Παγιδευμένος στη διογκούμενη θεσμική κρίση ο Πρόεδρος-O αντίκτυπος και το ντόμινο από τη πιθανή προσφυγή

Δυσαρεστημένος εμφανίστηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για την πρόθεση του Γενικού και του Βοηθού Εισαγγελέα να κινήσουν ενώπιον Δικαστηρίου διαδικασίες κατά του Γενικού Ελεγκτή για ανάρμοστη συμπεριφορά. Ερωτηθείς σχετικά, χαρακτήρισε την προαγγελία στην οποία προέβη ο Σάββας Αγγελίδης «πολύ δυσάρεστη εξέλιξη», τονίζοντας ότι ο ίδιος αναμένει από τους θεσμούς, όπως και ο κυπριακός λαός, να συνεργαστούν στη βάση του Συντάγματος».

Υπέδειξε πως δεν είναι προσωπικά τα θέματα, εκπροσωπούν θεσμούς και οφείλουν να συνεργάζονται. «Είναι μια πολύ δυσάρεστη εξέλιξη και αυτά δεν είναι τα αισθήματα τα δικά μου, είναι και τα αισθήματα του κυπριακού λαού», τόνισε, προσθέτοντας ότι «υπάρχει Σύνταγμα. Η χώρα οφείλει και πρέπει να λειτουργεί, αυτό αναμένουν οι πολίτες από όλους μας, στη βάση του Συντάγματος».

Είναι ξεκάθαρο από τις δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη ότι δεν θα ήθελε να προχωρήσουν οι επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας με τη διαδικασία αλλά να βρουν τρόπο να συνεργαστούν με τον Γενικό Ελεγκτή και το αντίστροφο, όπως επιβάλλεται να πράττουν οι ανεξάρτητοι θεσμοί του κράτους. Πίσω από τη δυσαρέσκειά του ενδεχομένως να βρίσκεται η πλήρης αντίληψή του πως δεν είναι οι ανεξάρτητοι αξιωματούχοι που υφίστανται πολιτικό κόστος αλλά οι πολιτικοί και οι Κυβερνήσεις, πέραν του προφανούς προβλήματος που δημιουργεί στην ομαλή λειτουργία του κράτους από μια θεσμική σύγκρουση αυτού του μεγέθους. Δεν διαφαίνεται κάποιο σενάριο στο οποίο η υλοποίηση της πρόθεσης των Εισαγγελέων θα μπορούσε να αποτελέσει θετική εξέλιξη για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αν και, στην πραγματικότητα, αυτό δεν πρέπει να τους αφορά, υπό την έννοια ότι δεν είναι ο ρόλος τους να προστατεύουν πολιτικά τον εκάστοτε Πρόεδρο.

Είναι όμως κατανοητό πως η καταχώρηση μιας τέτοιας υπόθεσης θα τίναζε κάθε γέφυρα συνεννόησης μεταξύ δύο πολύ σημαντικών θεσμών του κράτους, που κανονικά θα έπρεπε να βρίσκονται σε συνεργασία (κάτι που στο παρελθόν, όταν τα πρόσωπα ήταν διαφορετικά, είχε επιτευχθεί). Ζημιωμένοι από αυτό θα ήταν πρώτα και κύρια οι πολίτες που απαιτούν ένα κράτος λειτουργικό, στο οποίο δεν προσθέτουν και δεν δημιουργούν κρίσεις οι ίδιοι οι αξιωματούχοι. Η εμβάθυνση της αντιπαράθεσής τους μετατρέπει κάθε δημόσια παρέμβαση, κάθε συζήτηση στη Βουλή και κάθε ευαίσθητο ζήτημα σε ευκαιρία ανταλλαγής πυρών, με το Προεδρικό να βρίσκεται παγιδευμένο στη μέση του πεδίου της μάχης. Και είναι κατανοητό πως το ενδιαφέρον του Νίκου Χριστοδουλίδη για την ομαλή λειτουργία του κράτους δεν είναι προσωπικό αλλά θεσμικό.

Την ίδια στιγμή, φαίνεται πως ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν επιθυμεί την παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, κάτι που λογικά είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον Γιώργο Σαββίδη και τον Σάββα Αγγελίδη, αλλιώς δεν θα έμπαιναν σε αυτή τη νομικά περίπλοκη διαδικασία. Παρόλο που έχουν τις διαφωνίες τους και ο Νίκος Χριστοδουλίδης μπαίνει κατά καιρούς στο στόχαστρο του Γενικού Ελεγκτή -όπως για παράδειγμα τις κατ’ επανάληψη αναφορές στο επίδομα εξωτερικού που λάμβανε ως διπλωμάτης και συνέχισε να το λαμβάνει για κάποιο χρονικό διάστημα όταν επέστρεψε στην Κύπρο- δεν είναι πρόθεσή του να τον απομακρύνει, αλλιώς θα κινούσε τις διαδικασίες από μόνος του (που ίσως να ήταν και συνταγματικά πιο ορθό). Όπως δήλωσε ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκαθάρισε πολλές φορές πως δεν θα αναλάβει πρωτοβουλία για παύση του Γενικού Ελεγκτή» και «θεωρεί πως δεν εγείρεται τέτοιο θέμα από τον ίδιο».

Πέραν του ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης φαίνεται να θεωρεί πως σε γενικές γραμμές ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης κάνει καλά τη δουλειά του, όπως είχε δηλώσει, ανεξάρτητα εάν διαφωνεί και η Κυβέρνηση άσκησε κριτική για τον τρόπο που τοποθετείται σε κάποιες περιπτώσεις η Ελεγκτική, προφανώς λαμβάνει υπόψη και το γεγονός πως επτά στους δέκα Κύπριους δηλώνουν ικανοποιημένοι από το έργο του. Όπως προκύπτει από δημοσκόπηση που δημοσιοποίησε η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» τον Μάρτιο, το 31% των ερωτηθέντων δηλώνουν πολύ ικανοποιημένοι από το έργο του και ακόμη 40% αρκετά ικανοποιημένοι, με τα ποσοστά δυσαρέσκειας να βρίσκονται στο 21%. Αντιθέτως, στην περίπτωση του Γενικού Εισαγγελέα πολύ ικανοποιημένοι δηλώνουν το 6% και αρκετά ικανοποιημένοι το 28%, ενώ στην περίπτωση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα πολύ ικανοποιημένοι με το έργο του είναι το 3% και αρκετά ικανοποιημένοι το 21%.

Είτε είναι δίκαιη, είτε άδικη η αντίληψη των πολιτών για το έργο των θεσμικών αξιωματούχων, είναι καταγεγραμμένη και διαχρονικά ο Νίκος Χριστοδουλίδης δείχνει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη την άποψη της κοινής γνώμης. Αποτελεί, παράλληλα, γεγονός πως ο μέσος Κύπριος δεν έχει απαραίτητα ιδιαίτερη γνώση περί διάκρισης εξουσιών, πρόνοιες του Συντάγματος κτλ και ενδεχομένως να μην τον ενδιαφέρει κιόλας το θέμα. Οι πολίτες γνωρίζουν το κράτος και την εκάστοτε Κυβέρνηση. Συνεπώς, πιθανή διαδικασία εις βάρος του Γενικού Ελεγκτή, ο οποίος θεωρείται από τον κόσμο πως κάνει καλά τη δουλειά του, κατόπιν απαίτησης ατόμων για το έργο των οποίων δεν είναι ικανοποιημένη η κοινή γνώμη, στον Πρόεδρο θα είναι που θα έχει αντίκτυπο.

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης έχει καταφέρει να εμπεδώσει στους πολίτες την εντύπωση πως είναι ο νούμερο ένα πολέμιος της διαφθοράς στην Κύπρο και πλέον αποτελεί παγιωμένη αντίληψη. Τον ίδιο πόλεμο στη διαφθορά έχει κηρύξει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Θα ήταν, συνεπώς, αντίφαση αν, επί δικής του θητείας, απομακρυνόταν με αυτόν τον τρόπο ένας αξιωματούχος που βαθμολογείται θετικά για τη δουλειά που κάνει, επειδή αυτό πιστεύουν αξιωματούχοι που στα μάτια του κόσμου ενδεχομένως θα έπρεπε να είχαν ως προτεραιότητα να φέρνουν διεφθαρμένους ενώπιον της Δικαιοσύνης παρά να ασχολούνται με την ανάρμοστη ή μη ανάρμοστη συμπεριφορά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης ενδεχομένως να σκέφτεται και την επόμενη ημέρα. Ποιοι θα κληθούν να καταθέσουν σε αυτή τη δίκη, τι θα ειπωθεί και πόσο ζημιογόνο θα είναι για την εικόνα του κράτους και των θεσμών του. Αλλά και στην περίπτωση που κριθεί πως δεν ήταν ανάρμοστη η συμπεριφορά του Γενικού Ελεγκτή, ότι θα πρέπει οι τρεις αξιωματούχοι να συνεχίσουν να εργάζονται λες και δεν συνέβη τίποτα, με όλα όσα θα προσθέσει στην αντιπαράθεσή τους μια δικαστική διαδικασία.

Ενδεχομένως η καλύτερη λύση για τον Πρόεδρο να είναι η νομοθετική ρύθμιση. Όσο πιο γρήγορα προωθήσει τον διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα και νομοθεσίες που να προβλέπουν όρια θητειών και να καταργούν τους «ισόβιους» αξιωματούχους, τόσο πιο γρήγορα θα υπάρξει κάποιου είδους γραμμή τερματισμού σε αυτήν την κόντρα. Κυρίως, όμως, θα θωρακιστεί το κράτος, ώστε να μην βιώσει αντίστοιχα ρεζιλίκια στο μέλλον.