Το τοξικό κλίμα, η απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ και η μαύρη Ιστορία

Μιλώντας μετά το μνημόσυνο των πεσόντων στο πραξικόπημα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέδειξε πως όλοι όσοι εμπλέκονται στον δημόσιο διάλογο πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Τους ζήτησε να μην δημιουργούν άθελα τους τις οποιεσδήποτε συνθήκες σε μία περίοδο που όλοι γνωρίζουμε ότι η πόλωση, η τοξικότητα, η αμφισβήτηση του κάθε τι είναι εκείνο που επικρατεί. «Εμείς που συμμετέχουμε στον δημόσιο διάλογο έχουμε μια ευθύνη περισσότερο, έτσι ώστε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα γίνουν ποτέ ξανά τέτοιου είδους συνθήκες», πρόσθεσε.

Η διαφωνία σε μια Δημοκρατία είναι υγεία. Όμως, είτε αναφερόμαστε σε σκοτεινές στιγμές της Ιστορίας μας, όπως το πραξικόπημα, είτε μιλούμε για το σήμερα, η τοξικότητα και η πόλωση δεν προσφέρουν υπηρεσία. Αντιθέτως, πλήττουν τον υγιή δημοκρατικό διάλογο, επειδή, αντί για την ουσία, κυριαρχούν το συναίσθημα και τα συνθήματα. Τα στοιχεία αυτά από μόνα τους δεν είναι προβληματικά, ωστόσο όταν καθοδηγούν αυτά αντί για την σκέψη και τη λογική, μπορούν να καταστούν επικίνδυνα.

Τον κίνδυνο αυτό τον βιώνουν από πρώτο χέρι τα τελευταία εικοσιτετράωρα στις ΗΠΑ, μετά τους πυροβολισμούς που είχαν ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ένας 50χρονος άντρας και τραυματίστηκαν άλλα δύο πρόσωπα, που βρίσκονταν σε προεκλογική εκδήλωση του Ντόναλντ Τραμπ. Μπορεί να μην έγιναν γνωστά τα κίνητρα του νεαρού που διέπραξε την απόπειρα δολοφονίας, είναι όμως πολύ γνωστός ο διχασμός που επικρατεί στην αμερικανική κοινωνία. Είναι πολύ γνωστή η ευκολία που το συναίσθημα κυριαρχεί και άνθρωποι πιστεύουν στις πιο παράξενες θεωρίες συνωμοσίας, είναι πολύ γνωστή η επιμονή τους με τα συνθήματα. Κυρίως, όμως, είναι γνωστό πως αυτή η προεκλογική εκστρατεία πραγματοποιείται σε συνθήκες μεγάλης τοξικότητας και πόλωσης και σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο ήταν που κάποιος, για τους δικούς του λόγους, που δεν είναι ξεκάθαροι μέχρι στιγμής, επιχείρησε να εξουδετερώσει έναν εκ των δύο υποψηφίων.

Δεδομένου ότι οι παρατηρητές χαρακτηρίζουν πρωτοφανή για τη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ την πολιτική τοξικότητα που επικρατεί και ότι η τελευταία απόπειρα πολιτικής δολοφονίας στη χώρα ήταν το 1981 κατά του Ρόναλντ Ρίγκαν, η διασύνδεση που γίνεται ανάμεσα στα γεγονότα και στο ευρύτερο πολιτικό κλίμα είναι αναμενόμενη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός πως από εκείνη την στιγμή και έκτοτε, ανεξαρτήτως πλευράς που βρίσκονται και πολιτικών πεποιθήσεων, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι είναι πλέον απαραίτητο να πέσουν οι προεκλογικοί τόνοι.

Παρακολουθώντας τα γεγονότα από την ευρωπαϊκή ήπειρο, το BBC σημείωσε πως χρειάστηκαν μόλις μερικά λεπτά από την απόπειρα δολοφονίας, ώστε να ξεκινήσει να κάνει trending στο Χ η λέξη «staged», δηλαδή «σκηνοθετημένη». Όπως σχολιάζει, αυτή είναι μία από τις αγαπημένες λέξεις των συνωμοσιολόγων, που αμφισβητούν επιθέσεις. Όμως τις τελευταίες ώρες, σημειώνει, έχει περάσει στις κανονικές διαδικτυακές συνομιλίες, με αποτέλεσμα αναρτήσεις γεμάτες εικασίες χωρίς στοιχεία και γεμάτες μίσος.

Την ίδια στιγμή που συζητείτο στα social media κατά πόσον υπήρχε όντως όπλο, αν όλο αυτό ήταν σκηνοθετημένο, πώς διασυνδέεται με άλλα γεγονότα που υποστηρίζουν οι συνωμοσιολόγοι κτλ, στην πολιτική σκηνή είχε ξεκινήσει η επίθεση των Ρεπουμπλικανών, που κατηγορούσαν τον Δημοκρατικό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν πως έχει δημιουργήσει ένα ρητορικό περιβάλλον το οποίο ευνοεί τη βία. Κάτι αντίστοιχο, δηλαδή, με αυτό που κατηγορούν οι Δημοκρατικοί τον Ντόναλντ Τραμπ εδώ και χρόνια.

Η πραγματικότητα είναι πως, ακόμη και αν το κίνητρο του Thomas Matthew Crooks δεν συνδέεται με τις εκλογές και το πολιτικό περιβάλλον, η απόπειρα δολοφονίας που διέπραξε προφανώς και είναι πλέον το πιο σημαντικό γεγονός της προεκλογικής εκστρατείας των ΗΠΑ, άρα και το σημείο αναφοράς τους. Συνεπώς, πλέον η βία πρωταγωνιστεί στην πολιτική συζήτηση, γεγονός που προσθέτει στην πόλωση, ακόμη και αν πέσουν οι τόνοι.

Είναι πολύ σημαντικό οι πολιτικοί να μετρούν τα λόγια τους. Όχι να φιμώνονται και όχι να μην λένε τη δική τους αλήθεια. Να ασκούν, όμως, πολιτική με επιχειρήματα, όχι με συνθήματα και υπονοούμενα. Να ασχολούνται με την ουσία και να διατηρούν ένα επίπεδο πολιτικού πολιτισμού. Η διαφωνία δεν είναι απλώς ευπρόσδεκτη αλλά απαραίτητο στοιχείο του σωστού πολιτικού διαλόγου. Η καλλιέργεια μίσους δεν είναι. Μπορεί οι συναισθηματικές αντιδράσεις να βοηθούν τις κομματικές συσπειρώσεις, δεν βοηθούν όμως το κλίμα, που θα πρέπει να διατηρείται πάντοτε σε ένα πολιτισμένο επίπεδο, εντός ορίων.

Όταν η πολιτική διαφωνία μεταφράζεται σε βία, ακόμη και μέσα από την δράση των λίγων, τότε δεν κινδυνεύουν ποσοστά, κινδυνεύει η Δημοκρατία. Ειδικά εδώ στην Κύπρο, θα έπρεπε να το γνωρίζουμε καλά.