Η διάσταση Τατάρ-Άγκυρας για την τριμερή, το παιγνίδι εντυπώσεων και η τουρκική γέφυρα για τη συνέχεια

Η άρνηση του Ερσίν Τατάρ να συμμετέχει σε τριμερή συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Αντόνιο Γκουτέρες δεν ανέδειξε απλώς τη διάσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές ακόμη και επί της διαδικασίας στο Κυπριακό. Ανέδειξε, όπως προκύπτει από τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών, κάποια διάσταση και με την Άγκυρα, παρά την συνταύτιση που προσπαθεί να παρουσιάσει ο Τατάρ σε κάθε ευκαιρία.

Το εύρος αυτής της διάστασης δεν είναι γνωστό, ούτε και η ακριβής φύση της. Εάν, δηλαδή, η διαφωνία Τουρκίας-Τατάρ είναι επί της ουσίας ή εάν η Άγκυρα ενοχλήθηκε σε ό,τι αφορά την προσέγγιση και την τακτική του αλλά συνεχίζουν οι δύο πλευρές να είναι πλήρως εναρμονισμένες σε ζητήματα πολιτικής. Αυτό που προκύπτει, όμως, από τις πληροφορίες στα κατεχόμενα, είναι πως στην τουρκική πρωτεύουσα διαφωνούν με τον τρόπο που χειρίστηκε το όλο ζήτημα, θεωρώντας ότι επέτρεψε να «κερδίσει πόντους» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Η βολιδοσκόπηση για την πραγματοποίηση τριμερούς γινόταν από την προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ. Αν και θεωρητικά η αποστολή της στην Κύπρο ολοκληρώθηκε μετά την υποβολή της έκθεσης με τα συμπεράσματά της στον Αντόνιο Γκουτέρες, φαίνεται πως ο επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού της άναψε το πράσινο φως για να συνεχίσει να έχει ρόλο στα επόμενα βήματα της διαδικασίας, γι’ αυτό και συνέχιζε τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και μετά την παράδοση της έκθεσης.

Κάποια στιγμή, στο δεύτερο μισό Ιουλίου, η κ. Ολγκίν επιχείρησε να φέρει τις δύο πλευρές ενώπιον του ΓΓ, ώστε να αποσαφηνιστούν οι επόμενες κινήσεις και να ξεκλειδώσει η διαδικασία στο Κυπριακό. Υπενθυμίζεται ότι η προσωπική απεσταλμένη ήθελε και στο παρελθόν να φέρει τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Ερσίν Τατάρ στο ίδιο δωμάτιο αλλά κάτι τέτοιο ουδέποτε γινόταν αποδεκτό από τον εγκάθετο της κατοχής, ο οποίος θεωρεί πως δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης, ενόσω δεν γίνονται αποδεκτές οι απαράδεκτες απαιτήσεις του, που παραπέμπουν σε αναγνώριση του ψευδοκράτους και εξίσωσή του με την Κυπριακή Δημοκρατία. Το ερώτημα, συνεπώς, είναι τι άλλαξε και κρίθηκε πως μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση και μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο, δηλαδή στην παρουσία του ΓΓ.

Η υποψία που υπήρχε είναι πως η κατοχική χώρα είχε ανάψει το πράσινο φως στην κ. Ολγκίν για να προχωρήσει με τη διευθέτηση τριμερούς. Για αυτό και έγιναν όλες οι ενέργειες, συμπεριλαμβανομένου του ορισμού ημερομηνίας και επαφών απευθείας με το γραφείο του ΓΓ στη Νέα Υόρκη. Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι κατά πόσον η Άγκυρα είχε δώσει εντολή στον Τατάρ να συνηγορήσει στην πραγματοποίηση της συνάντησης και αποφάσισε να παρακούσει ή έπαιζαν ένα παιγνίδι «good cop, bad cop» με τα ΗΕ, στο οποίο η Τουρκία ήταν η καλή και ο Τατάρ ο κακός, αλλά το χειρίστηκε λάθος, προκαλώντας εκνευρισμό. Αυτό είναι, άλλωστε, κάτι που έχουν ξανακάνει, ώστε να γίνεται αυτό που θέλει η Τουρκία αλλά, για λόγους που σχετίζονται με την δική της ατζέντα, αποσείοντας από πάνω της την ευθύνη και μετατοπίζοντας την ολόκληρη στους Τ/κ.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί πως μερίδα του τ/κ Τύπου αναφέρεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα σε πληροφορίες περί επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, με την Τουρκία να έχει αποδεχθεί ότι θα συνεχίσουν από το σημείο που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Σημειώνουν, μάλιστα, πως έχει δώσει οδηγίες στον Ερσίν Τατάρ να «μαλακώσει» την στάση του, ώστε να διευκολυνθεί η αλλαγή γραμμής. Γίνεται λόγος για νέες κινήσεις από τα ΗΕ, με δύο πακέτα, στα οποία θα υπάρχουν χωρισμένα τα διαπραγματευτικά κεφάλαια, τοποθετώντας τις εξελίξεις εντός Αυγούστου ή τον Σεπτέμβριο, θεωρητικά με τη σύμφωνο γνώμη της Άγκυρας.

Αυτά τα δημοσιεύματα ακολούθησαν αυτά που έλεγαν πως, κατά το προγραμματισμένο ταξίδι του στην Άγκυρα, ο λεγόμενος «πρωθυπουργός» και πρόεδρος του ΚΕΕ (επαναδιεκδικεί τον Σεπτέμβριο) Ουνάλ Ουστέλ κλήθηκε εκτάκτως από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, για να του τα ψάλλει για τη διαχείριση του Τατάρ, αφού δεν ενέκρινε τις δηλώσεις και τη συμπεριφορά του «ενώ διεξάγεται διπλωματικός πόλεμος με την ε/κ πλευρά». Οι πληροφορίες, ωστόσο, δεν διευκρίνιζαν κατά πόσο η Άγκυρα διαφωνούσε με τα προαπαιτούμενα του Τατάρ και την πολιτική των δύο κρατών που προωθεί ή απλώς με τον τρόπο που χειρίστηκε το όλο θέμα της τριμερούς, αφήνοντας τα ΗΕ στο περίμενε και δίνοντας ξεκάθαρη αρνητική απάντηση μόνο μετά που ανακοίνωσε την ύπαρξη πρόσκλησης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Υπάρχει, πάντως, και η ερμηνεία ότι όλο αυτό έγινε κυρίως στο πλαίσιο της προσωπικής ατζέντας του Ουστέλ, που θέλει τις «ευλογίες» της κατοχικής χώρας για να παραμείνει στην προεδρία του ΚΕΕ.

Μετά από αυτές τις πληροφορίες, που οδήγησαν σε περαιτέρω επικρίσεις σε βάρος του Τατάρ στα κατεχόμενα, φαίνεται να καταβάλλεται προσπάθεια αποκατάστασης της εικόνας των σχέσεων μεταξύ του ιδίου και της Τουρκίας με κάθε τρόπο. Μάλιστα, πηγές στην Άγκυρα διοχέτευσαν προς το ΚΥΠΕ πληροφορίες ότι δεν ισχύουν τα όσα μεταδίδονται στα τ/κ ΜΜΕ περί διαφορετικής άποψης με τον Ερσίν Τατάρ για την τριμερή. «Συμφωνούμε με τις τελευταίες δημόσιες τοποθετήσεις του "προέδρου" Ερσίν Τατάρ. Εισηγούμαστε την έναρξη της συζήτησης για το Κυπριακό σε μια νέα βάση. Και το σημείο εκκίνησης αυτής της προσπάθειας είναι η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας», ανέφεραν, γεγονός που θεωρητικά παραπέμπει μόνο σε διάσταση προσεγγίσεων και όχι πολιτικής και ουσίας.

Δεδομένου ότι είναι πολύ απομακρυσμένο ο ΓΓ του ΟΗΕ να προσκαλούσε τον Πρόεδρο και τον Τ/κ ηγέτη για να αποφασίσουν όλοι μαζί πώς να παραβιάσουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και να βγουν ομαδικώς εκτός των παραμέτρων του, που είναι επί της ουσίας η τουρκική απαίτηση (υπενθυμίζεται ότι ο λόγος που ο Τατάρ ήθελε η απεσταλμένη του ΟΗΕ να είναι προσωπική και να μην λογοδοτεί στο ΣΑ ήταν επειδή πίστευε ότι δεν θα δεσμευόταν από τα ψηφίσματα), κάτι άλλο σχεδίαζε η κ. Ολγκίν. Στα τ/κ ΜΜΕ, μετά τις αποκαλύψεις για την ενόχληση της Άγκυρας με τον Τατάρ, αναφέρεται πως η Τουρκία συμφώνησε για επανέναρξη των συνομιλιών, με μία μεθοδολογία που παραπέμπει στις πληροφορίες που είχαν κυκλοφορήσει και στον Τύπο στις ελεύθερες περιοχές, γεγονός που μάλλον αντανακλά τις σκέψεις Γκουτέρες-Ολγκίν για τα επόμενα βήματα.

Πάντως, οι πληροφορίες προς το ΚΥΠΕ από την Τουρκία περιλαμβάνουν και μια ενδιαφέρουσα αναφορά, που ενδεχομένως να αποτελεί και τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των όσων δημόσια (και φαίνεται και πίσω από κλειστές πόρτες) διακηρύσσει ο Τατάρ και της πρόθεσης της κατοχικής χώρας να πραγματοποιηθεί η τριμερής και ενδεχομένως να επαναρχίσει και η διαδικασία στο Κυπριακό. Ανέφεραν ότι η λύση των δύο κρατών δεν περιλαμβάνει μόνο δύο πλήρως ανεξάρτητα κράτη, καθώς και η συνομοσπονδία και η χαλαρή ομοσπονδία είναι λύσεις δύο κρατών, δίνοντας έτσι μια ερμηνεία που δεν θα εξέθετε τον Τατάρ κατά την επάνοδό του στην τράπεζα των συνομιλιών. Θα πρέπει, βεβαίως, να σημειωθεί πως το ενδεχόμενο της συνομοσπονδίας απορρίπτεται από το σύνολο των κομμάτων στις ελεύθερες περιοχές, ενώ η πλειοψηφία δεν θεωρεί αποδεκτή ούτε τη συζήτηση περί χαλαρής ομοσπονδίας, αφού υποστηρίζουν το ισχυρό κεντρικό κράτος με περιορισμένο κατάλοιπο εξουσίας.