Παγκόσμιες αντιδράσεις για τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς

Ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, δολοφονήθηκε σε επίθεση στην κατοικία του στην Τεχεράνη, όπου βρισκόταν για την ορκωμοσία του νέου Ιρανού προέδρου. Ο διεθνής Τύπος παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις που αφορούν αυτή τη δολοφονία.

Σύμφωνα με τα διεθνή δημοσιεύματα, η Χαμάς κατηγορεί το Ισραήλ για την επίθεση, χαρακτηρίζοντάς την ως "σοβαρή κλιμάκωση" που δεν θα μείνει αναπάντητη. Την ίδια ώρα, παλαιστινιακές οργανώσεις καταδικάζουν τη δολοφονία και κηρύσσουν γενική απεργία. Οι παλαιστινιακές οργανώσεις ομόφωνα προειδοποιούν για κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Σε παρόμοιο ύφος, το Ιράν αναφέρει δια μέσου των αξιωματούχων του ότι η δολοφονία του Χανίγια δεν πρόκειται να παραμείνει αναπάντητη.

Καθώς ο τουρκικός Τύπος μεταδίδει την πρώτη αντίδραση της Άγκυρας στη δολοφονία του Χανίγια, ο ισραηλινός και δυτικός Τύπος τονίζει ότι η δολοφονία έρχεται σε μια ευαίσθητη στιγμή, απειλώντας να επεκτείνει τη σύγκρουση σε περιφερειακό επίπεδο και θέτοντας προκλήσεις στην παλαιστινιακή ενότητα. Ο βρετανικός και αμερικανικός Τύπος υπενθυμίζει ότι ο Χανίγια διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη Χαμάς επί σειρά ετών, επιβιώνοντας προηγούμενης απόπειρας δολοφονίας το 2003.

Στις εξελίξεις στην ιρανική πρωτεύουσα αντέδρασαν και ο ρωσικός και κινεζικός Τύπος. 

Τα αραβικά δημοσίευματα

Σύμφωνα με δημοσίευμα της παλαιστινιακής εφημερίδας Al-Quds την Τετάρτη ("Ασαφείς λεπτομέρειες: Δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη"), «ο Ισμαήλ Χανίγια, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, μαρτύρησε σε μια επίθεση που τον στόχευσε στην ιρανική πρωτεύουσα, την Τεχεράνη». Η Χαμάς δήλωσε σε ανακοίνωση ότι ένα ισραηλινό αεροπορικό πλήγμα στόχευσε τον Χανίγια και έναν από τους συντρόφους του, οδηγώντας τους στον θάνατό του. Η Ιρανική Επαναστατική Φρουρά δήλωσε ότι ερευνά τις συνθήκες της δολοφονίας του Χανίγια στην κατοικία του. Η επίθεση έλαβε χώρα σε μια οχυρωμένη τοποθεσία βόρεια της Τεχεράνης και η ακριβής τοποθεσία των υψηλού προφίλ επισκεπτών, των οποίων οι επισκέψεις στην Τεχεράνη συνήθως διατηρούνται απόλυτα μυστικές, δεν είναι γνωστή. Η Ιρανική Επαναστατική Φρουρά παρέχει συνεχή προστασία για τα υψηλού προφίλ πρόσωπα που επισκέπτονται το Ιράν. Ο Χανίγια έφτασε στην Τεχεράνη προχθές για μια επίσκεψη με στόχο τη συμμετοχή στην τελετή ορκωμοσίας του νέου Ιρανού Προέδρου, με τον οποίο συναντήθηκε ιδιωτικά χθες, καθώς και με τον ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης, Αλί Χαμενεΐ.

Σε άλλο σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας με τίτλο «Οι παρατάξεις θρηνούν τον Χανίγια και κηρύσσουν γενική απεργία», γίνεται αναφορά σε ξεχωριστές ανακοινώσεις, παλαιστινιακών οργανώσεων, το πρωί της Τετάρτης. Οι οργανώσεις περιέγραψαν τον δολοφονηθέντα αρχηγό της Χαμάς ως «μεγάλο εθνικό ηγέτη και ένα από τα σύμβολα της παλαιστινιακής αντίστασης». Η Φατάχ καταδίκασε το έγκλημα το οποίο χαρακτηρίζει ως «επικίνδυνη εξέλιξη», καλώντας για περισσότερη αντοχή απέναντι στην ισραηλινή επιθετικότητα. Η Ισλαμική Τζιχάντ τόνισε ότι «η δολοφονία δεν θα αποτρέψει τον λαό από τη συνέχιση της αντίστασης και επιβεβαίωσε την αλληλεγγύη της με την κίνηση Χαμάς». Τα Λαϊκά και Δημοκρατικά Μέτωπα «καταδίκασαν το έγκλημα της κατοχικής δύναμης». Οι εθνικές και ισλαμικές δυνάμεις ανακοίνωσαν γενική απεργία και πορείες οργής, αναφέροντας στο σχετικό κάλεσμα τους «ότι η δολοφονία του Χανίγια έρχεται στο πλαίσιο της σιωνιστικής κρατικής τρομοκρατίας και του πολέμου εξόντωσης εν μέσω της ανικανότητας της διεθνούς κοινότητας να σταματήσει τον πόλεμο και να ζητήσει ευθύνες από την κατοχή για τα εγκλήματά της».

Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ιρανικού πρακτορείου ειδήσεων Mehr News Agency (MNA) στις 31 Ιουλίου («Δόθηκαν στη δημοσιότητα οι πρώτες λεπτομέρειες για το μαρτύριο του Ismail Haniyeh»), κυκλοφόρησαν οι πρώτες λεπτομέρειες σχετικά με τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια. Ο Χανίγια, ο οποίος επισκεπτόταν το Ιράν για την τελετή ορκωμοσίας του Ιρανού Προέδρου, βρισκόταν σε μια κατοικία για βετεράνους πολέμου στη βόρεια Τεχεράνη όταν ένα βλήμα χτύπησε τον τόπο διαμονής του γύρω στις 02:00 τα μεσάνυχτα, με αποτέλεσμα τον θάνατό του ίδιου και ενός από τους σωματοφύλακές του. Το Ισλαμικό Επαναστατικό Σώμα Φρουρών (IRGC) εξέδωσε ανακοίνωση επιβεβαιώνοντας το περιστατικό και εκφράζοντας τα συλλυπητήριά του στο παλαιστινιακό και ισλαμικό έθνος, καθώς και στο Μέτωπο Αντίστασης και στον ιρανικό λαό. Ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, ορκίστηκε να εκδικηθεί για τη δολοφονία του Χανίγια, τονίζοντας ότι η δειλή πράξη δεν θα μείνει αναπάντητη. Ο εκπρόσωπος του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών, Νάσερ Κανανί, δήλωσε ότι διεξάγεται έρευνα για τις λεπτομέρειες του περιστατικού από τους αρμόδιους ιρανικούς θεσμούς.

Στην ανάλυση της με τίτλο «Τι σημαίνει η δολοφονία του Χανίγια για την παλαιστινιακή ενότητα;» που δημοσιεύθηκε στο Al Jazeera λίγες ώρες μετά τη δολοφονία του Χανίγια, η Nour Odeh ανέφερε από τη Ραμάλα, στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, ότι «η δολοφονία του Χανίγια χρησιμεύει ως υπενθύμιση σε όλους τους Παλαιστίνιους ότι αποτελούν στόχους της ισραηλινής κατοχής». Οι Παλαιστίνιοι αισθάνονται ότι η μόνη λογική απάντηση είναι να ενωθούν και να παρουσιάσουν μια διαφορετική πολιτική προσέγγιση. Ωστόσο, οι παλαιστινιακές φατρίες απέτυχαν να επιτύχουν μια πραγματική συμφωνία ενότητας για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πιέσεων, όπως η καταχώρηση της Χαμάς ως τρομοκρατικής οργάνωσης από τις ΗΠΑ και η πίεση προς τον Μαχμούντ Αμπάς να μην τους συμπεριλάβει σε μια κυβέρνηση ενότητας εάν θέλει να λάβει χρήματα. Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει ανάγκη τη δυτική υποστήριξη, ενώ παράλληλα υπολείπεται των λαϊκών προσδοκιών για επίτευξη ενότητας και αντιμετώπιση του πολέμου ως ενωμένο μέτωπο. Οι Παλαιστίνιοι βλέπουν τα γεγονότα στη Γάζα και στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη ως μια γενοκτονία που μεταδίδεται ζωντανά μπροστά στα μάτια τους. Το άρθρο τονίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι στην επίτευξη ενότητας και στην παρουσίαση ενός ενωμένου μετώπου κατά της ισραηλινής κατοχής, δεδομένων των πολύπλοκων πολιτικών και οικονομικών πιέσεων που υπάρχουν.

Σε δημοσίευμα του λιβανέζικου δικτύου Al Mayadeen ("Ο επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια έπεσε μάρτυρας στο σιωνιστικό βομβαρδισμό της Τεχεράνης"), το οποίο είναι γνωστό για τις σχέσεις του με το λιβανέζικο κίνημα Χεζμπόλαχ, αναφέρθηκε ότι «ο Ισμαήλ Χανίγια, ο επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, μαρτύρησε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή που στόχευε την ιρανική πρωτεύουσα, την Τεχεράνη». 

Η επίθεση συνέβη κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Χανίγια για να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου Ιρανού Προέδρου, Μασούντ Πεζεσκιάν, και μετά τη συνάντησή του με τον Ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης, τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Η Χαμάς θρήνησε την απώλεια του ηγέτη της, δηλώνοντας: «Ανήκουμε στον Αλλάχ και σε Αυτόν θα επιστρέψουμε, και είναι είτε τζιχάντ, νίκη ή μαρτύριο.» Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «η δολοφονία έλαβε χώρα ώρες μετά από μια επίθεση στα νότια προάστια της Βηρυτού, την οποία ο εχθρός ισχυρίστηκε ότι ήταν μια προσπάθεια δολοφονίας ενός ηγέτη της Ισλαμικής Αντίστασης στο Λίβανο». Ο Μάχερ Αλ-Τάχερ, ο αξιωματούχος διεθνών σχέσεων του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, καταδίκασε το Ισραήλ για «την υπέρβαση όλων των κόκκινων γραμμών και την ώθηση των εξελίξεων προς έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με ολόκληρο τον άξονα της αντίστασης». Τόνισε ότι ο άξονας της αντίστασης είναι πλήρως προετοιμασμένος για αντιπαράθεση και ότι η κυβέρνηση του εχθρού θα μετανιώσει για την αμαρτία που διέπραξε δολοφονώντας τον Χανίγια και παραβιάζοντας την ιρανική κυριαρχία. Ο Αλ-Τάχερ υποστήριξε επίσης ότι η δολοφονία δεν θα μπορούσε να έχει γίνει χωρίς αμερικανική κάλυψη. 

Η αντίδραση της Άγκυρας και ο ισραηλινός Τύπος

Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Yeni Şafak («Η Τουρκία αντιδρά έντονα στη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια: Καταδικάζουμε την άνανδρη δολοφονία του στην Τεχεράνη», 31 Ιουλίου), το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, σε μια επίθεση στην Τεχεράνη. Σε γραπτή ανακοίνωση του, το τουρκικό ΥΠΕΞ εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στον παλαιστινιακό λαό, «ο οποίος έχει θυσιάσει εκατοντάδες χιλιάδες μάρτυρες όπως ο Χανίγια για να ζήσει ειρηνικά στην πατρίδα τους, κάτω από τη στέγη του κράτους τους». Ανέφερε επίσης ότι «η επίθεση αποκάλυψε για άλλη μια φορά ότι η κυβέρνηση του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει πρόθεση να επιτύχει ειρήνη και ότι στοχεύει στην επέκταση του πολέμου στη Γάζα σε περιφερειακό επίπεδο». Σύμφωνα με την Άγκυρα, σε περίπτωση που «η διεθνής κοινότητα δεν ενεργήσει για να σταματήσει το Ισραήλ, η περιοχή θα αντιμετωπίσει πολύ μεγαλύτερες συγκρούσεις».

Στην ιστοσελίδα της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, στο live-blog που κατέγραψε το πρωί της Τετάρτης τις εξελίξεις που αφορούν τη δολοφονία του Χανίγια, μεταδόθηκε η τοποθέτηση του πρώην διοικητή της ιρανικής μονάδας των Φρουρών της Επανάστασης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα με τίτλο «Πρώην διοικητής του IRGC Rezaee: Το Ισραήλ θα πληρώσει βαρύ τίμημα για τη δολοφονία του επικεφαλής της Χαμάς Haniyeh», αναφέρουν τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης), ο πρώην διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, ο Mohsen Rezaee, προειδοποίησε την Τετάρτη ότι το Ισραήλ θα «πληρώσει βαρύ τίμημα» για τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη. Το δημοσίευμα επικαλείται ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης που μετέδωσαν τη συγκεκριμένη απειλή.  

Στο δημοσίευμα «Ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια δολοφονήθηκε σε πυραυλική επίθεση στην Τεχεράνη« που δημοσιεύτηκε από τους The Times of Israel στις 31 Ιουλίου, αναφέρεται ότι ο Χανίγια, ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, σκοτώθηκε σε μια επίθεση στην κατοικία του στην Τεχεράνη. Η Χαμάς επιβεβαίωσε τη δολοφονία, αποκαλώντας την «σιωνιστική επίθεση» και «σοβαρή κλιμάκωση» που δεν θα μείνει ατιμώρητη. Η δολοφονία συνέβη λίγο μετά την παρουσία του Χανίγια στην τελετή ορκωμοσίας του νέου προέδρου του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν. Αυτό το περιστατικό ακολουθεί μια άλλη δολοφονία υψηλού προφίλ που αποδίδεται στο Ισραήλ στη Βηρυτό, η οποία σκότωσε τον ανώτατο στρατιωτικό ηγέτη της Χεζμπολάχ. Ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς καταδίκασε τη δολοφονία του Χανίγια ως «δειλή πράξη». Το δημοσίευμα παρέχει επίσης πληροφορίες για τον ρόλο του Χανίγια στη Χαμάς και τις πρόσφατες διπλωματικές αποστολές του στο Ιράν και την Τουρκία κατά τη διάρκεια του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα. Η δολοφονία κλιμακώνει περαιτέρω τις εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με το Ιράν να προειδοποιεί για σοβαρές συνέπειες για τις ενέργειες του Ισραήλ.

Η αντίδραση των δυτικών μέσων ενημέρωσης

Σύμφωνα με ανάλυση της Helen Livingstone στη βρετανική εφημερίδα The Guardian την Τετάρτη («Ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε σκοτώθηκε στο Ιράν: τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής»), ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, σκοτώθηκε σε επίθεση στην κατοικία του στο Ιράν. Η Χαμάς κατηγόρησε το Ισραήλ για την επίθεση, αν και το Ισραήλ δεν έχει σχολιάσει επίσημα. Η κρατική τηλεόραση του Ιράν ανέφερε τη δολοφονία νωρίς το πρωί της Τετάρτης, δηλώνοντας ότι ο Χανίγια είχε στοχοποιηθεί μαζί με έναν Ιρανό σωματοφύλακα ενώ παρευρισκόταν στην ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν. Ανώτερα στελέχη της Χαμάς καταδίκασαν τη δολοφονία ως «δειλή πράξη» και «σοβαρή κλιμάκωση», ενώ ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς καταδίκασε έντονα τη δολοφονία. Ισραηλινοί υπουργοί αντέδρασαν στο θάνατο του Χανίγια, με κάποιους να πανηγυρίζουν το γεγονός. Η δολοφονία έχει εγείρει φόβους για κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ, Χεζμπολάχ και Ιράν, απειλώντας δυνητικά τις συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες για την αποτροπή μιας ολοκληρωτικής περιφερειακής σύγκρουσης.

Σύμφωνα με τους Ephrat Livni και Raja Abdulrahim στους New York Times στις 31 Ιουλίου («Ο Ισμαήλ Χανίγια, κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς, πέθανε στα 62 του χρόνια»), ο Ισμαήλ Χανίγια, ένας κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς που ηγήθηκε του πολιτικού γραφείου της παλαιστινιακής ένοπλης οργάνωσης από τη Ντόχα του Κατάρ, σκοτώθηκε ενώ επισκεπτόταν το Ιράν την Τετάρτη σε ηλικία 62 ετών. Ο Χανίγια διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη Χαμάς, βοηθώντας στην ηγεσία της οργάνωσης μέσα από πολλαπλούς πολέμους με το Ισραήλ και διαχειριζόμενος διαπραγματεύσεις υψηλού κινδύνου και διπλωματία, συμπεριλαμβανομένων των μακροχρόνιων έμμεσων συνομιλιών κατάπαυσης του πυρός με το Ισραήλ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας το 2003 όταν το Ισραήλ τον στόχευσε μαζί με τον μέντορά του, τον Σεΐχη Ahmed Yassin. Ο Χανίγια έγινε ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα το 2006 και μετακόμισε στο Κατάρ το 2017 όταν ονομάστηκε πολιτικός ηγέτης της Χαμάς. Τον Απρίλιο, τρεις από τους γιους του σκοτώθηκαν σε ισραηλινή επίθεση κοντά στην πόλη της Γάζας. Ο θάνατος του Χανίγια συνέβη ενώ βρισκόταν στην Τεχεράνη για να παραστεί στην ορκωμοσία του νέου προέδρου του Ιράν, μεταξύ άλλων ανώτερων μελών του ιρανικού «άξονα της αντίστασης».

Ο ρωσικός και κινεζικός Τύπος

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων «Ria» («Ο Kosachev σχολίασε τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Βηρυτό και την Τεχεράνη»), σε ανάρτησή του στο Telegram στις 31 Ιουλίου, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου Κονσταντίν Κοσάτσεφ σχολίασε τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Βηρυτό και την Τεχεράνη, προβλέποντας κλιμάκωση του αμοιβαίου μίσους στη Μέση Ανατολή. Δήλωσε ότι τα ισραηλινά πλήγματα σε εγκαταστάσεις της Χεζμπολάχ και της Χαμάς, που φέρεται να σκότωσαν ή θα μπορούσαν να είχαν σκοτώσει υψηλόβαθμους ηγέτες αυτών των κινημάτων, δεν θα εξαλείψουν την τρομοκρατική απειλή, αλλά αντίθετα θα ενοποιήσουν την αντι-ισραηλινή αντίσταση σε όλο τον κόσμο. Ο Κοσάτσεφ σημείωσε ότι η περιοχή εισέρχεται στις πιο δύσκολες εποχές αντιπαράθεσης, με την κατάσταση στα ισραηλινο-λιβανικά σύνορα να έχει κλιμακωθεί από την έναρξη των ισραηλινών εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας τον Οκτώβριο του 2023. 

Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας («Τακτική συνέντευξη Τύπου του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών Lin Jian στις 30 Ιουλίου 2024»), σύμφωνα με το Reuters, το πρωί της Τετάρτης καταδΙκάζεται η δολοφονία του Χανίγια, δια μέσω του εκπροσώπου του κινεζικού ΥΠΕΞ  και αναφέρεται σχετικά  ότι με «οι ελπίδες και η κατεύθυνση των προσπαθειών της Κίνας είναι σε μεγάλο βαθμό ταυτόσημες με εκείνες των μεγάλων αραβικών και ισλαμικών κρατών. Η Κίνα είναι έτοιμη να εντείνει την επικοινωνία και τον συντονισμό με τη Μαλαισία και άλλα μέρη, να εργαστεί για την εφαρμογή της Διακήρυξης του Πεκίνου και να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή».