Σταύρη Καλοψιδιώτου στον REPORTER: Κεντρικό ζητούμενο είναι η πραγματική αλληλεγγύη

«Κεντρικό ζητούμενο είναι η πραγματική αλληλεγγύη», δηλώνει σε συνέντευξή της στον REPORTER η νομικός και διεθνολόγος, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ και υποψήφια ευρωβουλευτής, Σταύρη Καλοψιδιώτου. Θεωρεί πως η πραγματική αλληλεγγύη στην ΕΕ περνά μέσα από τη διαμόρφωση ενός κοινωνικά δίκαιου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης, φιλολαϊκές πολιτικές στον τομέα της εργασίας, την ενεργειακή επάρκεια όλων των κρατών-μελών, την ενίσχυση των μεταφορών στις ακριτικές και νησιωτικές περιοχές της ΕΕ όπως είναι η Κύπρος, την αναδιαμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, καθώς επίσης και μέσα από πολιτικές ουσιαστικής αλληλεγγύης στο μεταναστευτικό/ προσφυγικό.

Τονίζει πως «τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πολιτικά ισότιμα και αυτό πρέπει να μεταφέρεται στις πολιτικές κατευθύνσεις που αποφασίζονται, καθώς και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο όπως αυτό διαμορφώνεται. Αυτό συνεπάγεται και βελτίωση των θεσμικών ελλειμμάτων που εντοπίζουμε στον τρόπο λήψης αποφάσεων και στην ανάγκη για ουσιαστική λογοδοσία, χωρίς την οποία οδηγούμαστε σε αποφάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες όλων των κρατών μελών».

Αναφερόμενη στην άνοδο της ακροδεξιάς, σημειώνει πως η ανησυχία του ΑΚΕΛ δεν προκύπτει από στενή εκλογική οπτική. «Μας ανησυχεί, με πολιτικούς όρους, η κανονικοποίηση ιδεολογημάτων που αμφισβητούν βασικές ελευθερίες, την αλληλεγγύη ως βασική συνιστώσα της ειρήνης και της σταθερότητας, οι βαθιά αντιδημοκρατικές και επικίνδυνες ιδέες περί «εθνικής καθαρότητας» βγαλμένες μέσα από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας της ανθρωπότητας», εξηγεί. Χαρακτηρίζει μεγάλη ύβρη την προσπάθεια εξίσωσης της Αριστεράς με την ακροδεξιά και το φασισμό, υποδεικνύοντας πως «αν υπάρχουν δύο άκρα, είναι από τη μια οι δυνάμεις της δημοκρατίας, της προόδου και της κοινωνικής δικαιοσύνης και από την άλλη οι δυνάμεις της συντήρησης, των κοινωνικών ανισοτήτων, της μισαλλοδοξίας και του ακραιφνούς εθνικισμού».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:

Έχετε εργαστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και επί σειρά ετών ασχολείστε με θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής στο ΑΚΕΛ. Ποια είναι για εσάς τα μεγαλύτερα προτερήματα της ενωμένης Ευρώπης και ποιες οι μεγαλύτερες αδυναμίες της;

Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ με όλα της τα εδάφη αποτέλεσε μια ισχυρή θωράκιση της κρατικής μας υπόστασης σε μια εποχή που το Διεθνές Δίκαιο και τα συμφέροντα των μικρών κρατών αμφισβητούνταν έντονα. Ταυτόχρονα, ως φορέας θεσμικής προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, ως ένας διακυβερνητικός περιφερειακός οργανισμός που δημιουργεί δυνατότητες συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως το περιβάλλον, για την προστασία των καταναλωτών, την πιο ουσιαστική επαφή ανάμεσα στους πολίτες και ευκαιρίες ειδικότερα στους νέους στον τομέα της εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, έχει επενεργήσει θετικά.

Στον αντίποδα, παραμένουν μεγάλες αδυναμίες και συνάμα κεφαλαιώδη πεδία διεκδίκησης για το ΑΚΕΛ προς όφελος των πολιτών. Όπως είναι η ακρίβεια και η διόγκωση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων, τα θεσμικά ελλείματα που αφορούν το ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου και την απουσία λογοδοσίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς και η α λα καρτ προάσπιση του διεθνούς δικαίου που δεν συνάδει με τις ιδρυτικές αρχές και αξίες της∙ όπως συμβαίνει δυστυχώς στην περίπτωση της Παλαιστίνης.

Πολλοί πολίτες αισθάνονται ότι η ΕΕ των Βρυξελλών και του κέντρου και η ΕΕ της περιφέρειας είναι δύο παράλληλοι κόσμοι. Τι είδους γέφυρες θα επιδιώξετε να χτιστούν τα επόμενα χρόνια ανάμεσα στους δύο κόσμους;

Κεντρικό ζητούμενο είναι η πραγματική αλληλεγγύη. Τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πολιτικά ισότιμα και αυτό πρέπει να μεταφέρεται στις πολιτικές κατευθύνσεις που αποφασίζονται, καθώς και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο όπως αυτό διαμορφώνεται. Αυτό συνεπάγεται και βελτίωση των θεσμικών ελλειμμάτων που εντοπίζουμε στον τρόπο λήψης αποφάσεων και στην ανάγκη για ουσιαστική λογοδοσία, χωρίς την οποία οδηγούμαστε σε αποφάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες όλων των κρατών μελών.

Επί του πρακτέου, η πραγματική αλληλεγγύη και η ουσιαστική προσέγγιση των δύο κόσμων περνά μέσα από τη διαμόρφωση ενός κοινωνικά δίκαιου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης, φιλολαϊκές πολιτικές στον τομέα της εργασίας, την ενεργειακή επάρκεια όλων των κρατών-μελών, την ενίσχυση των μεταφορών στις ακριτικές και νησιωτικές περιοχές της ΕΕ όπως είναι η Κύπρος, την αναδιαμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Καθώς επίσης και μέσα από πολιτικές ουσιαστικής αλληλεγγύης στο μεταναστευτικό/ προσφυγικό που δυστυχώς δεν έχουν υιοθετηθεί ούτε στο Νέο Σύμφωνο της ΕΕ.

Η περίοδος που διάγουμε χαρακτηρίζεται από τα αλυσιδωτά προβλήματα που προκαλεί στους πολίτες η ακρίβεια. Ποιες παρεμβάσεις πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αντιμετωπιστούν;

Η πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, στην οποία το ΑΚΕΛ συμμετέχει ενεργά εδώ και είκοσι χρόνια, επεξεργάζεται διαρκώς προτάσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης του κόστους ζωής. Προτάσεις ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες, που αφορούν ένα ευρύ φάσμα παραγόντων που έχουν οδηγήσει 95 εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ στο όριο της φτώχειας και το 57% των Κυπρίων πολιτών να δηλώνει αδυναμία να ανταποκριθεί στις οικονομικές του υποχρεώσεις στο τέλος του μήνα.

Ανάμεσα σε αυτές είναι η πρόταση νόμου που ήδη κατέθεσε το ΑΚΕΛ για τη φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών, η υλοποίηση μιας συνολικής κοινωνικής πολιτικής στο στεγαστικό, οι προτάσεις που καταθέτουμε για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα της ενεργειακής ανασφάλειας, για μια κοινωνικά δίκαιη πράσινη μετάβαση με πραγματικά αντισταθμιστικά μέτρα. Παράλληλα, θα συνεχίσουμε να υπογραμμίζουμε το απαράδεκτο της διαρκούς αύξησης των επενδύσεων στην στρατιωτική βιομηχανία, πόρων που θα μπορούσαν εναλλακτικά να αξιοποιηθούν προς όφελος των πολιτών, στη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική πολιτική.

Κατέρχεστε υποψήφια με το ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ σε μία εκλογική διαδικασία στην οποία τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Δεξιά και κυρίως στο πιο συντηρητικό της άκρο. Γιατί θεωρείτε πως οι ψηφοφόροι δεν στρέφονται στην Αριστερά για λύσεις;

Η άνοδος της ακροδεξιάς πανευρωπαϊκά αλλά και στην Κύπρο μας ανησυχεί. Όχι μόνο όμως υπό μια στενή εκλογική οπτική, όπως άλλους που όψιμα και προεκλογικά άρχισαν να ανησυχούν. Μας ανησυχεί, με πολιτικούς όρους, η κανονικοποίηση ιδεολογημάτων που αμφισβητούν βασικές ελευθερίες, την αλληλεγγύη ως βασική συνιστώσα της ειρήνης και της σταθερότητας, οι βαθιά αντιδημοκρατικές και επικίνδυνες ιδέες περί «εθνικής καθαρότητας» βγαλμένες μέσα από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας της ανθρωπότητας.

Αναντίλεκτα, η πολύμορφη ενίσχυση ακροδεξιών και φασιστικών δυνάμεων, έρχεται μέσα από το δρόμο που της έστρωσε κυρίως η παραδοσιακή δεξιά, μέσα από την ταύτιση πολιτικών θέσεων και λόγου, τη συνεργασία σε εκλογικές διαδικασίες και μετεκλογικά αλισβερίσια. Και στην περίπτωση της Κύπρου, αυτό είναι αυταπόδειχτο. «Όταν συνηθίζεις το τέρας», έλεγε ο Χατζιδάκις, «αρχίζεις να του μοιάζεις». Και είχε απόλυτο δίκιο. Όταν οι κυρίαρχες πολιτικές αποτυγχάνουν να υπηρετήσουν τον άνθρωπο, όταν δεν υπάρχει βούληση για τερματισμό των συγκρούσεων, της κλιματικής κρίσης, της φτώχειας, της εργασιακής ανασφάλειας, της ενεργειακής κρίσης, όταν ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μεροληπτικός, τότε η εργαλειοποίηση του φόβου και της ανασφάλειας από την ακροδεξιά γίνεται ευκολότερη. Ο ακραίος και φοβικός λαϊκισμός όμως, ως μια εφήμερη και επικίνδυνη μορφή πολιτικής επικοινωνίας, δεν προσφέρει λύσεις. Αντίθετα, η Αριστερά έχει ρεαλιστικές προτάσεις, όπως έχουν ήδη αναφερθεί. Και τα μηνύματα που λαμβάνουμε καθημερινά συνηγορούν στο ότι αυτές προσλαμβάνονται θετικά από τους πολίτες. Εκεί που σκοντάφτουμε, είναι στην άρνηση της κυβέρνησης, των συγκυβερνώντων κομμάτων και του ΔΗΣΥ να τις συζητήσουν διεξοδικά.

Ο ΔΗΣΥ προβάλλει τη θεωρία των δύο άκρων για το ΑΚΕΛ και το ΕΛΑΜ, φέρνοντας ως παράδειγμα την καταψήφιση του Συμφώνου για την Μετανάστευση. Πώς απαντάτε στην επιχειρούμενη συνταύτιση και πώς εξηγείτε την στάση που τηρεί η ομάδα της Αριστεράς στο μεταναστευτικό;

Για το ΑΚΕΛ και κάθε προοδευτικό άνθρωπο δεν υπάρχει μεγαλύτερη ύβρις από την προσπάθεια εξίσωσης της Αριστεράς με την ακροδεξιά και το φασισμό. Αν υπάρχουν δύο άκρα, είναι από τη μια οι δυνάμεις της δημοκρατίας, της προόδου και της κοινωνικής δικαιοσύνης και από την άλλη οι δυνάμεις της συντήρησης, των κοινωνικών ανισοτήτων, της μισαλλοδοξίας και του ακραιφνούς εθνικισμού. Και σε αυτό το δίπολο, δεν είναι η Αριστερά που καλείται να απαντήσει τί πρεσβεύει. Απαντήσεις οφείλουν στην κοινωνία όσοι δίνουν άλλοθι σε δυνάμεις που επιχειρούν να ισοπεδώσουν τις διακριτές γραμμές θεμελιωδών αξιών του σύγχρονου πολιτισμού.

Η επιχειρούμενη εργαλειοποίηση της στάσης που τηρεί η ομάδα της Αριστεράς στο μεταναστευτικό είναι προκλητική και δεν αντέχει στη βάσανο της λογικής. Γιατί και όσοι μας κατηγορούν, γνωρίζουν ότι το Νέο Σύμφωνο δεν αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που καλείται να διαχειριστεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Το πραγματικό πρόβλημα, δεν είναι ούτε το ΑΚΕΛ ούτε η ομάδα της Αριστεράς που διεκδικούμε εξαίρεση από τον Κανονισμό του Δουβλίνου, ώστε οι πρόσφυγες να μην εγκλωβίζονται στην πρώτη χώρα άφιξης. Που επιμένουμε σε πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, σε καταμερισμό των προσφύγων στο σύνολο των κρατών μελών βάσει του πληθυσμού και των δυνατοτήτων τους όπως έγινε με τους Ουκρανούς. Προβληματική είναι η αγωνιώδης υπεράσπιση της πολιτικής του ΕΛΚ, των Σοσιαλδημοκρατών και άλλων ομάδων, που με εφάπαξ κατά κεφαλή ποσά έχουν σφραγίσει τον εγκλωβισμό των προσφύγων στα ακριτικά κράτη-μέλη της ΕΕ.

Το σημαντικότερο κίνητρο για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ υπήρξε το Κυπριακό. Είκοσι χρόνια μετά έχουμε κερδίσει πολλά από τη συμμετοχή μας στο μπλοκ, αλλά το Κυπριακό παραμένει άλυτο. Θεωρείτε ότι πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην ΕΕ σε αυτόν τον τομέα;

Ανέκαθεν δική μας εκτίμηση ήταν και παραμένει ότι η συνολική λύση στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου μπορεί να επιτευχθεί μόνο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Για όσο όμως το Κυπριακό παραμένει άλυτο, η δυνατότητα αξιοποίησης κάθε ενισχυτικού παράγοντα προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να εξαντλείται. Και στις πραγματικές διαστάσεις των ζητημάτων στα οποία μπορεί να συμβάλει θετικά, η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο πριν και μετά τη λύση. Τα ενοποιητικά στοιχεία του ευρωπαϊκού κεκτημένου και η αξιοποίησή της ως ένα πλαίσιο ασφάλειας είναι ενδεικτικά. Ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι απέναντι στην απαράδεκτη τουρκική πρόταξη της λύσης «δύο κρατών», η ρητή δέσμευση της ΕΕ στη ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, ενισχύει τις προσπάθειές μας. Όπως και η αναγνώριση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην ΑΟΖ, όπως και η καταδίκη έκνομων ενεργειών της Τουρκίας. Η θετική δε στάση που διατύπωσε η ΕΕ στο μείζον ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων στο Κραν Μοντανά, επιβεβαιώνει και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ως προς το περιεχόμενο της λύσης, δεδομένης της αναγκαιότητας η ομοσπονδιακή Κύπρος να είναι ένα πραγματικά λειτουργικό κράτος-μέλος. Τούτων όμως λεχθέντων, η μονοδιάστατη επίκληση του παράγοντα ΕΕ και των ευρωτουρκικών ως αιχμή του δόρατος από την ελληνοκυπριακή πλευρά στις προσπάθειες για λύση, δεδομένης της απαράδεκτης τουρκικής στάσης, αποπροσανατολίζει από την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών ουσίας.