Τo capital statement που αντικαθιστά το «ό,τι δηλώσεις είσαι» των αξιωματούχων στο Πόθεν Έσχες

Καλύτεροι μηχανισμοί ελέγχου θεωρούν ότι πρόκειται να υπάρχουν από τούδε και στο εξής οι βουλευτές, μετά και το πράσινο φως της Ολομέλειας στη νομοθεσία για το Πόθεν Έσχες δημόσια εκτεθειμένων προσώπων και κρατικών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου Γενικού Εισαγγελέα και Βοηθού. Ουσιαστικά, μέσω της εφαρμογής της νομοθεσίας, η έμφαση μεταφέρεται στο κατά πόσο υπήρξε μεταβολή περιουσιακών στοιχείων η οποία δεν δικαιολογείται.

Με τη νέα ρύθμιση που έχει εισάγει η Βουλή, θεωρητικά αποφεύγεται το «ό,τι δηλώσεις είσαι» και οι δηλώσεις χωρίς καμία συνοχή, μιας και με την υποχρέωση που θα υπάρχει πλέον για την ηλεκτρονική υποβολή των περιουσιακών στοιχείων ενός αξιωματούχου ή δημόσιου προσώπου, θα υπάρχει ομοιομορφία και θα ελέγχεται πιο εύκολα το περιεχόμενο. Η μέθοδος στην οποία κατέληξαν μετά από πάρα πολλές συζητήσεις οι βουλευτές και για την οποία υπήρξαν αντιδράσεις στο ζήτημα της διαφάνειας είναι το capital statement, δηλαδή η δήλωση καθαρής περιουσιακής θέσης. Στην ουσία πρόκειται για μια πιο λογιστική προσέγγιση, ενώ ο ρόλος που αναλαμβάνει ο Έφορος Φορολογίας δημιουργεί επίπεδα ελέγχου που δεν υπήρχαν προηγουμένως, αφού επιτρέπει την επαλήθευση.

Για αποτελεσματικότερο έλεγχο κάνει λόγο ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, ο οποίος πρωταγωνίστησε στις προσπάθειες για εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για το Πόθεν Έσχες. Σημείωσε ότι με την υπερψήφιση του Πόθεν Έσχες, «υπάρχει επιτέλους, ουσιαστικότερος έλεγχος και διαφάνεια, γιατί θα δημοσιοποιούνται τα ζητούμενα, χωρίς να δημοσιοποιούνται λεπτομέρειες που μπορούσαν να προκαλούν κουτσομπολιό μέχρι σήμερα. Δεν αφορά κανένα το ποια είναι η αξία ενός οικοπέδου για παράδειγμα και δεν είναι αυτό το ζητούμενο του Πόθεν Έσχες, αλλά το θέμα είναι αν τη μέρα που πήρα ένα οικόπεδο, αιτιολογείται η αγορά του και εάν είχα τα λεφτά για το πάρω».

Πλέον, σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, διαφοροποιείται ριζικά το πλαίσιο του Πόθεν Έσχες και η τακτική που ακολουθείται θα αφορά την ουσία του ζητήματος, το από πού τα βρήκες δηλαδή. «Γι’ αυτό το λόγο, τα υπόχρεα πρόσωπα θα κάνουν capital statement, δήλωση κεφαλαιουχικής θέσης, κάτι που αποτελείται από τρεις καταστάσεις. Κατάσταση ενεργητικού-παθητικού, κατάσταση εσόδων-εξόδων και κατάσταση συμφιλίωσης. Πρόκειται να δημοσιοποιείται η κατάσταση ενεργητικού-παθητικού που θα καταγράφονται αναλυτικά τα περιουσιακά στοιχεία και τα χρέη. Θα δημοσιοποιείται επίσης η περιουσιακή θέση της οικογένειας, δηλαδή της συζύγου, της συμβίας και των παιδιών».

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, ανέφερε στον REPORTER, ότι θα υποβάλλεται κατάσταση εσόδων ενεργητικού-παθητικού ως capital statement. «Η υποβολή των στοιχείων, θα γίνεται με την ανάληψη και μετά με τη λήξη της θητείας ή με το οπότε παραιτηθεί ο ανώτερος αξιωματούχος, εντός τριών μηνών. Πλέον υπάρχουν τρία στάδια ελέγχου, ο πρώτος γίνεται από τον ορκωτό λογιστή, ο οποίος εκπροσωπεί το capital statement με βάση τα στοιχεία που λαμβάνει. Ο δεύτερος έλεγχος γίνεται από τον Έφορο Φορολογίας, στον οποίο θα δίνονται όλα τα Πόθεν Έσχες από την τριμελή επιτροπή της Βουλής για έλεγχο, και εάν ο Έφορος κρίνει ότι υπάρχει λόγος για εξιδεικευμένη έρευνα για κάποιο υπόχρεο πρόσωπο, γίνεται και η εξιδεικευμένη έρευνα».

Όσον αφορά το νόμο των δημόσια εκτεθειμένων προσώπων, εκτός από τον Γενικό και Βοηθό Εισαγγελέα, προστίθενται επίσης, κάποια πρόσωπα που κατέλαβαν νέες θέσεις, όπως οι πρόεδροι Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, και χωρίζονται παράλληλα τα υπόχρεα πρόσωπα σε δυο κατηγορίες. Ο ένας κατάλογος, είναι τα δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, τα οποία θα συνεχίσουν να υποβάλλουν ηλεκτρονική δήλωση, η οποία θα ελέγχεται από το τριμελές συμβούλιο, το οποίο δύναται να ζητήσει βοήθεια από τον Έφορο Φορολογίας ή από εξειδικευμένους ελεγκτές.

Επίσης, δημιουργείται και ένας δεύτερος κατάλογος, ο οποίος περιλαμβάνει δεκαέξι κατηγορίες, αξιωματούχων και προσώπων, μεταξύ των οποίων είναι ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός του, ο Γενικός Ελεγκτής και ο Βοηθός του, ο διοικητής και υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, ο Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου, ο Διευθυντής του Γραφείου του Προέδρου και κάποια άλλα πρόσωπα, τα οποία θα έχουν την ίδια υποχρέωση με τους βουλευτές. Δηλαδή, θα υποβάλλεται capital statement, και θα ελέγχεται από τον Έφορο Φορολογίας με τα ίδια στάδια ελέγχου.

Πάντως, όπως σημειώνουν από πλευράς ΑΚΕΛ, «αυτή η απόφαση διασκεδάζει τρεις ανησυχίες και κριτική που λαμβάναμε, αφού πρώτο υποβάλλεται μια κατάσταση στην οποία ο καθένας δεν μπορεί να βάζει ότι θέλει, χωρίς έλεγχο, αφού πλέον θα γίνεται capital statement, που είναι ένα διεθνές πρότυπο υποβολής δήλωσης. Απαντάται επίσης η κριτική στο γεγονός ότι ελέγχουμε τον εαυτό μας, αφού πλέον θα ελεγχόμαστε από τον Έφορο Φορολογίας και πλέον θα μπορεί για παράδειγμα να φαίνεται και η πραγματική αξία μετοχών που υπάρχουν σε εταιρείες, γιατί μέχρι σήμερα υπήρχε η ονομαστική αξία, ενώ στο capital statement θα διαφαίνεται η πραγματική αξία».

Οι ποινές

Την ίδια ώρα,αυστηρές πρόκειται να είναι οι ποινές στα πρόσωπα τα οποία προχωρούν σε καταγγελία και εκ προθέσεως παρέχουν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, γνωρίζοντας ότι αυτές είναι ψευδείς ή ανακριβείς, με την χρηματική ποινή των τριών χιλιάδων λιρών να αυξάνεται στις πενήντα χιλιάδες ευρώ και η ποινή φυλάκισης του ενός έτους, αυξάνεται στα τρία χρόνια.

Επιπρόσθετα, υπάρχει πρόνοια για επιβολή χρηματικής ποινής όσον αφορά την υποχρέωση τήρησης απόλυτης εχεμύθειας, ώστε, στην περίπτωση που πρόσωπο θα παραβαίνει την εν λόγω υποχρέωση, θα είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του θα τιμωρείται με χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες ευρώ ή με ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία χρόνια.

Παράλληλα, αυξάνονται οι ποινές στην περίπτωση δημοσιοποίησης της καταγγελίας εναντίον υπόχρεου προσώπου από οποιοδήποτε πρόσωπο, ώστε οι δύο χιλιάδες λίρες να αυξηθούν, στις δέκα χιλιάδες ευρώ και η ποινή φυλάκισης των έξι μηνών, να αυξάνεται στο ένα έτος.