπριακού. Ο εγκάθετος της κατοχής, αντιθέτως, μίλησε πάλι για «κυριαρχική ισότητα» και λύση συνεργασίας μεταξύ «δύο κρατών». Το αφήγημα του Κυπριακού κινείται αυτή τη στιγμή σε αντίθετους πόλους και δεν είναι σαφές πώς μπορούν να δημιουργηθούν συνθήκες προσέγγισης.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ βολιδοσκόπησε τις δύο πλευρές για τριμερή και τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Και τις δύο φορές η ε/κ πλευρά απάντησε θετικά και η τ/κ το απέφυγε. Τον Αύγουστο δεν πραγματοποιήθηκε τριμερής και όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν ότι δεν θα πραγματοποιηθεί ούτε τον Σεπτέμβριο. Ενδεχομένως θα αξιοποιηθούν οι χωριστές συναντήσεις που θα έχουν με τον Αντόνιο Γκουτέρες ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Ερσίν Τατάρ ως μία προπαρασκευαστική συζήτηση, που πλέον θα γίνεται σε διαφορετικό επίπεδο, καθώς θα το ζητά ο ίδιος ο ΓΓ. Σε περίπτωση που υπάρξει θετική απάντηση και από την τουρκική πλευρά, η τριμερής ενδεχομένως να προωθηθεί κάποια στιγμή τον Οκτώβρη ή τον Νοέμβρη.

Αρκετά ενδιαφέρον, ωστόσο, κρίνεται το γεγονός πως, ενώ στα κατεχόμενα φαίνεται σχεδόν όλοι να αποκλείουν μια τριμερή στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης, ο λεγόμενος «υπουργός εξωτερικών» βλέπει στον ορίζοντα μία πενταμερή συνάντηση. Πρόκειται για μια ιδέα που δεν συζητήθηκε μέχρι στιγμής και που δεν φαίνεται να αποτελεί μέρος της βολιδοσκόπησης που έγινε. Ο Ταχσίν Ερτουγρούλογλου ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο τριμερούς και απάντησε ότι ούτε τριμερείς συνομιλίες θα γίνουν, ούτε διάλογος. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, είπε, και κατηγόρησε την ε/κ πλευρά ότι «διαχωρίζουν το θέμα από την ουσία του και το κάνουν να φαίνεται σαν να έχουν μείνει τα μέρη στο Κραν Μοντανά», κάνοντας, μάλιστα, λόγο για «ψευδή προπαγάνδα των Ε/κ και των Ελλήνων».

Ακολούθως, ωστόσο, κατέθεσε την προσωπική του εκτίμηση πως «δεν θα υπάρξει τριμερής αλλά συνάντηση 4+1, τα δύο μέρη, οι μητέρες πατρίδες και ο ΓΓ του ΟΗΕ». Δεν έγινε γνωστό κατά πόσον η τουρκική πλευρά έκανε όντως μια τέτοια αντιπρόταση ή αν ο Ερτουγρούλογλου, που για κάποιους καλοβλέπει την καρέκλα του Τατάρ, θεωρεί πως ο Τ/κ ηγέτης είναι καλύτερα να προσέλθει με τον… κηδεμόνα του. Ούτε και είναι ξεκάθαρο αν και γιατί θεωρείται από κάποιους στα κατεχόμενα καλύτερη «γέφυρα» μεταξύ της πλήρους απραξίας στο Κυπριακό και μιας διαπραγματευτικής διαδικασίας μια τέτοια σύνθεση. Στη θεωρία η προσπάθεια συνεχίζει να είναι η επίτευξη, σε πρώτο χρόνο, μιας τριμερούς συνάντησης, με στόχο να διευκολύνει την επανέναρξη των συνομιλιών.

Από μέρους του Νίκου Χριστοδουλίδη, πάντως, τονίστηκε ότι «παρά τις δυσκολίες, τις προκλήσεις και τις κατά καιρούς απογοητεύσεις, παραμένουμε αισιόδοξοι ότι οι επίμονες προσπάθειές μας και η ξεκάθαρη πολιτική μας βούληση θα οδηγήσουν σε επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων». Επανέλαβε ότι ο ίδιος θα εξαντλήσει κάθε προσπάθεια και θα αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία, ακόμη και την παραμικρή χαραμάδα ελπίδας, για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις επανέναρξης των διαπραγματεύσεων με βάση το μέχρι σήμερα διαπραγματευτικό κεκτημένο και τις αρχές της ΕΕ.

Η χαραμάδα ελπίδας, πάντως, αν υπάρχει, είναι μικρή και δυσδιάκριτη. Ο Τατάρ, που με κάποιο τρόπο κατάφερε να κάνει ανενόχλητος προπαγάνδα στο βρετανικό Κοινοβούλιο, αντί οποιασδήποτε ένδειξης βούλησης ή εποικοδομητικής στάσης, ζήτησε από τους Βρετανούς στήριξη για τις απαράδεκτες απαιτήσεις του. «Οι διαπραγματεύσεις για μια ομοσπονδιακή λύση διεξάγονται για περισσότερο από μισό αιώνα. Ωστόσο η ε/κ πλευρά έχει απορρίψει τουλάχιστον 15 σχέδια λύσης», υποστήριξε. «Είναι καιρός η διεθνής κοινότητα και το ΗΒ, ως ένα από τα εγγυητικά κράτη, να υιοθετήσουν μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση για την Κύπρο», πρόσθεσε. Και ως ισορροπημένη προσέγγιση, θεωρεί μια λύση βασισμένη στην «κυριαρχική ισότητα» και το «ισότιμο διεθνές καθεστώς» του ψευδοκράτους.

Ο Ερσίν Τατάρ ξέκοψε για άλλη μία φορά κάθε πιθανότητα επιστροφής στις συνομιλίες, λέγοντας ότι «οι διαπραγματεύσεις με βάση την ομοσπονδία έχουν εξαντληθεί. Μία βιώσιμη και ρεαλιστική λύση μπορεί να βασιστεί μόνο στην ύπαρξη δύο κρατών σε σχέσεις συνεργασίας», παρουσιάζοντας εκ νέου τη διχοτόμηση ως τον στόχο πιθανών διαπραγματεύσεων. «Η τ/κ πλευρά δεν θα κάνει βήμα πίσω από το όραμα των δύο κρατών. Η 'τδβκ' έχει γεωστρατηγική σημασία στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Δημοκρατίας της Τουρκίας», τόνισε, ξεκαθαρίζοντας τις προθέσεις του. Επανέλαβε, ταυτόχρονα, τα «τρία άλφα» του και ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να επανεξετάσει τις «αδικίες» που, κατά τον ισχυρισμό του, αντιμετωπίζουν οι Τ/κ.

Με αυτή τη διάθεση είναι που θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη για να συναντήσει τον ΓΓ και προφανώς και με αυτά τα αιτήματα, που γνωρίζει πολύ καλά ότι εκφεύγουν των ψηφισμάτων των ΗΕ. Για αυτό τον λόγο είναι που και οι προσδοκίες εξακολουθούν να παραμένουν πολύ χαμηλές.