Εισαγγελέας για ποινικοποίηση συμπεριφορών στα ΜΚΔ: Τείνουν να παρεξηγούνται, ίσως τεχνηέντως, κάποιες δηλώσεις

Σε ερωτήσεις λειτουργών των ΜΜΕ απάντησε σήμερα ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Γιώργος Λ. Σαββίδης, για το θέμα των αιτημάτων των δημοσίων κατηγόρων -που συζητήθηκε το πρωί στη Βουλή- για τον διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και για το νομοσχέδιο που αφορά στην ποινικοποίηση αξιόμεμπτων συμπεριφορών στο Διαδίκτυο.

Υπογραμμίζοντας ότι οι επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας συμφωνούν πλήρως με τα αιτήματα των δημοσίων κατηγόρων που περιλαμβάνουν το θέμα της ασφάλειας και της μισθολογικής αναβάθμισής τους, τα οποία και χαρακτήρισε ως δίκαια και πολύ σοβαρά, υπέδειξε ότι η ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας είχε ήδη λάβει μέτρα για τα ζητήματα αυτά προτού καν το θέμα τεθεί ενώπιον της Βουλής.

Ερωτηθείς αν ο ίδιος συμφωνεί, ή είναι ικανοποιημένος, ή κρίνει ότι επιπλέον μέτρα πρέπει να ληφθούν για προστασία των δημοσίων κατηγόρων, με αφορμή και την έντονη κριτική που ασκήθηκε στην Αστυνομία κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Επιτροπής, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στη σημαντικότητα που ο ίδιος αποδίδει στη λήψη των απαιτούμενων μέτρων από την Αστυνομία, για προστασία των μελών της Νομικής Υπηρεσίας. Αποκάλυψε δε ότι υπάρχει σχετικό πλάνο ενεργειών από πλευράς Αστυνομίας, το κόστος του οποίου εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Οικονομικών. «Είναι δύσκολη ερώτηση να την απαντήσω εγώ, γιατί το θέμα της ασφάλειας των προσώπων δεν είναι θέμα το οποίο εμπίπτει στη δική μου αρμοδιότητα. Είναι σημαντικό να λάβει η Αστυνομία εκείνα τα μέτρα που απαιτούνται, για να αποφευχθούν παρόμοιες περιπτώσεις επιθέσεων σε οποιοδήποτε μέλος της Νομικής Υπηρεσίας, είτε είναι δημόσιος κατήγορος είτε είναι δικηγόρος της Δημοκρατίας. Έχουμε ήδη πάρει ένα πλάνο ενεργειών από την Αστυνομία. Το οικονομικό κόστος για την κάλυψη αυτού του πλάνου έχει πρόσφατα εγκριθεί από το Υπουργείο Οικονομικών. Έχω βρει πλήρη συνεργασία και συμπάθεια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπως ανέφερε σήμερα και η κα Πική, και θεωρώ ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε αυτό το πλάνο που προτείνει η Αστυνομία και θεωρεί η Αστυνομία ότι είναι ικανοποιητικό. Αν θα φανεί ικανοποιητικό ή όχι, δεν μπορώ να απαντήσω», είπε χαρακτηριστικά.

Πρόσθεσε ακόμη πως είναι αναμενόμενο οι δημόσιοι κατήγοροι να συνεχίζουν να νιώθουν ανασφάλεια, λέγοντας: «[Οι δημόσιοι κατήγοροι] αντιλαμβάνονται και γνωρίζουν ποια είναι τα μέτρα και ήδη αναμένουν να τεθούν σε εφαρμογή. Δεν θεωρώ ότι είναι σωστό, όπως είπα και εντός της Επιτροπής, να δώσουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τα μέτρα που έχουν ληφθεί, αλλά σίγουρα είναι μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση, τα οποία εγκρίνουν και οι ίδιοι οι δημόσιοι κατήγοροι. Πρέπει να σας πω ότι τίποτε και ποτέ δεν μας χώριζε με τους δημόσιους κατηγόρους. Γι’ αυτό ανέφερα και το πρωί [σ.σ. εντός της συνεδρίας] ότι είναι με έκπληξη που είδα κάποια δημοσιεύματα, τα οποία έλεγαν ότι "[η ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας] θα βρεθεί στο σκαμνί", ότι έχουμε αντιπαράθεση. Δεν υπάρχει καμία απολύτως αντιπαράθεση. Είμαστε στην ίδια πλευρά, συμμεριζόμαστε πλήρως, θα βοηθήσουμε και ήδη είχαμε κανονίσει να λύσουμε τα προβλήματα, να προωθήσουμε τα προβλήματά τους πολύ πριν γίνει η σημερινή αυτεπάγγελτη συνεδρία στη Βουλή.»

Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αναφέρθηκε, επίσης, στο θέμα διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, ο οποίος απέδωσε στον Γενικό Εισαγγελέα αναφορά εντός της συνεδρίας ότι «για κάποιους στόχος ζωής είναι ο διαχωρισμός της Νομικής Υπηρεσίας» και ζητώντας του να διευκρινίσει αν η συναφής με το θέμα τοποθέτησή του ενώπιων της Επιτροπής αφορά σε πολιτικούς ή και κόμματα, ο κ. Σαββίδης απάντησε: «Νομίζω ότι κάποιος, ο οποίος διαβάζει τις δημόσιες δηλώσεις ανθρώπων -είτε είναι πολιτικοί, είτε είναι θεσμοί, είτε είναι οτιδήποτε άλλο- πιστεύω ότι μπορεί να αντιληφθεί σε ποιους απευθυνόμουν και ποιους εννοούσα. Δεν θεωρώ ότι είναι σημαντικό αυτή τη στιγμή να πω οτιδήποτε [άλλο] πέραν εκείνου το οποίο είπα εντός της Επιτροπής. Όταν έρθει η ώρα που θα γίνει η διαβούλευση με εκείνο το όργανο, με το οποίο θα πρέπει να συζητήσουμε το θέμα, θα τοποθετηθούμε και θα εκφράσουμε τις απόψεις μας με πλήρη εντιμότητα, με πλήρη διαύγεια και με πλήρη στοιχειοθέτηση των θέσεών μας.»

Σε ερώτηση περί αναφορών της GRECO για το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα, ο κ. Σαββίδης διευκρίνισε ότι το θέμα υπεδείχθη από το Κράτος Δικαίου, στην Έκθεση του 2023 και υπέδειξε ότι η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας βρίσκεται στο τελικό στάδιο δρομολόγησης εσωτερικής ιεραρχικής διαδικασίας αναθεώρησης των αποφάσεών της για την μη άσκηση ποινικής δίωξης ή την αναστολή ποινικής δίωξης, η οποία και θα ανακοινωθεί δημοσίως. Συγκεκριμένα, είπε ο Γενικός Εισαγγελέας: «Θα ήθελα να επαναλάβω κάτι το οποίο λέχθηκε από Εισαγγελέα της Δημοκρατίας σε προηγούμενη συνεδρίαση Επιτροπής της Βουλής, ότι είμαστε στην προετοιμασία ιεραρχικής διαδικασίας αναθεώρησης αποφάσεων για μη δίωξη ή για αναστολή ποινικής δίωξης, και είμαστε στο τελικό στάδιο για να την ανακοινώσουμε και να την θέσουμε σε λειτουργία κατά τρόπο που κατά τη δική μας γνώμη συμμορφώνεται πλήρως προς την Έκθεση του Κράτους Δικαίου του 2023.

Θα δημοσιοποιήσουμε τους κανονισμούς πάνω στους οποίους θα μπορεί να γίνει από κάποιον ενδιαφερόμενο η αίτηση για αναθεώρηση υφιστάμενης απόφασης της Νομικής Υπηρεσίας και οι κανονισμοί θα τεθούν δημόσια. Τώρα αν θα αποκαλύπτονται στο κοινό, που είναι η ερώτησή σας, δεν έχει σχέση με το θέμα της αναθεώρησης. Σίγουρα ο ενδιαφερόμενος θα ξέρει το αποτέλεσμα της αίτησης για αναθεώρηση που θα κάνει. Αν το θέμα αφορά σε θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος, θα δίνουμε, όπως κάναμε στο παρελθόν -και δώσαμε σε όλες τις περιπτώσεις που αφορούσαν δημόσιο ενδιαφέρον- εκτεταμένες απαντήσεις και εξηγήσεις για τους λόγους που μας οδήγησαν σε μια απόφασή μας είτε για ποινική δίωξη είτε για μη ποινική δίωξη.»

Σε σχέση με πρόσφατες προηγούμενες του δηλώσεις στο ΚΥΠΕ [σ.σ. 8 Απριλίου 2024], με τις οποίες τάχθηκε υπέρ της ψήφισης νομοσχεδίου για ποινικοποίηση αξιόμεμπτων συμπεριφορών στο Διαδίκτυο και τα ΜΚΔ, οι οποίες -όπως ελέχθη από δημοσιογράφο- προκάλεσαν συζήτηση, και ερωτηθείς κατά πόσον εξακολουθεί να επιμένει ότι θα πρέπει οι συμπεριφορές αυτές να ποινικοποιηθούν, ο Γενικός Εισαγγελέας απάντησε:  

«Έχουν παρεξηγηθεί και τείνουν να παρεξηγούνται, ίσως τεχνηέντως, κάποιες δηλώσεις που έχω κάνει για ένα θέμα το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι και απλό και σύμφωνο με την επιθυμία της πλειοψηφίας του κόσμου. Υπάρχει πλήρης σεβασμός, τουλάχιστον από εμένα προσωπικά, στο θέμα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης. Η τοποθέτησή μου υπέρ ενός συγκεκριμένου νομοσχεδίου, το οποίο είναι από το 2020 που πηγαινοέρχεται μεταξύ Βουλής και Υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι γιατί θεωρώ ότι πρέπει ως Κράτος να τραβήξουμε τη γραμμή μεταξύ ελευθερίας του λόγου και ασυδοσίας. Και δεν αναφέρομαι σε θέματα κριτικής. Αν διαβάσει κάποιος το νομοσχέδιο όπως διαφοροποιήθηκε μετά από πολλές συνεδρίες στη Βουλή, θα δείτε ότι το νομοσχέδιο αυτό, στην παρούσα του μορφή, είναι πάρα πολύ περιορισμένης έκτασης και αναφέρεται σε έκδηλα απειλητικές και άλλες συμπεριφορές, οι οποίες είναι σαφέστατα κατακριτέες, και οι οποίες, αν γίνονταν με άλλο τρόπο και όχι μέσω του Διαδικτύου, θα ήταν αντίθετες με τον νόμο. Η νομοθετική αυτή ρύθμιση πρέπει να γίνει επειδή υπάρχει αυτό το κενό ότι η ανάρτηση στο Διαδίκτυο δεν είναι κάτι που καλύπτεται με τις απηρχαιωμένες νομοθεσίες του Ποινικού Κώδικα. Πιστεύω ότι με τον τρόπο που έχει γραφεί το νομοσχέδιο και με τον τρόπο που έχουν μπει οι εξαιρέσεις στο νομοσχέδιο, δεν υπάρχει κάποιος που εύλογα θα πρέπει να ανησυχεί, είτε για το θέμα της αντιμετώπισης των ψευδών ειδήσεων είτε για το θέμα της αντιμετώπισης της έκδηλα απειλητικής ή εξυβριστικής συμπεριφοράς. Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να κάνει κριτική. Σκληρή κριτική. Είναι ένα δικαίωμα, το οποίο έχει γίνει δεκτό και από τα δικαστήρια της χώρας μας ότι η ελευθερία του λόγου επιτρέπει ακόμα και σκληρή κριτική σε δημόσια πρόσωπα. Αλλά το να προχωράς με εξύβριση και με απειλές κατά της ζωής ανθρώπων, ξεπερνάς μια γραμμή που πιστεύω ότι πρέπει να ρυθμιστεί νομικά. Αυτή είναι η προσωπική μου θέση και είναι θέμα της Βουλής να αποφασίσει πώς θα το προχωρήσει.

Ερωτηθείς κατά πόσον το υπό αναφορά νομοσχέδιο εξαιρεί τα ΜΜΕ, ο επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας απάντησε: «Εγώ θεωρώ ότι τα ΜΜΕ έχουν σοβαρούς και επαγγελματίες δημοσιογράφους, οι οποίοι δεν πιστεύω ότι θα φτάσουν ποτέ στο σημείο να προβαίνουν σε εξύβριση ή να προβαίνουν σε εσκεμμένη παράθεση ψευδών ειδήσεων προκειμένου να ξεγελάσουν τον κόσμο. Άρα δεν θεωρώ ότι οι δημοσιογράφοι, τα Μέσα που αναφέρεστε, έχουν κάτι να φοβούνται από το νομοσχέδιο αυτό. Είναι τόσο έντονα διατυπωμένο που δεν καλύπτει ούτε την έκφραση γνώμης, ούτε την έκφραση κριτικής.»

Σε τοποθέτηση δημοσιογράφου ότι κάποιοι εκλαμβάνουν το νομοσχέδιο αυτό ως ένα μέτρο φίμωσης, και ερωτηθείς αν το νομοσχέδιο θα επηρεάσει και τους δημοσιογράφους που ασκούν κριτική σε δημόσια πρόσωπα, ο κ. Σαββίδης ανέφερε: «Να μην μπλέκουμε δύο διαφορετικά πράγματα. Αυτό το νομοσχέδιο έχει να κάνει όχι με την έκφραση δυσαρέσκειας για την έκφραση κριτικής. Δεν επηρεάζει καθόλου το θέμα της άσκησης κριτικής. Όπως έχει διαμορφωθεί -και αντιλαμβάνομαι ότι θα έρθει σύντομα ενώπιον της Βουλής- θα έχει να κάνει με απειλές, προφανείς απειλές, προφανείς ψευδείς ειδήσεις -και υπάρχουν και υπερασπίσεις όταν υπάρχει καλή πίστη. Άρα, αφορά κυρίως τις κακόπιστες [ενέργειες] και δεν θεωρώ ότι υπάρχει κάτι που ένας άνθρωπος θα φοβάται ότι μπορεί, στο πλαίσιο της ενάσκησης των καθηκόντων του, να περιπέσει σε λάθος. Εν πάση περιπτώσει, η οποιαδήποτε ποινική δίωξη με αυτά τα αδικήματα θα θέλει τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα. Άρα δεν θα μπορούν [να προχωρούν με] ιδιωτικές ποινικές άτομα που έχουν ενοχληθεί.»

Οι δηλώσεις του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έγιναν  στο περιθώριο της συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως όπου συζητήθηκε, υπό τη διαδικασία του αυτεπάγγελτου, το θέμα της ασφάλειας και της μισθολογικής αναβάθμισης των δημοσίων κατηγόρων.