Η Ποινική και Πειθαρχική ευθύνη των μελών της Αστυνομίας/Εθνικής φρουράς στην υπόθεση του Θανάση Νικολάου

Την 10/5/2024 εκδόθηκε στο επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού από την δικαστή κ. Ντ. Βαρωσιώτου το πόρισμα της θανατικής ανάκρισης αρ.104/2005, η οποία είναι η τρίτη κατά σειρά θανατική ανάκριση.

Καταλήγοντας η δικαστής είπε:

«Το πόρισμα μου είναι πως ο Αθανάσιος Νικολάου (Α.Δ.Τ ........), η σορός του οποίου ανευρέθη κάτω από το γεφύρι της Άλασσας, απεβίωσε στις 29/09/2005 από στραγγαλισμό συνεπεία εγκληματικής ενέργειας.»

Συνεπεία του πορίσματος ως δεδομένο είναι ο τόπος και η ημερομηνία διάπραξης του ποινικού αδικήματος του στραγγαλισμού συνεπεία εγκληματικής ενέργειας.

Στον Κυπριακό ποινικό κώδικα ο στραγγαλισμός, ως πράξη που αφαιρεί ζωή, υπάγεται στο ΜΕΡΟΣ V με τίτλο ΠΟΙΝΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ, όπου εντοπίζονται μεταξύ άλλων τα αδικήματα του φόνου εκ προμελέτης του άρθρου 203, της ανθρωποκτονίας του άρθρου 205 κλπ τα οποία επιφέρουν πολυετές ποινές φυλάκισης και η διάπραξη τους δεν υπόκειται σε παραγραφή.

Να επισημανθεί το αυτονόητο. Το πόρισμα θανατικού ανακριτή, είναι πόρισμα δικαστή.

Η θανατική ανάκριση απαντά σε τέσσερα ερωτήματα: (1) ποιος είναι ο θανόντας, (2) που απεβίωσε ο θανόντας, (3) πότε απεβίωσε ο θανόντας και το πιο σημαντικό (4) με ποιο τρόπο απεβίωσε ο θανόντας. (ποιος, που, πότε, με ποιο τρόπο)

Δεν είναι μέσα στις εξουσίες του θανατικού ανακριτή με βάσει το Κεφ.153 να καταλογίσει ποινικές/πειθαρχικές ευθύνες στα πρόσωπα (γνωστά ή άγνωστα) τα οποία συνέβαλαν με πράξεις ή παραλείψεις τους στον στραγγαλισμό.

Ποια είναι η Ποινική και Πειθαρχική ευθύνη των μελών της Αστυνομίας/Εθνικής φρουράς στην υπόθεση του Θανάση Νικολάου, με βάση το πόρισμα του θανατικού ανακριτή;

Καταρχήν το θέμα της παραγραφής. Παραγραφή στο αστικό δίκαιο σημαίνει την ύπαρξη νομοθετικών προνοιών που περιορίζουν το δικαίωμα έγερσης αγωγής σε συγκεκριμένο ζήτημα.

Παραγραφή σε ποινικό αδίκημα έχουμε, κατά κανόνα, σε αδικήματα που επισύρουν ποινές από 3 μέχρι 12 μήνες, ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει €854-€1708 ή και οι δύο αυτές ποινές, με αποτέλεσμα να παραγράφονται μετά την πάροδο 6 ή 12 μηνών αντίστοιχα, από τη διάπραξη τους εφόσον εντός των 6 ή 12 μηνών, αντίστοιχα δεν προσαφθεί κατηγορία ενώπιον Δικαστηρίου. Τα υπόλοιπα ποινικά αδικήματα δεν παραγράφονται ποτέ.

Δεν υπάρχει παραγραφή πειθαρχικών παραπτωμάτων.

Ο άρχων των ποινικών διώξεων με βάσει το άρθρο 113 του Συντάγματος είναι ο Γενικός Εισαγγελέας. Συγκεκριμένα: Έχει εξουσίαν κατά την κρίσιν αυτού προς το δημόσιον συμφέρον να κινεί, διεξάγει, επιλαμβάνηται και συνεχίζει ή διακόπτει οιανδήποτε διαδικασίαν ή διατάσσει δίωξιν καθ’ οιουδήποτε προσώπου εν τη Δημοκρατία δι’ οιονδήποτε αδίκημα.

Ο Αρχηγός της Αστυνομίας και ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς έχουν με βάσει δευτερογενούς νομοθεσίας, την εξουσία έγερσης πειθαρχικών ερευνών στα μέλη τους.

Το πειθαρχικό παράπτωμα δεν παραγράφεται όμως «η πειθαρχική εξουσία της Διοικήσεως, προυπόθεσιν έχουσα την εν ενεργεία δημοσιουπαλληλικήν ιδιότητα του καθ’ ου ασκείται αυτή, συγγενάται και συνεκλείπει μετά της συνάψεως και της λύσεως της υπαλληλικής σχέσεως (ΣτΕ 97/1929, 164/1937, 1698/1949) ήτις δέον να υφίσταται ενεργός ου μόνον δια την έναρξιν της πειθαρχικής διααδικασίας, αλλά και δια την περαιτέρω συνέχισιν της ήδη αρξαμένης τοιαύτης (ΣτΕ 296/1934, 690/1936).»

Το πόρισμα της θανατικής ανάκρισης του Θανάση Νικολάου κάνει συγκεκριμένη αναφορά σε ονόματα μελών της Αστυνομίας/Εθνικής φρουράς και των πράξεων τους.

*Δικηγόρος, Δημήτρης Απαισιώτης