Η μάχη του αεροδρομίου Λευκωσίας και πώς τα κομάντο των καταδρομών το έσωσαν από τους Τούρκους

Η 23η Ιουλίου 1974, τέταρτη ημέρα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ήταν η ημέρα που δόθηκε η μεγάλη μάχη των κομάντο της Α' Μοίρας Καταδρομών από την Κρήτη, με τους Τούρκους, στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Μια μέρα που ο ηρωισμός των κομάντο, ήταν αυτός που κράτησε το στρατηγικό σημείο, από το να πέσει στα χέρια του Αττιλα, με αποτέλεσμα να καταλήξει τελικά στις δυνάμεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι οποίες το ελέγχουν μέχρι και σήμερα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Γεννήθηκε 20 Ιουλίου 1974, λίγες ώρες πριν την εισβολή… «Δεν ξέρω πώς είναι να έχεις μάμμα και παπά»

Η μετάβαση των καταδρομέων στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, έγινε το πρωί της 23ης Ιουλίου 1974, κατόπιν εντολής προς τον Ταξίαρχο Γεώργιο Παπαμελετίου, από το ΓΕΕΦ, αφού υπήρχαν πληροφορίες ότι οι Τούρκοι θα επιχειρούσαν κατάληψη του.

Εκεί μετέβησαν γύρω στις 7:30 το πρωί οι καταδρομείς και ενημερώθηκαν από το διοικητή του αεροδρομίου Γεώργιο Παπαδόπουλο ότι αναμένουν αεροπορική προσβολή. Αμέσως, δόθηκαν οδηγίες στους διμοιρίτες να τοποθετηθούν στην ταράτσα του αεροδρομίου και μπορστά από το κεντρικό κτίριο.

Ο υπολοχαγός Σταύρος Μπένος που ανέλαβε την αντιαρματική κάλυψη του αεροδρομίου, τοποθέτησε επτά οπλπολυβόλα, ένα πολυβόλο 30αρι και ένα ΠΑΟ 90 χιλιοστών. Εκεί βρήκε επίσης υπήρχαν 4 καταδρομείς της 33ΜΚ που τοποθέτησαν ένα οπλοπολυβόλο και ένα πολυβόλο».

Ακολούθως, όπως περιέγραψε αργότερα ο ίδιος, έδωσε οδηγία όπως, «από τη μια άκρη της ρεματιάς να κάνετε προοδευτική βολή κι από την άλλη άκρη της ρεματιάς να κάνετε ανατολική βολή για να συναντιούνται τα πυρά. Να τους αφήσετε να μπουν μέσα και μετά να αρχίσετε».

Η μάχη του αεροδρομίου

Γύρω στις 11 το πρωί, οι Τούρκοι έφθασαν στο αεροδρόμιο και κάπου εκεί άρχισε η μάχη, με αποτέλεσμα τα κομάντο να ακινητοποιήσουν οκτώ από τα εννέα άρματα. Η μάχη διήρκησε περίπου ενάμιση με δύο ώρες.

Σε κάποια στιγμή, στο ίδιο χρονικό πλαίσιο που γινόταν η μάχη, ο Γεώργιος Παπαμελετίου μετέβαινε προς το αεροδρόμιο κι όπως κατήγγειλε ο ίδιος, δέχθηκε πυρά τόσο από τη δεξιά πλευρά που ήταν οι Τούρκοι, αλλά και από αριστερά, που ήταν οι ΟΗΕδες. Τελικά κατάφερε να γλυτώσει από άρμα που έστειλε ο ταγματάρχης Βασίλειος Μανουράς, πάνω στο οποίο ήταν μεταξύ άλλων ο αρχιλοχίας Φωτόπουλος, ο οποίος σκοτώθηκε από εξωστρακισμό σφαίρας που τον έπληξε στον λαιμό.

Την ίδια ώρα, οι απώλειες των Τούρκων, με νεκρούς και τραυματίες ήταν μεγάλες, αφού οι θέσεις των κομάντο ήταν στρατηγικής σημασίας και δεν τους επέτρεψαν να καταλάβουν το αεροδρόμιο. Όταν οι ΟΗΕδες διαπίστωσαν ότι οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν το αεροδρόμιο, παρενέβησαν για εκεχειρία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:Έξι μηνών ο νεαρότερος αγνοούμενος, 776 άτομα δεν έχουν ταυτοποιηθεί-Το δράμα της Κύπρου σε αριθμούς

Το ΓΕΕΦ τους έδωσε εντολή για παράδοση του αεροδρομίου αλλά αρνήθηκαν

Οι ήρωικοί καταδρομείς που πάλεψαν για να κρατήσουν το αεροδρόμιο Λευκωσίας, έλαβαν εντολή από το ΓΕΕΦ να παραδώσουν το αεροδρόμιο, όπως διηγήθηκε αργότερα ο Ταγματάρχης Μανουράς, αλλά αρνήθηκαν, λέγοντας χαρακτηριστικά «εμείς θα εγκαταλείψουμε το αεροδρόμιο μόνο αν το παραδώσουμε στους ΟΗΕδες».

Αφότου ο Μανουράς δεν εκτέλεσε την εντολή, από το ΓΕΕΦ ζήτησαν να μιλήσουν με τον Ελλαδίτη Πρεσβευτή στην Κύπρο, Ευστάθιο Λαγάκο, ωστόσο ο Μανουράς στάθηκε στο ύψος του, αρνούμενος να υποχωρήσει από τη θέση του, σύμφωνα με τις περιγραφές του. Προσπάθησαν, όπως ειπώθηκε αργότερα να τον πιέσουν και μέσω του διοικητή των καταδρομών στην Κύπρο, Κώστα Κομπόκη, όμως ο Μανουράς απάντησε, «να έρθουν οι ΟΗΕδες να τους παραδώσουμε τις θέσεις τις οποίες κατέχουμε. Να διαφυλάξουν το αεροδρόμιο από τυχόν επέμβαση των Τούρκων. Πιστεύουμε ότι οι Τούρκοι καραδοκούν να φύγουμε και να ’ρθουν να στήσουν την τούρκικη σημαία εδώ πέρα και να πουν ότι κατέχουν το αεροδρόμιο».

Όπως ανέφερε χρόνια αργότερα ο Γεώργιος Παπαμελετίου, ο ΟΗΕ όπου έβλεπε σημαίες τουρκικές θεωρούσε το έδαφος τουρκικό και γι’ αυτό αρνούνταν να οσπιθοχωρήσουν προτού το παραδώσουν στα Ηνωμένα Έθνη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:«Φτάνει, Yeter, Enough»-Το βίντεο της Κυβέρνησης με το οποίο ζητά τερματισμό της κατοχής

Το κόλπο του Παπαμελετίου και το τελευταίο χαρτί του

Πιέσεις από τον Κομπόκη δέχθηκε και ο Ταξίαρχος Παπαμελετίου, ο οποίος θέλοντας να κερδίσει χρόνο του ζήτησε οχήματα για να αποχωρήσουν από αεροδρόμιο, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως κάτι τέτοιο ήταν είτε αδύνατο, είτε θα χρειαζόταν μεγάλο χρόνο για να αποσταλούν τα οχήματα.

Έτσι θα εκμεταλλευόταν την ευκαιρία και θα έπαιζε το τελευταίο του χαρτί. «Έδωσα εντολή από τον ασύρματο στον Μπένο να φωνάξει τον λοχαγό του ΟΗΕ και του είπα να μην ρίχνουν καπνογόνα. Μου απάντησε καίγονται καλαμιές και του είπα να τις φάνε. Του είπα ακόμα ότι το άρμα που γράφει ΟΗΕ μου φαίνεται ότι είναι καμουφλαρισμένο με τούρκικο. Κι εκείνο άμα κινηθεί θα βληθεί. Έδωσα εντολή στους δικούς μας να είναι έτοιμοι όταν δώσω πυρ. Αυτά τα ακούγανε από τον ΟΗΕ».

Αμέσως ο επικεφαλής των ΟΗΕδων ζήτησε να μην εξαπολύσουν πυρ οι Ελλαδίτες καταδρομείς. Έτσι πήγαν οι ΟΗΕδες πήραν τις θέσεις των καταδρομέων και έφυγαν οι Ελλαδίτες. Μάλιστα, ο Παπαμελετίου στο φευγιό είπε στους κυανόκρανους, «τώρα αν είσαστε άτιμοι παραδώστε το στους Τούρκους, αλλά όχι να μας κοροϊδεύετε». Έτσι τα κομάντο της Α' Μοίρας Καταδρομών, κράτησαν με το είναι τους, το αεροδρόμιο Λευκωσίας.

*Με πληροφορίες από ντοκιμαντέρ του ΡΙΚ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:«Επειδή εν το είδα πεθαμένο, ξέρω το τωρά τζιαι καρτερώ πως εν να δω ζωντανό το μωρό μου»