Ο αστάθμητος παράγοντας των Τ/κ ψηφοφόρων και τα τρία κόμματα που αναμένουν κέρδος

Όσες συζητήσεις και αν έχουν γίνει για τις δημοσκοπήσεις το τελευταίο διάστημα, υπάρχει ένας αστάθμητος παράγοντας, τον οποίο τα γραφεία ερευνών δεν ήταν σε θέση να καταμετρήσουν σε κανένα βαθμό: Η τουρκοκυπριακή ψήφος, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει ως μπόνους ποσοστό για κάποιες πολιτικές δυνάμεις και, υπό κάποιες προϋποθέσεις, να καθορίσει την τελική τους κατάταξη.

Στον ειδικό κατάλογο για τους Τουρκοκύπριους είναι εγγεγραμμένοι 103,269 ψηφοφόροι, ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός, οι οποίοι θα ψηφίσουν σε 32 εκλογικά κέντρα, που θα λειτουργήσουν στις επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας και Αμμοχώστου. Ωστόσο η προϊστορία έχει δείξει πως μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών που έχουν δικαίωμα ψήφου θα μπει, τελικά, στη διαδικασία να το ασκήσει. Το 2019 δικαίωμα ψήφου είχαν 80,862 αλλά προσήλθαν στις κάλπες μόνο 5,804, το οποίο αντιστοιχεί μόλις σε 6,9%. Δεδομένης της αύξησης στις εγγραφές και του ευρύτερου κλίματος, εκτιμάται ότι το φετινό ποσοστό προσέλευσης θα σημειώσει κάποια αύξηση, αν και δεν αναμένεται να κινηθεί πολύ ψηλά.

Το 2019 αποδείχθηκε πως όσοι Τουρκοκύπριοι αποφάσισαν τελικά να προσέλθουν στην κάλπη ψήφισαν σε συντριπτικά ποσοστά συνδυασμούς στους οποίους υπήρχαν Τουρκοκύπριοι υποψήφιοι. Οι 4,076 από τους 5,804 ψήφισαν ΑΚΕΛ, το οποίο είχε υποψήφιο τον Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, με αποτέλεσμα να προέλθει από τους Τ/κ περίπου 1,5% από το 27,49% που κατέγραψε το κόμμα. Οι υπόλοιποι στην μεγάλη τους πλειοψηφία ψήφισαν τις άλλες δύο τ/κ επιλογές, δηλαδή το Κίνημα Γιασεμί, που αποτελείτο αποκλειστικά από Τ/κ υποψηφίους και παγκύπρια κατέγραψε ποσοστό 1,7% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Κύπρου, που αποτελείτο από μόνο δύο Τ/κ και ήρθε τελευταίο με 0.06%, που αναλογούσε μόλις σε 170 ψήφους.

Από τα αποτελέσματα των ειδικών εκλογικών κέντρων για Τ/κ προκύπτει ξεκάθαρα η προτίμησή τους σε Τ/κ υποψήφιους, αφού κόμματα και συνδυασμοί χωρίς Τ/κ υποψήφιο λάμβαναν στις περισσότερες περιπτώσεις μονοψήφιο ή μηδενικό αριθμό ψήφων. Ίσως το πιο ενδεικτικό παράδειγμα του 2019 ήταν το ειδικό κέντρο του Κάτω Πύργου, στο οποίο προσήλθαν 34 ψηφοφόροι και το ΑΚΕΛ έλαβε 100% των ψήφων. Στα υπόλοιπα εκλογικά κέντρα της Λευκωσίας οι ψήφοι ήταν πιο μοιρασμένες ανάμεσα στις τ/κ επιλογές αλλά ακολουθούσαν το ίδιο μοτίβο. Η διαφορά ήταν πως αυτή ήταν η δυνατή επαρχία για το Κίνημα Γιασεμί, το οποίο κινήθηκε πιο χαμηλά σε Λάρνακα και Αμμόχωστο.

Στο μεγάλο κέντρο της Φανερωμένης, που ψήφισαν 1,395 εκλογείς, το ΑΚΕΛ έλαβε το 73,36% των ψήφων, το Γιασεμί το 22,05% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα 31. Στον Άγιο Δομέτιο, επίσης ένα από τα μεγαλύτερα εκλογικά κέντρα των Τ/κ, καθώς προσήλθαν 1,260 ψηφοφόροι, το ΑΚΕΛ πήρε το 64,01%, το Γιασεμί το 32,58% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα εννέα ψήφους. Στο κέντρο του Τμήματος Πολεοδομίας, στο οποίο ψήφισαν 1,088 άτομα, το ΑΚΕΛ έλαβε 66,76%, το Γιασεμί 30,07%, και επτά σταυρούς το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στο ειδικό κέντρο του Αστρομερίτη, το 81,9% (448 ψηφοφόροι) ψήφισαν ΑΚΕΛ και το 11,15% (61 ψηφοφόροι) το Γιασεμί. Έλαβε επίσης τρεις ψήφους το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στο κέντρο της Φλάσου, με 72 ψηφοφόρους, το ΑΚΕΛ κατέγραψε 73,61%, το Γιασεμί 22,22% μία ψήφο έλαβε το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στο κέντρο της Σχολής Κωφών ψήφισαν μόλις 26 εκλογείς, που προτίμησαν το ΑΚΕΛ σε ποσοστό 30,77%, ενώ το Γιασεμί «ισοψήφισε» με τον ΔΗΣΥ και την ΕΔΕΚ, λαμβάνοντας 15,38%.

Η ίδια εικόνα, με ακόμη πιο ψηλό ΑΚΕΛ, υπήρχε και στην Αμμόχωστο. Στην Αχερίτου, όπου ψήφισαν 271 ψηφοφόροι, το 76,74% ψήφισε ΑΚΕΛ, το 17,83% Γιασεμί και το Σοσιαλιστικό Κόμμα έλαβε μία ψήφο. Στη Δερύνεια λειτούργησαν δύο ειδικά εκλογικά κέντρα Τ/κ. Στο Β’ Δημοτικό προσήλθαν 101 ψηφοφόροι, εκ των οποίων το 78,13% επέλεξε το ΑΚΕΛ και το 15,63% το Γιασεμί. Στο Νηπιαγωγείο ψήφισαν 779 άτομα, με το ΑΚΕΛ να καταγράφει 78,07%, το Γιασεμί 18,63% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα να λαμβάνει τρεις ψήφους. Στην επαρχία Λάρνακας, ψήφισαν στα Λιβάδια 204 Τ/κ, με το ΑΚΕΛ να λαμβάνει 80,5%, το Γιασεμί 13% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα μία ψήφο.

Είναι ξεκάθαρο από την προηγούμενη εμπειρία ότι η τουρκοκυπριακή ψήφος διοχετεύεται στην συντριπτική της πλειοψηφία εκεί όπου υπάρχουν Τ/κ υποψήφιοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ψηφίζουν και οι Ελληνοκύπριοι τους Τουρκοκύπριους. Στην πραγματικότητα, το παράδειγμα του 2019 είναι ενδεικτικό για το γεγονός πως οι περισσότερες ψήφοι σε Τ/κ προέρχονται από Ε/κ. Το ΑΚΕΛ πήρε 4,076 ψήφους από τα ειδικά κέντρα των Τ/κ αλλά ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ εξελέγη ευρωβουλευτής με 25,051 σταυρούς προτίμησης. Δηλαδή αν υποθέσουμε ότι τον ψήφισαν όλοι οι Τ/κ που ψήφισαν ΑΚΕΛ, μόνο το 16% των ψηφοφόρων του ήταν Τ/κ. Είναι, ωστόσο, σαφές από τα ποσοστά, πως η συντριπτική πλειοψηφία των Τ/κ που ψηφίζει, το κάνει για να στηρίξει συνδυασμούς που περιλαμβάνουν Τ/κ.

Εάν το μοτίβο αυτό επαναληφθεί και στις φετινές εκλογές, τότε είναι ξεκάθαρο πως, από όσους από τους Τ/κ επιλέξουν τελικά να προσέλθουν στις κάλπες, τρία κόμματα έχουν να κερδίσουν πολλά, αφού αναμένεται πως οι περισσότερες τ/κ ψήφοι θα διοχετευθεί προς την κατεύθυνσή τους. Ελλείψει δημοκοπικών δεδομένων δεν υπάρχει καμία εικόνα πώς θα κατανεμηθούν οι ψήφοι αυτοί, αλλά οι ίδιοι οι Τ/κ υποψήφιοι ενδεχομένως να έχουν κάποιες ενδείξεις από τα οργανωτικά τους. Επίσης, στην περίπτωση του ΑΚΕΛ τουλάχιστον, ίσως υπάρχει εικόνα και από το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CTP), με το οποίο έχει πολύχρονη συνεργασία το κόμμα της Αριστεράς.

Θα πρέπει να επισημανθεί πως στην τ/κ κοινότητα υπάρχουν διαφορετικές τάσεις και ιδεολογίες, όπως συμβαίνει και στις ελεύθερες περιοχές και οι Τ/κ δεν συμπεριφέρονται ως ενιαίο εκλογικό σώμα. Η κυρίαρχη από αυτές τις τάσεις είναι να μην έρχονται να ψηφίζουν στις εκλογές στις ελεύθερες περιοχές, για αυτό και οι αριθμοί είναι τόσο μικροί. Ακόμη και τώρα, λίγες μέρες πριν από τις Ευρωεκλογές, είναι περιορισμένη η συζήτηση στα κατεχόμενα που τις αφορά και συχνά έχει ως στόχο να προκαλέσει ενοχές σε αυτούς που επιθυμούν να περάσουν τα οδοφράγματα για να ψηφίσουν (σημειώνεται ότι οι Τ/κ που διαμένουν μόνιμα στις ελεύθερες περιοχές είναι εγγεγραμμένοι στον μόνιμο κατάλογο και όχι στον ειδικό).

Από εκεί και πέρα και στα κατεχόμενα υπάρχουν δεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι κτλ. Η συμμετοχή τους ή μη στις Ευρωεκλογές σχετίζεται κυρίως με την αντίληψή τους σε ό,τι αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία και τη λύση του Κυπριακού. Θα πρέπει, άλλωστε, να σημειωθεί πως επειδή οι Τ/κ εκδίδουν ταυτότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι την αναγνωρίζουν ή ότι πιστεύουν σε αυτήν περισσότερο από όσο στο ψευδοκράτος. Το κάνουν κυρίως για πρακτικούς λόγους, που σχετίζονται με τα ευρύτερα δικαιώματά τους ως Κύπριοι και Ευρωπαίοι πολίτες. Συνεπώς, αυτοί που μπαίνουν στη διαδικασία να ψηφίσουν, ασχέτως αν είναι αριστεροί, δεξιοί ή κεντρώοι είναι κυρίως πρόσωπα που αποδέχονται η εκπροσώπησή τους στα ευρωπαϊκά όργανα να γίνεται μέσω των διαδικασιών της Κυπριακής Δημοκρατίας και που ενδεχομένως πιστεύουν σε ένα μέλλον στο οποίο θα ψηφίζουμε όλοι μαζί.

Εάν το CTP διοχετεύσει οργανωμένα ψηφοφόρους προς το ΑΚΕΛ, με το οποίο κατέρχεται εκ νέου ο κ. Κιζιλγιουρέκ, όπως εικάζεται ότι συνέβη στο παρελθόν, τότε ενδεχομένως η μερίδα του λέοντος παγκύπρια να προέρχεται από την τ/κ Αριστερά. Οι ψηφοφόροι του CTP είναι οπαδοί της της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως είναι και η επίσημη θέση του κόμματος και αποτελούν την πιο συμπαγή μάζα Τ/κ που ψηφίζει στις Ευρωεκλογές. Το ΑΚΕΛ σαφώς και επενδύει στους Τ/κ ψηφοφόρους, καθώς εάν κινηθεί πολύ κοντά στα ποσοστά με τον ΔΗΣΥ, όπως φαίνεται να προκύπτει από κάποιες δημοσκοπήσεις, τότε μια μαζική προσθήκη ψήφων από τους Τ/κ μπορεί να είναι και ο ρυθμιστής της πρωτιάς και να λειτουργήσει υπέρ του, δεδομένου ότι το κόμμα της Δεξιάς δεν αναμένει εισροή από τις τ/κ ψήφους.

Από τη δεξαμενή του CTP ωστόσο φαίνεται να είναι σε θέση να αντλήσει ψήφους και ο υποψήφιος του Volt, Χουλουσί Κιλίμ. Αν και δεν συνδέεται με το κόμμα, στην πράξη κινείται στην ίδια ιδεολογική γραμμή και είναι γνωστός ανάμεσα στα μέλη του CTP που είχαν ενεργό συμμετοχή σε κοινές πολιτικές οργανώσεις και δραστηριότητες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Ο κ. Κιλίμ φαίνεται να έχει μεγαλύτερη απήχηση στις νεότερες γενιές, σε σχέση με τον κ. Κιζιλγιουρέκ, ενώ αναμένεται να προσελκύσει αρκετούς ψηφοφόρους από την οικεία του επαρχία, την Αμμόχωστο. Το γεγονός, δε, πως είναι ηγετικό στέλεχος του Volt και όχι ένας Τ/κ φιλοξενούμενος στο ψηφοδέλτιό του, ενδέχεται να μετρήσει υπέρ του ανάμεσα σε κάποιους Τ/κ ψηφοφόρους. Η τελική εκλογική κατάταξη του Volt, το οποίο κάποιες δημοσκοπήσεις φέρνουν κοντά στην πέμπτη θέση, ενδεχομένως να επηρεαστεί θετικά, αναλόγως της τ/κ ψήφου που θα καταφέρει τελικά να κερδίσει.

Η Ένωσις Κυπρίων, από την οποία προέρχεται ο Οζ Καραχάν, που είναι υποψήφιος με το Κίνημα Οικολόγων, έχει θέση υπέρ του ενιαίου κράτους με αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης του 1960, άρα απευθύνεται σε ένα διαφορετικό κοινό και στις ελεύθερες και στις κατεχόμενες περιοχές. Η αντιστοιχία που μπορεί να αναζητηθεί είναι το Κίνημα Γιασεμί, καθώς ο κ. Καραχάν ήταν το 2019 υποψήφιος με τον συνδυασμό και θεωρείται ότι ανήκει πολιτικά στη «γραμμή Σενέρ Λεβέντ». Δεδομένου ότι η Ένωση Κυπρίων δεν έχει καταγεγραμμένα ποσοστά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το μέγεθος της διείσδυσής της στην τ/κ κοινότητα αλλά αναμένεται να προσελκύσει κυρίως ψηφοφόρους στη Λευκωσία. Αναλόγως της συνεισφοράς που θα έχουν στα τελικά ποσοστά των Οικολόγων, οι Τ/κ ψηφοφόροι θα μπορούσαν, όπως και στην περίπτωση του Volt, να επηρεάσουν τη σειρά κατάταξης υπέρ τους.