Η χρήση της πλαστικής σακούλας στη Κύπρο και οι επιπτώσεις της στο περιβάλλον

Από ακτογραμμμή σε ακτογραμμή, η Κύπρος αγκαλιάζεται από τις σμαραγδένιες θάλασσες της Μεσογείου με πλούσια θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα.

Τελευταίες έρευνες όμως που έχουν διεξαχθεί από το Κέντρο Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ έχουν δείξει ότι οι ακτές της Κύπρου περιέχουν επίσης μέχρι και 4000 μικροπλαστικά ανά τετραγωνικό μέτρο το οποίο έχει καταλήξει εκεί από την αλόγιστη χρήση πλαστικού -ιδιαίτερα πλαστικών μιας χρήσης - όπως είναι τα καλαμάκια, οι πλαστικές σακούλες, τα πώματα από τα μπουκάλια νερού κοκ.

Η επιπτώσεις της θαλάσσιας και χερσαίας ρύπανσης είναι μεγάλες τόσο σε άνθρωπους (πλαστικά σωματίδια μεγέθους 5mm-1μμ έχουν ήδη ανιχνευθεί σε ανθρώπινο αίμα και κυρίως σε μεγάλες ποσότητες σε παιδιά) ενώ οι περιβαλλοντιστές συνέχεια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το οικοσύστημα που αργοπεθαίνει. Η δε Μεσόγειος θάλασσα θεωρείται πλέον και επίσημα η πιο μολυσμένη θάλασσα του κόσμου με 300 δις μικροπλαστικά στα νερά της.

Ενώ ο νόμος περί Συσκευασιών και Αποβλήτων Συσκευασιών όσο αφορά την μείωση της Κατανάλωσης Λεπτής Πλαστικής Σακούλας Μεταφοράς έχει επίσημα εφαρμοστεί από το 2021 (με υποδείξεις της Ε.Ε) ,η απαγόρευση αποδυκνύεται ελαφρώς αποτελεσματική αλλά όχι εντελώς.

Oι VLPCB ( πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς) πάχους μικρότερου από 50 μm συμπεριλαμβανομένων αυτών που χαρακτηρίζονται ως βιοδιασπώμενες, χρησιμοποιούνται σε αφθονία και πέρα από το σημείο πώλησής τους, το οποίο θα έπρεπε να περιορίζεται μόνο για τα πουλερικά, τα ψάρια και τα φρούτα. Πολλοί πελάτες καταστημάτων σε υπεραγορές και τοπικά μίνι μάρκετ δε, χρησιμοποιούν αυτές τις σακούλες για να συμπεριλάβουν και άλλα αντικείμενα τα οποία μετά πληρώνουν όλα μαζί στο ταμείο.

Η παρούσα κατάσταση στη Κύπρο δείχνει επίσης ότι ειδικά σε αγροτικές και ακριτικές περιοχές όπου η έννοια της πράσινης αποδοτικότητας δεν είναι τόσο κοινή, η εφαρμογή του νόμου έχει σχεδόν αποτύχει. Επιπρόσθετα, έχουν γίνει ανεπίσημες αναφορές ότι υπάρχουν ακόμη τοπικά περίπτερα και μίνι μάρκετ που χαρίζουν LPCB (ελαφριές πλαστικές σακούλες μεταφοράς) χωρίς να χρεώνουν τους πελάτες και χωρίς να έχουν κανένα κρατικό έλεγχο σχετικά με αυτό, π.χ. πρόστιμα.

Οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην ελεύθερη Κύπρο πράγματι συμμορφώνονται και έχει υπάρξει μεγάλη προσπάθεια από τα καταστήματα να πιέσουν τους πελάτες να αγοράσουν τσάντες πολλαπλών χρήσεων από τα ταμεία με το λογότυπο της επονομασίας της εκάστοτε αλυσίδας. Από την άλλη, η χρέωση των 6 σεντ, όπως επιβάλλεται από τη νομοθεσία της ΕΕ δεν είναι πολύ αποτελεσματική αφού η τιμή του προϊόντος είναι ελαστική και επομένως προσιτή για το μέσο πορτοφόλι.

Δεν υπάρχουν προς το παρόν δεδομένα που να καταγράφουν εάν υπάρχει αύξηση των LPCB ή των VLPCB στην Κύπρο ενώ οι εταιρείες που έχουν προσεγγιστεί έχουν αρνηθεί να παρέχουν τα έσοδα από τις πωλήσεις τους ετησίως. Οι πηγές εισαγωγών από το Βορρά απέτυχαν να επαληθευτούν λόγω της απροθυμίας των ενδιαφερομένων αλλά και του κράτους να ασχοληθεί με αυτό. Άλλες επιχειρήσεις όπως τα φαρμακεία και τα εστιατόρια/καφετέριες που παραδίδουν τις παραγγελίες τους στα σπίτια των ανθρώπων δεν φαίνεται να επηρεάζονται από τον νέο νόμο.Eπιπρόσθετα, δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία κρατική πολιτική σχετικά με τη μετάβαση στις χάρτινες σακούλες ή κάποια στοχευμένη περιγραφή στο ευρύ κοινό (δηλαδή διαφημίσεις στο διαδίκτυο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) σχετικά με εναλλακτικούς τρόπους μείωσης ή αλλαγής των τάσεων των καταναλωτών πχ. με χρήση διχτυωτών τσαντών κοκ

Η μόνη λύση είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής μας και η υιοθέτηση μικρών πρακτικών που έχουν στόχο στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποιήση καθημερινών χρηστικών αντικειμένων όπως είναι η αγορά επαναχρησιμοποιούμενων τσάντων για ψώνια, η άρνηση αγοράς νερού σε συσκευασία μιας χρήσης κτλ.

Παράλληλα, η ενεργοποιήση του κάθε πολίτη ότι ο καθένας μας μπορεί και έχει την δύναμη να αλλάξει το παρόν τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Η διοργάνωση καθαρισμών παραλίας από οργανωμένα σύνολα και άτυπες ομάδες αλλά και ο τυχαίος καθαρισμός της από λουόμενους είναι η απάντηση στου τι μπορούμε να κάνουμε ενεργά για να απαλύνουμε λίγο τον πλανήτη μας που ασφυκτιά από σκουπίδια. Η αποποίηση της ευθύνης με την αιτιολογία του ότι ‘’αφού εγώ δεν τα έριξα, γιατί να τα μαζέψω’’ είναι η παράβλεψη της συνειδητοποίησης ότι η κοινή συνύπαρξη στην γη προυποθέτει και τον κοινό μας θάνατο.

Η δράση Let’s Do It! Cyprus αποτελεί μέρος της παγκόσμιας εκστρατείας Let’s Do It! World, που στόχο έχει να απαλλάξει τις φυσικές περιοχές του κόσμου από τα σκουπίδια και να ευαισθητοποίησει το κοινό σε θέματα που αφορούν την προστασία, διατήρηση και αειφόρο διαχείριση του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στόχος της εκστρατείας είναι η συμμετοχή και ενημέρωση όσο μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού είναι εφικτό, έτσι ώστε το μήνυμά να φτάσει σε ολόκληρη την Κύπρο και να ακουστεί ηχηρό σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό το λόγο η ενεργοποίηση και ενημέρωση του κάθε πολίτη αποτελούν σημαντικές στρατηγικές επιτυχίες, για μια Κύπρο πιο καθαρή και όμορφη.

**Το άρθρο αυτό έχει γραφτεί στα πλαίσια του προγράμματος για την μείωση της πλαστικής σακούλας στη Κύπρο από το Περιβαλλοντικό και Κοινωνικό Εθελοντικό Δίκτυο Together Cyprus, το οποίο χρηματοδοτείται από το διεθνές Πρόγραμμα Beyond Plastic Med (ΒΕΜED) για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης στη Μεσόγειο.

** Διοργάνωσε τώρα τον δικό σου καθαρισμό κάνοντας εγγραφή ΕΔΩ ή στέλνοντας email στο info@letsdoitcyprus.com