Η «σούμα» των Ευρωεκλογών-Οι νικητές, οι ηττημένοι και το φαινόμενο που συντάραξε το σύστημα

Οι Ευρωεκλογές του 2024 ήταν ίσως η πιο ανατρεπτική εκλογική διαδικασία στη σύγχρονη κυπριακή ιστορία. Ούτε τα κόμματα μπορούσαν να φανταστούν πως ένας ανεξάρτητος υποψήφιος θα ξεπερνούσε το 19%, ούτε οι δημοσκόποι είχαν καταφέρει να εντοπίσουν μια τόσο μεγάλη τάση υπέρ του τις προηγούμενες εβδομάδες. Ο Φειδίας Παναγιώτου προσγειώθηκε από την οθόνη των κινητών στην τρίτη θέση της κατάταξης, αφήνοντας πίσω του όλα τα κόμματα της Βουλής, πλην του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ.

Η πρωτιά του ΔΗΣΥ ήταν τελικά πιο εύκολη από ό,τι προδιαγραφόταν. Παρά το γεγονός πως το κόμμα είδε τα ποσοστά του να μειώνονται στο 24,8%, κατάφερε να διατηρήσει και την πρωτιά και τις δύο έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, κερδίζοντας και τα δύο του στοιχήματα. Το αποτέλεσμα αυτό αποτελεί μεγάλη ανακούφιση για την ηγεσία του ΔΗΣΥ, καθώς επανέφερε την παράταξη σε τροχιά νίκης, ενώ βοηθά πολύ στη διαχείριση των πολλών κακών αποτελεσμάτων που καταγράφηκαν στα υψηλόβαθμα αξιώματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αντιθέτως το ΑΚΕΛ απέτυχε να εκμεταλλευτεί τις διάφορες συγκυρίες που λειτουργούσαν υπέρ του και έμεινε δεύτερο στην κατάταξη, καταγράφοντας ποσοστό 21,5%, με την ψαλίδα που το χωρίζει από τον πρώτο ΔΗΣΥ να είναι μεγαλύτερη από το προβάδισμά του έναντι του τρίτου Φειδία Παναγιώτου. Το κόμμα της Αριστεράς έχασε για πρώτη φορά μία εκ των δύο εδρών που είχε μέχρι σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με αποτέλεσμα πλέον να ισοβαθμεί, σε επίπεδο εδρών, με δύο άλλα κόμματα και έναν ανεξάρτητο υποψήφιο. Στον αντίποδα, πάντως, το ΑΚΕΛ είχε μια καλή νύχτα σε ό,τι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αν και για πολύ καιρό το ντέρμπι της τρίτης θέσης αναμενόταν να παιχτεί μεταξύ του ΔΗΚΟ και του ΕΛΑΜ, τελικά δεν ήταν ντέρμπι αλλά κούρσα για ένα άλογο, τον Φειδία Παναγιώτου. Έχει χαρακτηριστεί φαινόμενο και όχι άδικα, καθώς πριν από μερικούς μήνες ήταν ένας influencer που αντιμετώπιζε τις Ευρωεκλογές ως ένα νέο challenge και κατάφερε να συνταράξει το πολιτικό σύστημα, καταγράφοντας ποσοστό 19,4%, αρκετά κοντά στο δεύτερο ΑΚΕΛ και αφήνοντας το τέταρτο ΕΛΑΜ να βλέπει την σκόνη του.

Το ΕΛΑΜ, ωστόσο, θα ήταν ο μεγάλος νικητής των εκλογών, αν δεν έμπαινε σφήνα ο Φειδίας, καθώς ήταν το μόνο κόμμα που αύξησε στα ποσοστά του, ενώ όλοι οι υπόλοιποι εκπρόσωποι στην Βουλή υπέστησαν μεγάλη ή μικρή μείωση. Με ποσοστό 11,2% σχεδόν διπλασίασε τη δύναμή του σε σχέση με τις Βουλευτικές, άνοδος ιδιαίτερα εντυπωσιακή δεδομένης και της πολεμικής που δεχόταν το προηγούμενο διάστημα, η οποία φαίνεται να δούλεψε υπέρ του παρά εναντίον του. Κατάφερε να κερδίσει για πρώτη φορά μία έδρα στο Ευρωκοινοβούλιο, ενώ πλέον θέτει τις βάσεις για να αναδειχθεί σε ρυθμιστή του συστήματος, καθώς άφησε πίσω του το ΔΗΚΟ.

Πολύ κακή νύχτα είχε το μεγαλύτερο κόμμα του Κέντρου και της συμπολίτευσης, καθώς με το 9,7% που συγκέντρωσε, δεν μείωσε μόνο το ποσοστό του σε σχέση με τις Βουλευτικές, αλλά κατρακύλησε δύο θέσεις στην κατάταξη, με αποτέλεσμα το «αιώνια» τρίτο κόμμα να βρεθεί πέμπτο. Το ΔΗΚΟ από μόνιμος ρυθμιστής του πολιτικού συστήματος, πλέον βλέπει το ΕΛΑΜ να παίρνει φόρα ενόψει Βουλευτικών Εκλογών, ενώ θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις και για το πώς κατάφερε να πάρει διπλάσιες ψήφους από ένα κόμμα με ιστορία δεκαετιών ένας ανεξάρτητος υποψήφιος. Πάντως το κόμμα φαίνεται να είχε μια καλή πορεία στις τοπικές εκλογές, σε αντίθεση με τις Ευρωεκλογές.

Στην έκτη θέση και χωρίς έδρα κατέληξε η ΕΔΕΚ, που κατάφερε να κερδίσει έδρα σε σχεδόν όλες τις προηγούμενες Ευρωεκλογές. Είχε την καλύτερη απόδοση από όλα τα μικρότερα κόμματα, με 5,1%, παρά την μείωση σε σχέση με τις Βουλευτικές Εκλογές. Η προσπάθεια που έγινε δεν στάθηκε ικανή για να θέσει το κόμμα σε τροχιά διεκδίκησης έδρας, καθώς, ακόμη και αν δεν έφερνε τα πάνω κάτω ο Φειδίας και υπήρχε μια έδρα διαθέσιμη, πιθανότατα το ΑΚΕΛ θα είχε μεγαλύτερο υπόλοιπο και θα την καταλάμβανε αυτό.

Καλή πρώτη επαφή με την κάλπη είχε το Volt, που βρέθηκε στην έβδομη θέση με ποσοστό 2,9%, αφού κατάφερε να προσπεράσει δύο κόμματα που βρίσκονται στη Βουλή, θέτοντας βάσεις για τις Βουλευτικές Εκλογές του 2026. Στα ποσοστά του κόμματος συνέτεινε σημαντικά η παρουσία του Μακάριου Δρουσιώτη στο ψηφοδέλτιο, ο οποίος είχε αρκετή διαφορά στους σταυρούς προτίμησης από τους συνυποψήφιούς του.

Πανωλεθρία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το εκλογικό αποτέλεσμα για τη ΔΗΠΑ, που από το 6,1% των Βουλευτικών, βρέθηκε στο 2,2%, ποσοστό χαμηλότερο από αυτό που πέτυχε στις προηγούμενες Ευρωεκλογές, όταν ήταν και η πρώτη επαφή της παράταξης με την κάλπη. Το κόμμα ξεκάθαρα απέτυχε να πείσει τους πολίτες να το επιλέξουν, καθώς επιβεβαίωσε και δεν διέψευσε τη δημοσκοπική εικόνα, σε αντίθεση με το παρελθόν.

Εξαιρετικά κακή ήταν και η νύχτα για το Κίνημα Οικολόγων, που είδε τα ποσοστά του να κατρακυλούν στο 1,3% και να δίνει μάχη με το εξωκοινοβουλευτικό κόμμα των Κυνηγών για την κατάληψη της ένατης θέσης. Είναι ξεκάθαρο πως, σε αντίθεση με εκλογικές διαδικασίες του παρελθόντος, φέτος οι Οικολόγοι απέτυχαν να απορροφήσουν ψήφο διαμαρτυρίας, η οποία διοχετεύθηκε προς τον Φειδία και σε κάποιο βαθμό στο ΕΛΑΜ, ενώ και οι συνεργασίες που έκαναν δεν τους βοήθησαν αρκετά, παρά την πρώτη θέση σε σταυρούς του Οζ Καραχάν.