Ο ρόλος, οι δυναμικές και οι αλλαγές των κομμάτων με ορίζοντα τις Βουλευτικές Εκλογές

Το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών ήταν από κάκιστο μέχρι καταστροφικό για όλα τα κόμματα πλην του ΕΛΑΜ, το οποίο συνεχίζει την σταθερή ανοδική του πορεία και, αν δεν έμπαινε σφήνα ο Φειδίας Παναγιώτου, θα ήταν άνετο στην τρίτη θέση της κατάταξης, ενδεχομένως και με πιο υψηλό ποσοστό, προερχόμενο από την ψήφο διαμαρτυρίας. Αυτό το αποτέλεσμα βρίσκεται εδώ και δύο μήνες υπό επεξεργασία και η συζήτηση θα συνεχιστεί και το φθινόπωρο, με κάποια κόμματα να προγραμματίζουν και συνέδρια για να αντιμετωπίσουν τις νέες πολιτικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί.

Ο μεγαλύτερος φόβος των ηγεσιών των πολιτικών δυνάμεων, ο οποίος και πυροδοτεί αυτή την αντίδραση προς την κατεύθυνση της αλλαγής, είναι βεβαίως να μην επαναληφθούν αυτά τα αποτελέσματα σε ίδια ή ακόμη χειρότερη μορφή στις Βουλευτικές Εκλογές. Μπορεί ο Μάιος του 2026 να είναι σχεδόν δύο χρόνια μακριά, ωστόσο για να πιάσουν τόπο οι όποιες μεταρρυθμίσεις προωθούνται χρειάζεται και χρόνος εφαρμογής, ο οποίος αναπόφευκτα θα φέρει τα κόμματα πιο κοντά στο πλέον σημαντικό ραντεβού τους με την κάλπη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Υπαρξιακός κίνδυνος για τα κόμματα οι τάσεις αποσυσπείρωσης-Από τον Φειδία στο μελλοντικό «μαύρισμα»

Τα δεδομένα στο πολιτικό σκηνικό έχουν αλλάξει πάρα πολύ από το 2021. Υπενθυμίζεται ότι τότε ο ΔΗΣΥ είχε έρθει πρώτος με 27,77%, δεύτερο το ΑΚΕΛ με 22,34% και τρίτο ήταν το ΔΗΚΟ με 11,29%. Τότε η μεγάλη αλλαγή που είχε συντελεστεί ήταν η άνοδος του ΕΛΑΜ στην τέταρτη θέση, με ποσοστό 6,78%, αφήνοντας πίσω του την ΕΔΕΚ με 6,72%. Στα εξάρια κινήθηκε και η ΔΗΠΑ, πετυχαίνοντας 6,1% ενώ το Κίνημα Οικολόγων μπήκε τελευταίο στη Βουλή με 4,41%. Σημειώνεται ότι κοντά στην πόρτα του Κοινοβουλίου βρέθηκαν και οι Κυνηγοί, που κινήθηκαν λίγο πιο κάτω από το εκλογικό όριο, στο 3,27%.

Τα ποσοστά αυτά μεταφράζονταν σε 17 έδρες για τον ΔΗΣΥ, σε 15 για το ΑΚΕΛ και σε εννέα για το ΔΗΚΟ, καθιστώντας τα τρία κόμματα τους μεγάλους πρωταγωνιστές του κοινοβουλευτικού παιγνιδιού. ΕΛΑΜ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ είχαν από τέσσερις βουλευτές, με τα δύο πρώτα κόμματα να μένουν με τρεις στην πορεία, ενώ οι Οικολόγοι εξέλεξαν τρεις βουλευτές και τώρα έχουν δύο. Η κατανομή εδρών επιτρέπει στα τρία μεγαλύτερα κόμματα να ελέγχουν, σε μεγάλο βαθμό, τι περνά από τη Βουλή και στα υπόλοιπα να μπορούν να λειτουργήσουν ρυθμιστικά, ώστε να συγκεντρώνονται οι απαραίτητες πλειοψηφίες. Οι ρόλοι αυτοί προσδιορίζουν και τις σχέσεις και τις δυναμικές τους με την εκτελεστική εξουσία.

Η εικόνα έχει ήδη ανατραπεί από τις Ευρωεκλογές, καθώς η κατάταξη είναι πλέον διαφορετική. Παρόλο που είναι ξεχωριστές εκλογές, με τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, και δεν είναι εύκολα συγκρίσιμες με τις Βουλευτικές, καθόρισαν μια νέα πολιτική συμπεριφορά, η οποία στην πορεία θα διαφανεί κατά πόσον ήταν ευκαιριακή ή θα παγιωθεί μέσα στον χρόνο και θα θεωρείται πλέον φυσιολογική. Αυτό δεν αφορά τόσο πολύ την προσωπική επιτυχία του Φειδία Παναγιώτου, αλλά την συλλογική αποτυχία των κομμάτων.

Οι τάσεις αποσυσπείρωσης που παρουσιάζονταν σε διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες, πλέον έχουν μεταφραστεί σε ψήφο εκδίκησης, καταδεικνύοντας ότι η απόσταση μεταξύ των κομμάτων και των ψηφοφόρων έχει μεγαλώσει επικίνδυνα. Είναι ξεκάθαρο πως η αφοσίωση στα κόμματα, πάνω στην οποία χτίστηκε το σύστημα τα προηγούμενα χρόνια, δεν είναι πλέον τόσο κοινή όσο στο παρελθόν, καθώς στις νεότερες γενιές δεν «πάει το χέρι μόνο του» κάτω από το λογότυπο στο ψηφοδέλτιο. Παρομοίως, οι κληρονομικές λίστες του παρελθόντος, όπου τα παιδιά των τάδε έμπαιναν αυτόματα στα οργανωτικά λόγω των πολιτικών προτιμήσεων των γονιών τους, ανήκουν πλέον σε μια άλλη εποχή, όπως σιγά σιγά καταλαβαίνουν με απογοήτευση τα κόμματα, τα οποία πλέον θα πρέπει να κερδίσουν και οικογένειες που για χρόνια αποτελούσαν τη βάση τους.

Στην πραγματικότητα, οι κομματικές βάσεις συρρικνώνονται και οι πολίτες αναζητούν όλο και συχνότερα διέξοδο σε νέους πολιτικούς σχηματισμούς και αντισυστημικές υποψηφιότητες, έχοντας αγανακτήσει με τα όσα γίνονται στη χώρα. Τα κόμματα έχουν παράπονο για το τσουβάλιασμα, αφού θεωρούν ότι δεν είναι όλοι εξίσου υπεύθυνοι για σκάνδαλα και για παραλείψεις, αλλά στην πράξη αυτό συμβαίνει και θα συνεχίσει να συμβαίνει όσο δεν μπορούν να δώσουν απαντήσεις στα προβλήματα της καθημερινότητας και όσο αιωρούνται από πάνω τους σκιές.

Είναι φυσικό οι Βουλευτικές να γεμίζουν άγχος τα κόμματα, γιατί θα μπορούσαν να ανατραπούν όλα όσα ήξεραν. Οι ρόλοι τους και η θέση τους στο σύστημα απειλούνται σοβαρά, όχι από κάποιον μεμονωμένο υποψήφιο αλλά από την αλλαγή της εκλογικής συμπεριφοράς. Για κάποια κόμματα, μάλιστα, το ζήτημα είναι ακόμη πιο σοβαρό από την απώλεια δύναμης και πρεστίζ, καθώς αν κινηθούν στα ποσοστά των Ευρωεκλογών, τότε θα μείνουν και εκτός Βουλής, κινδυνεύοντας να περάσουν στην πολιτική ανυπαρξία. Είναι ενώπιον αυτών των κινδύνων που όλες οι κινήσεις που θα γίνουν τους επόμενους μήνες έχουν πραγματικό ορίζοντα το 2026.