Παρέλαβε ναρκοπέδιο, παραδίδει στρωμένο χαλί ο Ιωάννου-Πώς ανέτρεψε τα δεδομένα στο μεταναστευτικό

Η διαχείριση του μεταναστευτικού αλλάζει επίσημα τη Δευτέρα χέρια, καθώς θα αναλάβει τα καθήκοντά του ο πρώτος Υφυπουργός Μετανάστευσης, Νικόλας Ιωάννιδης, ενώ το Υφυπουργείο θα ξεκινήσει επίσημα τη διοικητική λειτουργία του. Πρόκειται για μια προεκλογική δέσμευση της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, η οποία αποσκοπεί να φέρει τις περισσότερες υπηρεσίες που ασχολούνται με το ζήτημα κάτω από μία κοινή ομπρέλα, ώστε να μπορεί να γίνεται πιο αποτελεσματική διαχείριση.

Η δημιουργία του Υφυπουργείου προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς υπάρχει μια γενική αμφισβήτηση γύρω από την προσθήκη περισσότερων Υφυπουργείων, τα οποία δεν προνοούνται από το Σύνταγμα, ωστόσο οι πολιτικές δυνάμεις, αντιλαμβανόμενες τη σοβαρότητα του ζητήματος, άναψαν το πράσινο φως για να προχωρήσουν οι διαδικασίες.

Το μεταναστευτικό είναι ένα ζήτημα με πάρα πολλές διαστάσεις, που εκτείνονται από το επιχειρησιακό μέρος μέχρι τη διπλωματική δραστηριότητα και από την κοινωνική ευαισθησία σε μια βαθιά ιδεολογικοπολιτική συζήτηση. Για αυτό και χρειάζεται λεπτούς αλλά συνάμα αποφασιστικούς χειρισμούς, που να λαμβάνουν υπόψιν όλες αυτές τις παραμέτρους. Είναι επίσης δαιδαλώδες, για αυτό και απασχολούσε μεγάλο μέρος της ατζέντας του Υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου, υπό την ευθύνη του οποίου ενέπιπτε μέχρι σήμερα.

Τα στοιχεία δείχνουν πως ο κ. Ιωάννου έχει επιτύχει ένα άθλο στο χρονικό διάστημα που ανέλαβε το μεταναστευτικό, καθώς κλήθηκε να βάλει μια τάξη στον τρόπο που λειτουργούσαν οι αρμόδιες υπηρεσίες στο παρελθόν, επιτυγχάνοντας σημαντική βελτίωση των αριθμών. Ωστόσο, όταν κατάφερε να βελτιώσει σαφώς την εικόνα, ξεκίνησε το τεράστιο κύμα διακίνησης Σύρων προσφύγων από τον Λίβανο, σε μεγάλο βαθμό ως παρενέργεια του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, το οποίο έθεσε τις κρατικές υποδομές υπό πρωτοφανή πίεση. Η διαχείριση που απαιτήθηκε περιλάμβανε τους περιορισμένους πόρους που διέθετε η Κυπριακή Δημοκρατία, το σύνολο των επιχειρησιακών της δυνάμεων, μια τεράστια διπλωματική προσπάθεια από κοινού με τον Υπουργό Εξωτερικών και τις δύσκολες πολιτικές αποφάσεις που λήφθηκαν σε επίπεδο Κυβέρνησης.

Παρόλο που η κατάσταση εξομαλύνθηκε τώρα, καθώς έχουν περιοριστεί πάρα πολύ οι ροές σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, το πρόβλημα παραμένει, ωστόσο τα δεδομένα έχουν ανατραπεί και ουδεμία σχέση έχουν με αυτά που είχε στα χέρια του ο Κωνσταντίνος Ιωάννου, όταν ανέλαβε. Η συμφωνία με τον Λίβανο μπορεί να απειληθεί από την Χεζμπολλάχ ανά πάσα στιγμή, οι διακινητές καραδοκούν και ψάχνουν νέες διόδους να διοχετεύσουν στο νησί μας τους ανθρώπους που εκμεταλλεύονται, η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή παραμένει έκρυθμη, ενώ δεν έχει ακόμη επιτευχθεί ο στόχος της Λευκωσίας για αλλαγή του καθεστώτος της Συρίας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να τύχουν χειρισμού όλοι οι παράτυποι μετανάστες που βρίσκονται στην Κύπρο και έχουν αιτήσεις σε διάφορα στάδια, καθώς και να προχωρήσει η ενσωμάτωση προσώπων στους οποίους έχει αποδοθεί καθεστώς προστασίας.

Η επιλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να μεταφέρει την καυτή πατάτα από τα χέρια ενός έμπειρου Υπουργού στα χέρια ενός νεαρού νομικού εδράζεται στην κατάρτιση του κ. Ιωαννίδη, καθώς είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, κατέχει διδακτορικό τίτλο στο Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και έχει διδάξει Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και Ευρωπαϊκό Δίκαιο σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Διαθέτει, ταυτόχρονα, εμπειρία από την διπλωματική αρένα, καθώς υπήρξε νομικός σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών σε ζητήματα διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Θεωρείται, συνεπώς, τεχνοκρατικά ένας εξαιρετικός γνώστης και των διαστάσεων που άπτονται των διεθνών συμβατικών υποχρεώσεων της Κύπρου αλλά και των ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκύπτουν.

Το έργο του, ωστόσο, δεν προμηνύεται εύκολο, καθώς είναι κοινώς αποδεκτό πως οι προκλήσεις στο μεταναστευτικό δεν αναμένεται να τελειώσουν σύντομα. Αντιθέτως, το πρόβλημα παραμένει πέρα για πέρα υπαρκτό, παρά τα πολλά επιτεύγματα του κ. Ιωάννου, ο οποίος παρέλαβε ένα σύστημα σχεδόν προ της κατάρρευσης και ανέτρεψε τα δεδομένα.

Το επίτευγμα Ιωάννου σε αριθμούς

Το γεγονός ότι άλλαξε άρδην η εικόνα του Μεταναστευτικού προκύπτει μέσα από τα στοιχεία, τα οποία δείχνουν την ραγδαία πτώση σε ό,τι αφορά τις αφίξεις, οι οποίες το 2022 ήταν 21,565, ενώ μετά τα μέτρα που έχει λάβει το Υπουργείο Εσωτερικών, μέσα σε ένα χρόνο μειώθηκαν στο 50% και συγκεκριμένα, έφτασαν στι1 10,991. Η μείωση αυτή συνεχίστηκε και κατά το 2024, καθώς μέσα σε πέντε μήνες, ο αριθμός των αφίξεων βρίσκεται στις 220.

Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι έχουν μειωθεί κατά πολύ και οι αφίξεις των μεταναστών από την Πράσινη Γραμμή και συγκεκριμένα κατά 65%, αφού το 2022 είχαν καταγραφεί 16,501 αφίξεις ενώ το 2023 6,732 και μέχρι το Μάιο του 2024 έχουν καταγραφεί μόνο 220 αφίξεις, κάτι που δείχνει πως το πρόβλημα με τις μαζικές χερσαίες αφίξεις μέσω κατεχομένων έχει μειωθεί.

Όσον αφορά στις αφίξεις συγκεκριμένης μονάδας μεταναστών, τα άτομα από την Αφρική, υπήρξε ακόμη μεγαλύτερη μείωση, ύψους 85% και αυτό σημαίνει ότι το 2002 είχαν φτάσει στην Κύπρο 9,384 Αφρικανοί μετανάστες, ενώ το 2023 έφτασαν 2,607 και μέχρι το Μάιο του 2024 έφτασαν 81. Η μείωση οφείλεται στο γεγονός ότι έχει γίνει πιο γρήγορη η διαδικασία εξέτασης της αίτησης ασύλου τους, κάτι που σημαίνει ολοκληρώνεται μέσα σε τρεις μήνες, σε αντίθεση με τους 12 πιο παλιά. Την ίδια ώρα, αποκόπτονται τα επιδόματα σε περίπτωση που αίτηση ασύλου απορριφθεί, ενώ εντατικοποιήθηκαν και οι έλεγχοι σε χώρους εργασίας, για πάταξη της παράνομης εργοδότησης. Πάντως, θετικό αντίκτυπο φαίνεται ότι είχε και η καμπάνια που ετοίμασε το Υπουργείο Εσωτερικών και παρουσίασε σε Νιγηρία, Κογκό και Καμερούν και στην οποία έδειχνε τον παραπλανητικό τρόπο που η Κύπρος παρουσιαζόταν ως παράδεισος.

Στο μεταξύ, στην αλλαγή της εικόνας προς το καλύτερο συνέβαλε και η αύξηση στις επιστροφές των μεταναστών, που άγγιξαν το 50%. Συγκεκριμένα, για το 2022 είχαν πραγματοποιηθεί 7,700 επιστροφές, ενώ για το 2023 πραγματοποιήθηκαν 12,750 επιστροφές και μέχρι το Μάιο του 2024 πραγματοποιήθηκαν 879 επιστροφές. Σημειώνεται πως τη σωστή διαχείριση της Κύπρου στο θέμα των επιστροφών εξήραν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως η Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιοχάνσος, που κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο τον περασμένο Ιανουάριο, τόνισε πως «η εντυπωσιακή πρόοδο και εντυπωσιακή αύξηση των επιστροφών, που είναι πραγματικά εξαιρετική σε σύγκριση με τα άλλα κράτη μέλη, μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τους άλλους».

Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών κατάφερε να αλλάξει πλήρως και τα δεδομένα για το κέντρο φιλοξενίας «Πουρνάρα», το οποίο τον Απρίλιο του 2022 είχε 3,145 άτομα, που ήταν και ο μέγιστος αριθμός από την ίδρυσή του και μέχρι το Δεκέμβριο του 2023 οι διαμένοντες μειώθηκαν στους 948.