Έρχονται αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο-Τι αλλάζει για τους διαζευγμένους γονείς

Πακέτων Νομοσχεδίων, τα οποία φιλοδοξούν να εκσυγχρονίσουν το Οικογενειακό Δίκαιο στην Κύπρο και να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές, οι οποίες θα είναι προς όφελος των παιδιών, βρίσκονται ενώπιον της επιτροπής Νομικών της Βουλής, μετά την κατάθεσή τους από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Τα τέσσερα Νομοσχέδια, παραμένουν σε εκκρεμότητα από το 2018 και αποτελούν μέρος των οκτώ συνολικα Νομοσχεδίων, που αφορούν στον γενικότερο εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου. Όπως σημειώνει σε επιστολή του προς την Βουλή ο αρμόδιος υπουργός, Μάριος Χαρτσιώτης, επί των εν λόγω νομοσχεδίων έχουν επέλθει αλλαγές στη βάση των εισηγήσεων/παρατηρήσεων που λήφθηκαν στο πλαίσιο διαβούλευσης με διάφορους εμπλεκόμενους φορείς, ως ήταν η εισήγηση της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής. Η συζήτηση των Νομοσχεδίων, βρίσκεται σε εξέλιξη ενώπιον της επιτροπής Νομικών και όταν αυτή ολοκληρωθεί, αναμένεται να προωθηθούν στην Ολομέλεια για ψήφιση.

Το πρώτο Νομοσχέδιο φέρει τον τίτλο «Ο περί Ρυθμίσεως (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024» Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων και εισάγει διατάξεις που ρυθμίζουν την υποχρέωση καθενός από τους εν διαστάσει συζύγους και τους πρώην συζύγους, να δίνει στον άλλο σύζυγο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, με ένορκη δήλωση στο δικαστήριο, εφόσον οι πληροφορίες αυτές είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής.

Επιπρόσθετα, προβλέπονται συνέπειες σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με αυτή την υποχρέωση. Περαιτέρω, προστίθεται η δυνατότητα καταχώρησης αίτησης με σκοπό την έκδοση διατάγματος που να διατάζει τον εργοδότη ή την αρμόδια υπηρεσία ή τον αρμόδιο οικονομικό φορέα, να παραχωρήσει κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου σε σχέση με τα εισοδήματά του.

Επίσης, προστίθεται πρόνοια, ώστε να λαμβάνεται υπόψη ως τεκμήριο ότι ο αιτητής ή η αιτήτρια δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή την περιουσία του και ότι δικαιούται διατροφή για περίοδο που δεν ξεπερνά τα δύο έτη, σε περίπτωση που κατά τον χρόνο καταχώρισης της αίτησης και τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο του γάμου δεν εργαζόταν, επειδή είχε αναλάβει την φροντίδα των τέκνων, και ο άλλος γονεάς έχει επαρκή εισοδήματα.

Το δεύτερο Νομοσχέδιο φέρει τίτλο «ο περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024», ο οποίος τροποποιεί υφιστάμενες διατάξεις, με τρόπο ώστε να προάγεται η προστασία και ευημερία του τέκνου και να δίδεται περισσότερη έμφαση στα θέματα που επηρεάζουν το συμφέρον του. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, προστίθενται διατάξεις με τις οποίες:

(α) τροποποιείται η πρόνοια που αφορά στην περίπτωση παράλειψης δήλωσης επωνύμου του τέκνου, η οποία στοχεύει στην ίση μεταχείριση των γονέων και προβλέπει ότι το τέκνο θα έχει διπλό επώνυμο αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του,

(β) επιβάλλεται η υποχρέωση συνεκτίμησης της γνώμης του τέκνου, του συμφέροντος του τέκνου, όπως επίσης και τυχόν περιστατικών βίας, από διοικητικές ή άλλες αρμόδιες αρχές κατά τη διάρκεια διοικητικών ή άλλων διαδικασιών που σχετίζονται με το τέκνο,

(γ) επιτρέπεται στον ένα γονέα να ζητήσει την παρακολούθηση του τέκνου από ειδικούς εμπειρογνώμονες, χωρίς να απαιτείται συναίνεση του άλλου γονέα, στις περιπτώσεις που το τέκνο είναι θύμα βίας στην οικογένεια ή σεξουαλικής κακοποίησης από τον άλλο γονέα, κατόπιν καταδικαστικής απόφασης Δικαστηρίου,

(δ) προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος παρακολούθησης της εφαρμογής απόφασης του Δικαστηρίου ως προς την άσκηση της γονικής μέριμνας, από Λειτουργό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας,

(ε) προβλέπεται ο διορισμός Λειτουργού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ή και εάν κριθεί απαραίτητο, Λειτουργού των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, με σκοπό τη διερεύνηση όλων των περιστάσεων που σχετίζονται με τη γονική μέριμνα του τέκνου, και την υποβολή σχετικής Έκθεσης προς το Δικαστήριο,

(στ) προβλέπεται η δυνατότητα παραπομπής των γονέων σε υποχρεωτική συμμετοχή σε εκπαιδευτικά ή συμβουλευτικά προγράμματα, ή πρόγραμμα εκμάθησης γονικών δεξιοτήτων, όταν αυτό είναι προς όφελος των σχέσεων γονέων και τέκνων,

(ζ) προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος, αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, για παροχή συμβουλευτικής ή ψυχολογικής αξιολόγησης ή/και στήριξης προς το τέκνο. Την αντιμισθία του ατόμου που θα παρέχει την αξιολόγηση ή/και στήριξη στο τέκνο, θα καταβάλλουν οι διάδικοι ή οποιοσδήποτε από αυτούς ή σε περίπτωση αδυναμίας τους, η αξιολόγηση ή/και στήριξη θα παρέχεται από τον καθ' ύλην αρμόδιο Λειτουργό του Υπουργείου Υγείας,

(η) προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος επικοινωνίας με επίβλεψη, όταν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις, και ειδικότερα στις περιπτώσεις περιστατικών βίας. Το διάταγμα επικοινωνίας με επίβλεψη εκδίδεται για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ως ενδιάμεσο μέτρο και δύναται να εκδοθεί ως τελικό μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις,

(θ) προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης της επιμέλειας του τέκνου στον Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, σε περιπτώσεις κακής άσκησης της από τους γονείς,

(ι) προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος, κατόπιν αίτησης του Διευθυντή, που να διατάζει τους γονείς να συνεργαστούν με τον Διευθυντή,

(ια) προβλέπεται η δυνατότητα ανάληψης της φροντίδας του τέκνου από τον Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, σε περίπτωση που συγκατατίθενται οι γονείς του ένεκα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν στην άσκηση των καθηκόντων τους, όπως και η δυνατότητα άμεσης ανάληψης της φροντίδας του τέκνου από τον Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, σε περίπτωση που αυτός διαπιστώσει άμεσο κίνδυνο της σωματικής, πνευματικής ή ψυχικής υγείας του τέκνου, εφόσον δοθεί σχετική ενημέρωση προς τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για σκοπούς προώθησης αιτήματος ανάληψης της γονικής μέριμνας του τέκνου,

(ιβ) προβλέπεται η υποχρέωση ενημέρωσης του Διευθυντή από τους γονείς, σε περίπτωση ιδιωτικής τοποθέτησης, καθώς επίσης η υποχρέωση λήψης ενεργειών για ανάθεση της γονικής μέριμνας του τέκνου σε Επίτροπο, αλλά και η δυνατότητα προώθησης μέτρων προστασίας του τέκνου από τον Διευθυντή,

(ιγ) διασφαλίζεται η αποκάλυψη της πραγματικής εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης των γονέων, μέσω ένορκης δήλωσης, για σκοπούς καθορισμού του ύψους της διατροφής του τέκνου.

Το τρίτο Νομοσχέδιο, φέρει τον τίτλο «ο περί Διαθηκών και Διαδοχής (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024» και ρυθμίζει τις περιπτώσεις διαδοχής, που δημιουργούνται σύμφωνα με τον ΄Νόμο του 2015, για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ενώ καθορίζει την κατοικία του τέκνου και ρυθμίζει το δικαίωμα διαδοχής, αντίστοιχα, στην περίπτωση κατά την οποία το τέκνο θα γεννηθεί μετά το θάνατο της μητέρας του ή και των δύο γονιών του.

Το τέταρτο Νομοσχέδιο, φέρει τον τίτλο «ο περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024». Το συγκεκριμένο Νομοσχέδιο ρυθμίζει το τεκμήριο της πατρότητας και της αναγνώρισης τέκνου, στις περιπτώσεις που το τέκνο γεννηθεί με μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Επίσης προστίθενται διατάξεις για σκοπούς εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας, όπως η δυνατότητα προσβολής της ιδιότητας του τέκνου ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, πρόσθετα από το πρόσωπο με το οποίο η γυναίκα είχε σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, καθώς επίσης ο περιορισμός του δικαιώματος παρουσίασης μαρτυρίας στο δικαστήριο από το πρόσωπο που αρνείται ή παραλείπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες του Δικαστηρίου για διεξαγωγή αιματολογικών ή γενετικών εξετάσεων.