Η απόσταση της πολιτικής από τους νέους, ο παράλληλος κόσμος και η αναμενόμενη αντίδραση

Η απόσταση που χωρίζει τους νέους της Κύπρου από το πολιτικό σύστημα αναδείχθηκε εν νέου από το πιο πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα, ο κυριότερος λόγος λόγος για τον οποίο οι νέοι στην Κύπρο δεν προτίθενται ή δεν είναι σίγουροι αν θα ψηφίσουν στις επερχόμενες ευρωεκλογές στις 9 Ιουνίου είναι το ότι δεν εμπιστεύονται το πολιτικό σύστημα.

Το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του γνώριζε, βέβαια, αυτή την πραγματικότητα πριν πραγματοποιηθεί το Ευρωβαρόμετρο. Εδώ και χρόνια, σε διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες, εισπράττει αυτή την απόρριψη από τους νέους. Με εξαίρεση τα στελέχη και μέλη των κομματικών νεολαιών, η απόσταση αυτή χρόνο με τον χρόνο καθίσταται πιο έκδηλη. Οι δε προσπάθειες να γεφυρωθεί είναι είτε λίγες, είτε αποτυχημένες στις περισσότερες περιπτώσεις, καθώς κινούνται κυρίως στη σφαίρα των διακηρύξεων.

Στις απαντήσεις τους, μόνο το 53% των νέων κάτω των 30 στην Κύπρο δήλωσε ότι προτίθεται να ψηφίσει στις Ευρωεκλογές. Πρόκειται για ποσοστό 11% χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, το οποίο ίσως και να ήταν πιο χαμηλό, αν δεν πραγματοποιούνταν ταυτόχρονα άλλες επτά εκλογικές διαδικασίες στην Κύπρο, στις οποίες οι νέοι, όπως και οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, δέχονται συχνά πιέσεις σε κοινωνικό επίπεδο για να συμμετέχουν, λόγω υποψηφιοτήτων στο οικογενειακό ή φιλικό τους περιβάλλον.

Ακόμη πιο ανησυχητικό από την χαμηλή πρόθεση συμμετοχής είναι το γεγονός πως μόνο το 32% πιστεύουν πως η ψηφοφορία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ακουστεί η φωνή του. Αν και το ποσοστό αυτό είναι πιο συμβατό με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (38%), είναι ενδεικτικό του προβλήματος που αντιμετωπίζει το πολιτικό σύστημα να πείσει ότι μέσα από τις εκλογικές διαδικασίες εισπράττει όντως μηνύματα και αντιλαμβάνεται το σκεπτικό των πολιτών και δη των νεότερων γενιών. Πολλές φορές οι ψηφοφόροι -και δη οι νεότεροι- αισθάνονται πως τα κόμματα ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν και δεν έχουν ιδέα τι συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, για αυτό και δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν επαρκώς στις ανάγκες τους. Αυτό φαίνεται να ισχύει για τα δύο τρίτα των gen Z στη δική μας χώρα, που θεωρούν ότι η ύψιστη πράξη δημοκρατίας δεν είναι πλέον αποτελεσματικός τρόπος να ακουστούν σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο.

Αυτά τα ζητήματα πάντως δεν φαίνεται να αφορούν μόνο τα παραδοσιακά κόμματα. Παρά την πληθώρα επιλογών και τους νέους σχηματισμούς που εμφανίζονται σε κάθε εκλογική διαδικασία, από τους νέους στην Κύπρο που δήλωσαν δεν προτίθενται ή δεν είναι σίγουροι ότι θα ψηφίσουν, το 24% (9% περισσότεροι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο) ανέφεραν πως δεν τους αρέσει κανένα πολιτικό κόμμα ή υποψήφιος. Ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό (28%) αναφέρουν ότι δεν εμπιστεύονται το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Σημειώνεται ότι η απάντηση αυτή ήταν στην Κύπρο κατά 11% πιο ψηλή από ό,τι σε επίπεδο ΕΕ.

Το 21% των ερωτηθέντων που δεν προτίθενται να ψηφίσουν δήλωσαν, επίσης, πως δεν ενδιαφέρονται γενικά για την πολιτική, ενώ το 20% έδωσαν την απάντηση πως η ίδια η ΕΕ δεν ασχολείται αρκετά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άτομα όπως αυτοί. Επίσης, το 19% πιστεύουν ότι η ψήφος τους δεν αλλάζει τα πράγματα. Παρόλο που τα ευρήματα αυτά δεν αφορούν το σύνολο των νέων, είναι ενδεικτικά της αδυναμίας των κομμάτων αλλά και των θεσμών να εμπλέξουν τους νέους στην πολιτική διαδικασία και να τους κάνουν να αισθανθούν μέρος της.

Τα κόμματα -ακόμα και οι Κυβερνήσεις- συχνά δηλώνουν ότι θα καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για να βρεθούν πιο κοντά στους νέους. Όμως πολύ πιο συχνά, οι ίδιοι οι νέοι αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι από το σύστημα. Έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν πως δεν κάνει αρκετά για αυτούς, πως δεν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα δικά τους προβλήματα και πως άλλα συμφέροντα και όχι το δικό τους καθορίζουν την πολιτική. Οι νέοι στην Κύπρο δεν μπαίνουν καν στον κόπο να εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους και ο ήχος από το καμπανάκι φαίνεται να μην φτάνει ποτέ στους πολιτικούς.

Οι millennials αισθάνονται πως είναι η πιο αδικημένη γενιά που υπήρξε ποτέ. Έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής τους σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, πάρα πολλοί από αυτούς ενώ προχωρούν στην καριέρα τους δεν έχουν την αντίστοιχη μισθολογική πρόοδο και όπως προκύπτει από διάφορα στοιχεία που εμφανίζονται κατά καιρούς διεθνώς, είναι η γενιά του άγχους και της εξάντλησης. Φαίνεται πως και οι διάδοχοί τους σιγά σιγά μπαίνουν σε ένα αντίστοιχο κύκλο απογοήτευσης, ο οποίος θα κορυφωθεί όπως και των προκατόχων τους αν δεν αλλάξει κάτι. Και αυτή η απογοήτευση μπορεί να εκδηλωθεί και ως απάθεια ή πλήρης απόρριψη. Αν δεν πειστεί το πολιτικό σύστημα πως πρέπει να ασχοληθεί με προβλήματα της κάθε γενιάς πολύ πιο συγκεκριμένα, εάν δεν προσπαθήσει να δει τα πράγματα μέσα από τη δική τους οπτική και αν δεν αρχίσει να προσφέρει λύσεις, θα εισπράττει απάθεια και αντίδραση, όχι ψήφους…